Oğuz Demiralp

11 Ekim 2018

İsmet İnönü'ye saldırmanın dayanılmaz hafifliği

Tanpınar’ı İnönü’ye bağlayan temel nedenlerden biri, İnönü’nün Türkiye’yi İkinci Dünya Savaşı’nı sokmayarak büyük bir felaketten kurtarmış olmasıdır

Günümüz CHP’sini eleştirmek için nice neden varken, bunu İsmet İnönü üzerinden yapmaya kalkışmak, bu arada İsmet İnönü’ye saygısızlık etmek ciddi bir politikacının yapmaması gereken bir iştir.

Bizim sağ kesimde bazı çevrelerin Cumhuriyet tarihini değerlendirirken İsmet İnönü’ye ilişkin olumsuz düşünceler sergilediklerini biliyoruz. Bu artık tarihçilerin ele almaları gereken bir konudur.

Ancak, İnönü’ye kafayı takmış olanlar ne derlerse desinler şu gerçek değişmez: İsmet İnönü Tarihi yapan şahsiyetlerden biridir. Tarihe maruz kalmayı, boyun eğmeyi reddderek ne pahasına olursa olsun kendi kaderini kendi çizmek istemiş, çizebilmiş bir kahramanlar nesline mensuptur. Evet, İsmet İnönü bir milli mücadele, gerçek bir yerli ve milli kurtuluş ve kuruluş kahramanıdır. Devlet yöneticisi olarak performasına, icraatına ilişkin eleştiriler, tereddütler bu altını çizdiğimiz tarihsel gerçeği değiştirmez.

Ahmet Hamdi Tanpınar bir İnönü hayranı idi. Yapıtları iyi okunursa görülecektir: Tanpınar’ı İnönü’ye bağlayan temel nedenlerden biri, İnönü’nün Türkiye’yi İkinci Dünya Savaşı’nı sokmayarak büyük bir felaketten kurtarmış olmasıdır. Toplumsal tarihin ironisi: o sağcıların İnönü’ye yönelttikleri en büyük eleştirilerden biri İkinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye’de yaşanan ekonomik sıkıntılardır. Bunların halkın bilinçaltında yer ettiğini düşünür, sürekli deşerler. Oysa bu sıkıntılar İkinci Dünya Savaşı’na girilmeyerek bir felaketten kurtulmanın bedeli olmuştur. O sağcılar bunu bir türlü söylemezler.

Ya savaşa girseydik? Herhalde bizi önce Almanlar işgal edecek, sonra da Sovyetler kurtaracaktı. İnönü’ye kafayı takanlar bunları hiç düşünmezler mi?

Ben Tanpınar gibi bir İnönü hayranı değilim, ancak bu kadar önemli bir tarihsel şahsiyete bu kadar hafif yergiler yöneltilmesini doğru bulmuyorum.

İnönü deyince aklıma gelen şeylerden biri de Demirel ile İnönü’yü Anıtkabir’de kolkola yürürken gösteren fotograf gelir. Yakın tarihimizin ürettiği politikacılardan bu olgunluğu, çoğunu bildiğim için beklemiyorum. Hiç değilse sussunlar! Vatandaş olarak bunu bekliyorum. Anlamalarını bekliyorum: İnönü, anısı önünde hepimizin saygıyla eğilmesi gereken bir milli mücadele kahramanıdır, bir tarih yapıcıdır.