"Bayramdan ziyade mücadele ve dayanışma günü" olarak anılmasının nedeni ülkedeki basın özgürlüğünün kutlanamayacak kadar kötü bir durumda olması. En son 154 kişilik malum listede yer alanların 36'sının gazeteci ya da basın mensubu olması tesadüf olmamalı.
Türkiye'nin karnesi zayıflarla dolu
Nitekim Reuters'in "Basın, Yayın, Sosyal Medya Türkiye Raporu (2024)" Türkiye'nin basın özgürlüğü karnesinin hiç iyi olmadığını ortaya koyuyor. (1)
Raporun Türkiye ile ilgili kısmı şu tespitle başlıyor:
"Geçen yılki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kıl payı zafer kazanan Recep Tayyip Erdoğan, yeni dönemine yenilenmiş bir güçle ve medya üzerindeki sıkı kontrolünü sürdürerek başladı".
180 ülke arasında 158'inci
Öncelikle, Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde (2024) Türkiye'nin 31,6 puan ile 180 ülke arasında 158'nci sırada yer aldığının altını çizelim.
Raporda yer alan bulgulara göre, Türkiye'de basın ve yayında yer alan haberlere olan yurttaş güveni de çok düşük: Ortalama yüzde 35.
Her 100 kişiden sadece 35'i haberlere güveniyor!
Yani her 100 izleyiciden sadece 35'i mevcut haber kanallarında yer alan haberlerin gerçeği yansıttığına inanıyor. Bu açıdan Türkiye 47 ülke arasında 26'ncı sırada bulunuyor.
Bir devlet kuruluşu olan TRT'nin yayınlarına olan güven ise yüzde 45 (geçen yıldan bu yana 3 puan düştü).
İktidar yanlısı yayın organları en az güvenilenler
Haberlerine en az güvenilen yayın organları ise iktidara en yakın ya da iktidarca yönlendirilen basın yayın kurumları. Örneğin A Haber'in güvenirliği yüzde 35, ATV'ninki yüzde 36 ve Sabah'ınki yüzde 39.
En yüksek güvene sahip haber kanalları ise kamuoyunda daha ziyade "muhalif" olarak değerlendirilenler. Sırasıyla: NOW (eski FOX) yüzde 60, Cumhuriyet yüzde 54, Sözcü yüzde 53 ve Halk TV ve NTV yüzde 52.
Online haberler ilk sırada
Habere erişimde yüzde 70 ile online haberler (sosyal medya dahil) ilk sırada iken, yüzde 56 ile TV'ler bunun gerisinde kalıyor (TV izleme oranı 2016'da yüzde 75 idi).
TV'den haber izleme oranı anlamında, NOW TV haftalık olarak, hem TV, Radyo hem de online olarak en çok izlenen haber kanalı konumunda.
Özgür basın demokrasinin olmazsa olmazıdır. Özgür basın susturulamaz.
Dipnotlar:
(1) Reuters Institute Digital News Report 2024, s. 110-111).
|
Mustafa Durmuş kimdir? Akademisyen, yazar, ekonomi politikçi Prof. Dr. Mustafa Durmuş, 1956 yılı Kelkit'te doğdu. 1977 yılından Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden mezun oldu. 'Güney Kore'de İhracata Dönük Kalkınma Modeli' üzerine doktora tezi yazdı (1989). TÜRK-İŞ'e bağlı YOL-İŞ Federasyonu'nda eğitim uzmanı, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'nde asistan, Birleşik Krallık York Üniversitesi'nde misafir araştırmacı, Gazi Üniversitesi İİBF'de öğretim üyeliği ve özel sektörde üst düzey yöneticilik yaptı. Halen Hacı Bayram Veli Üniversitesi İİBF Maliye bölümü öğretim üyesi ve T24 yazarı. Makalelerini yayımladığı 'Alternatif Akademi' adlı bir bloğu ve Kapitalizmin Krizi (2009), Kriz Darbe Savaş Kıskacında Türkiye Ekonomisi (2018), Büyük Değişim-Popülist Otoriterlik (2019) adlı kitapları var. Yaşamın Temel Ekonomisi (2021), Dünya Ekonomisini Anlamak I (2021) ve Siyasi Ekoloji (2022) editörlü kitapların da yazarları arasında. |