Sizi yeni korkumuzla tanıştırayım. Karbo-fobi. Bugünlerde bütün kötülüklerin anasının karbonhidratlar olduğu ve gördüğümüz yerde arkamıza bile bakmadan oradan kaçmamız gerektiği söyleniyor. Karbofobi olarak adlandıracağımız yeni bir korku türü ortaya çıktı. Bu iş daha fazla sarpa sarmadan karbonhidratlar hakkında konuşalım. İyi ve kötü karbonhidratları duymuşsunuzdur. Ben size bu yazıda iyi karbonhidratları yemenin sağlığınız üzerindeki yararlarını anlatacağım.
İyi yani kompleks karbonhidratlar işlenmemiş karbonhidratlardır. İçlerinde şeker vardır ama bir o kadar önemli olan lif vardır. İşlenmiş yahut kötü karbonhidratlar ise beyaz ekmek, un, şeker ve pastane ürünleri ise yüksek derece işlenmiş olup, lif içermezler ayrıca besin değeri olarak anlamsızdırlar.
Vücudumuz iyi yani işlenmemiş karbonhidratları çok sayıda önemli durumda kullanır. En iyi kompleks karbonhidratlar; tam tahıllar, sebzeler, meyveler, baklagiller, mercimekgiller, kuruyemişler ve tohumlardır. Bu yiyecekleri bol bol yemenizin sağlığınıza yararlarından ve eğer yemezseniz sağlığınıza olan olumsuzluklardan bahsetmek istiyorum.
Kompleks karbonhidratlara neden ihtiyacımız var? İşte karbonhidratların yararları:
1. Enerji: karbonhidratlar vücudun enerji ihtiyacını en çabuk yoldan karşılarlar. Bu onların doğaları gereğidir ve yemediğiniz takdirde bütün gün boyunca kendinizi yorgun ve halsiz hissedersiniz. Ancak akşam öğününde yemek yerine sabah veya öğlen yemeniz gün boyu enerji ihtiyacınızı karşılayacaktır. Kompleks karbonhidratlar kana yavaş karışır. Bu nedenle ani bir enerji hissetmezsiniz. Ancak bunun anlamı gün boyu sağlıklı olarak enerji kullanırsınız.
2. Sindirim: Kompleks karbonhidratlar lif içerirler. bu da sindirim sisteminizin, bağırsaklarınızın düzgün çalışması anlamına gelir. Sadece bu bile işlenmemiş kompleks karbonhidratları tüketmek için yeterli bir sebeptir.
3. Metabolizma: Evet şu hassas noktamız, bütün derdimiz metabolizma.. hızlısı mı, yavaşı mı makbuldür diye soracak olursanız yavaşı derim. Çünkü metabolizmanın yavaş olması demek daha uzun yaşamak anlamına geliyor. Karbonhidratın enerji veren kalorileri olmadan metabolizmanız en kısa sürede bozulacaktır. Evet biliyorum, düşük karbonhidratlı diyetler zayıflatıyor, fakat aslında metabolizmanızı hızlandırarak veya düşük kalorili olduklarından zayıflatmıyor. Gerçek bunun tam tersi, karbonhidrat olmadan zayıfladığınız zaman metabolizmanız yavaşlıyor. Karbonhidratı tam ve gerçek işlenmemiş kaynaklarından yemeniz enerjinizi, kilonuzu ve metabolizmanızı en iyi halinde tutar.
4.Uyku: Evet nereden çıktı diyebilirsiniz ama yulaf, balkabağı, tatlı patates, muz, esmer pirinç çok miktarda triptofan içerir ve bu vücudunuzun rahatlamasını ve daha kolay uyuyabilmenize yardımcı olur. Hatta yulaf uykunuzu düzenlemeye yarayan kendi melatonin ‘ini üretmesine yardımcı olur.
5.Lif: Lif sadece sindiriminizi düzenlemez aynı zamanda siz uzun süre tok tutar. Günde en az 25-30 gram lifi yiyeceklerinizle almalısınız. Sebze temelli bir öğün ize bunu rahatlıkla sağlar. Bir öğünde 1-15 gram lif almak yediğiniz yemekten tatmin olmanızı sağlar. İşlenmemiş kompleks karbonhidratlar mükemmel lif kaynağıdırlar. Lif aynı zamanda size kan şekeri düşmelerinden korur ve tüm gün boyunca kan şekerinizi dengede tutar.
6. beyin işlevleri: Beynini normal işlevlerini sürdürebilmek için karbonhidratı enerji kaynağı olarak kullanır. Sebzeler, yulaf, kinoa, baklagiller, mercimekler, kuruyemişler, tohumlar ve meyveler sağlıklı ruh hali ve odaklanmaya yardımcıdır. Karbonhidrat olmadan beyin konsantrasyon güçlüğü, bir boşluk veya ağırlık hissi, üzgün veya depresif ruha hali veya kendinizde değilmiş gibi hissetmenize neden olur. Beyninizi karbonhidratsız bırakmayın!
7. Sinir sistemi: Şeker sizi mutsuz ve huzursuz yapar, kompleks karbonhidratlar ise vücudunuzu topraklar ve sinirlilik hali ve huzursuzluğu azaltmaya yardımcı olur. Bunun sebebi lezzetli bir yulaf ezmesi, muz veya tatlı patates yedikten sonra kendinizi daha az stresli hissetmenizdir. Karbonhidratlar sinir siteminizin ihtiyacını karşılayarak ve bazı enzimatik tepkimeleri düzenleyerek dengeli çalışmasını sağlar.
Peki kaçınmamız gereken karbonhidratlar hangileridir?
Bütün karbonhidratlar kötü değildir, ama kötüleri iyi tanımanız gerekir. Tüm işlenmiş tahıllar ve şekerli yiyecekler (tam tahılla yapılmış bile olsa), bütün sağlıklı ve sağlıksız şekerler kan şekerinizi, enerji metabolizmanızı olumsuz olarak etkilerler. Ekmek, kahvaltılık gevrekler ve diğer işlenmiş tahıllar ve şekerler, kan şekerinizi ve sağlığınızı olumsuz olarak etkilerler.
Karbonhidratları tanıyın ve iyi olanları takdir edin. Onlarında size iyi geldiğini göreceksiniz.