|
ŞEHİR TELLALI Newyork-Londra-Roma |
Kelimeler var daha henüz duyulmamış … şarkılar var henüz söylenmemiş, şiirler var henüz yazılmamış … ve nice Amerikan turtaları var daha henüz pişirilmemiş…
Cannes festivalinde eleştirmenleri bölen, ortalığı karıştıran “Gençlik” filmiyle Paolo Sorrentino bu hafta basın manşetlerini doldurdu. Filmin esin kaynaklarından biri, bütün dünyanın kırk yıldır söylediği o meşhur “Amerikan Turtası” şarkısının son satırı “O gün öleceğim gündür.” Harvey Keitel ile Michael Caine’nin canlandırdığı, bir film yönetmeni ile bir bestecinin hayat boyu arkadaşlığını konu alan filmde “Amerikan Turtası”nın o unutulamayan satırını duymak gülümsetiyor seyirciyi.
Nitekim, kırk yıllık liste başı o şarkının bir benzeri daha yok. Elvis Presley’nin dahi tahtını sarsan single, içinde Lenon’dan Marx’a Rolling Stone’dan, Vietnam savaşına, allah peygamber sevgisinden, aşka… John Kennedy, Robert Kennedy, Martin Luther King, Charles Manson’dan James Dean’e nabız attıran kelimelerle örülü, blues dolu, buram buram marijuana kokar.
Sekizbuçuk dakikalık şarkının yazarı Amerikalı şarkıcı Don McLean 1945 doğumlu. Şarkı plak haline gelir gelmez 1971’de satıştan kazandığı para sayesinde hayat boyu çalışmasına gerek kalmadığı halde halen şu an İngiltere’de biletleri karaborsa ve yine turnede.
Nisan ayında New York’ta yapılan açıkartırmada McLean’in 1970’den kalma el yazısı 18 sayfalık şarkı sözleri ve notları bir satırı kayıp olduğu halde 1 milyon dolara alıcı buldu ve açıkartırma tarihinde yeni bir çağ açtı.
Şarkının ismi ve sözleri hakkındaki soruları pek cevaplamasa da McLean’in verdiği tek ip ucu dinleyicilerini onun çocuk yaşında New York’un kalburüstü, banliyosu New Rochelle’de gazete dağıttığı yıllara taşır. Pembe karanfilli, kamyonetli olmayı düşlediği, James Dean hayranı sivilceli yıllarına. Bir gazete manşetinde Amerika’nın en büyük şarkı sözü yazarı ve şarkıcılarından Buddy Holly’nin uçak kazasında hayatını kaybettiğini okur. O gün müziğin de öldüğünü düşünür. Holly’e atfettiği şarkı o sivilceli gencin mateminin ifadesidir. “O gün müziğin öldüğü gündür” satırı da, Sorentino’ya “Gençlik” adlı filmde ilham veren o gençlik enerjisinin ifadesi. Burnu sümüklü, gözü yaşlı onsekiz sayfayı doldurur şarkı.
McLean’in kelimeleri, özellikle de Rock’un atası blues kelimelerini kendi ifadesiyle “neredeyse hayatı sevdiği kadar sevdiğini” gösterir. Şarkıyı fazla melankolik bulanlara aslında niyetinin müziğin yeniden doğacağı güne yakışan mutlu sonlu bir şarkı yazmak olduğunu söyler. Şarkısıyla müziği öldürüp yeniden hayata getirir. Ama kaleminden çıka çıka “Amerikan Turtası” çıkar. Neden şarkıya bu adı koydun diyenlere şarkısıyla cevap verir:
“…Çok zaman önceydi
Unutmam nasıl da güldürürdü müzik yüzümü
elime bir fırsat geçse arzulardım yazmayı
insanları dansa kaldıracak
bir anı mutlu kılacak o şarkıyı
…malesef şubat titretti iliğimi
dağıttığım her gazete
kötü bir haber taşıdı kapı eşiğine
…ağladım mı hatırlayamıyorum
geride bıraktığı dula
ama bu pek dokundu bana
O gün müziğin öldüğü gündü.
Elveda Bayan Amerikalı Turta
Sürdüm şevrolemi nehir setine
Nehir seti kurumuş
Bizim ihtiyarlar viski ile çavdara vurmuş
Çığırıyorlar hep bir ağızdan
o gün öleceğim gündür ..”