Murat Bjeduğ

21 Ocak 2023

Beach Boys ve Meleklerin Vokali

Beach Boys, dünyayı hipnotize eden Beatles’ı en fazla etkileyen grup oldu. Bir somut benzerlik yoktu ürettiklerinde. Ama hissettirdikleri duygular, melodilerindeki barok nakışlar ve iç dünyayı dalgalandıran, sarsan hatta allak bullak eden parçaları ve – apayrı bir kulvarda olan - Stones ile birlikte, 60’ların sonraki on yılları da etkileyecek kültür devriminin lokomotifi oldular

Hayatı estetize ederek dünyayı dönüştüren kozmik devrimin özneleri, 1960 – 62 yılları arasında, tarih – sanat sahnesine çıktılar; 60’ta Beatles, 61’de Beach Boys, 62 yılında da Rolling Stones.

Dünyayı hipnotize eden Beatles’ı en fazla etkileyen grup oldu Beach Boys. Bir somut benzerlik yoktu ürettiklerinde. Ama hissettirdikleri duygular, melodilerindeki barok nakışlar ve iç dünyayı dalgalandıran, sarsan hatta allak bullak eden parçaları ve – apayrı bir kulvarda olan - Stones ile birlikte, 60’ların sonraki on yılları da etkileyecek kültür devriminin lokomotifi oldular. Beatles ile Beach Boys’un yarattıkları müzikal etkileri ve kendilerini notalar ve şiirsel sözlerle ifade ediş biçimlerindeki duyarlık ve derinlere sinmiş ince hüzün dikkat çekicidir.

Araştırmalar açıklayıcı ipuçları verirler çoğu zaman. Beatles ve Beach Boys irdelemelerinde de öyle oldu. Babası, John Lennon’ı çocuk yaşında terk etti ve 25 yıl ortaya çıkmadı. Annesi de başına buyruk yaşadı; John’ı teyzesi Mimi büyüttü, Lennon ergenlik bunalımlarıyla, baba hasretiyle geçen dönemde çok ihtiyaç duyduğu ana şefkatini yaşayamadan annesi trafik kazasında hayata veda etti. Ve John darmadağın oldu, tek tutunacağı dala gitarına sarıldı, müzikle teskin oldu. Paul McCartney, çok düşkün olduğu annesini daha çocuk yaşta kanserden kaybetti ve Paul de dağıldı, O da tıpkı John gibi müziğin sağaltıcılığına sığındı ve ürettikçe üretti. Bu yaşananların etkilerini Beatles soundunda duyumsamamak imkânsız.

Beach Boys’ un lideri Brian Wilson bir mülakatında baba zorbalığından ve maruz kaldığı şiddetten söz ederken “Babam kemerini çıkarıp iki kat yaptıktan sonra nereye rasgelirse vururdu” diyerek eliyle yüzünü göstermişti. Brian bir de Beach Boys’un aktif üyesi olan iki kardeşini, Denis ve Carl’ ı -  boğulma ve kanser nedeniyle kaybetti.

Bu travmaların ruh dünyalarında ne kadar derin izler bıraktığını ve sanatlarına nasıl yansıdığını tahmin etmek zor değil.

Beach Boys’ un müziği altmış yıldır Amerikan kültür ve sanat tarihinin ayrılmaz bir unsuru oldu. Parlak armonileriyle, basit gerçekleri sofistike, öncü müzik düzenlemeleri ve kusursuz vokalleriyle aktarıyordu. 1961 yılında Kaliforniya – Hawthorne’da çalışmalarına başlayan grup, 1962 yılında Capital Records ile anlaşma imzalayarak aynı yılda ilk albümleri Surfin Safari‘yi çıkardı.

Beach Boys, dünya çapında yüz milyondan fazla satılan albümleriyle tüm zamanların en çok beğenilen gruplarından biri oldu. 1960’lar ile günümüz arasında, grubun dünya çapında seksenden fazla şarkısı listelerde zirvelere çıktı. Bu parçaların otuz altısı ABD Top kırkta ve dördü Bilboard Hot Yüz’ de liste başı oldu. Birçok sanatçı, kendi müzikal şaheserlerini yaratmak için ilham kaynağı olarak Beach Boys’un en yenilikçi ve çığır açan Pet Sound albümünden esinlendi.

Rolling Stone dergisi tüm zamanların en iyi 500 albümü listesinde Pet Sound’u ikinci sıraya aldı. Tüm zamanların en iyi 100 sanatçısı listesinde de grubu, 12. sırada gösterdi.

1988 yılında Rock&Roll Onur listesine giren ve Grammy Yaşam Boyu Başarı Ödülünü alan Beach Boys günümüzde de dünya çapında ikonik bir isim olmaya devam ediyor.

Grubun Türkiye’de yeterince tanınmadığını, emsalleri olan rock grupları kadar ilgi görmediklerini söyleyebiliriz. Bu nedenle bir dahi sayılan Brian Wilson ayrı bir yazının konusu olmayı hak ediyor…

Brian Wilson - bir dâhinin trajedisine dair kısa bir not


Jimmy Page ( Led Zeppelin ), Brian ve Ringo Starr ( Beatles )

 1962 ve 1963 yıllarında üretkenliğini coşturan Brian Wilson, Surfin Safari, Surfin USA, In My Room, Fun Fun Fun gibi hit şarkılarla ABD'de grubu popüler hale getirdi. Grup sürekli şarkı üretirken bir yandan da ülke çapında uzun süreli turnelere ve konserlere çıkıyordu.

1964 yılında Brian Wilson, grubun uzun süreli turnelerinin verdiği yorgunluk ve ayrıca stüdyoda sakin biçimde şarkılar yazmak istemesi ancak -özellikle babası ile yaşadığı çatışmalar- ve kayıt şirketlerinin maddi baskıları sonucunda yaşadığı psikolojik sorunlar ve uyuşturucular yüzünden bir turne yolculuğunda panik atak geçirerek grupla turneye çıkmayı bıraktı, Beach Boys'un stüdyo çalışmalarına odaklandı.

Brian Wilson'un yaşadığı sorunlar, Beatles'ın dünya çapında başarısının ardından etkilerinin ABD'ye ulaşması ve Beach Boys'un başarılarını gölgelemesi sonucu yaşadığı gerginliklerle katmerlenerek başa çıkılmaz boyuta geldi.

Sadece müzik yapmak isteyen Brian Wilson bu ağır baskılar altında bile birçok liste başı şarkılar yaratmış ve grubunun, Beatles ile başa baş rekabet etmesini sağlamıştı.

1966 yılına kadar on bir albüme imza atan grup, 1966 yılında tüm dünyada gelmiş geçmiş en iyi albüm kabul edilen “Pet Sounds” albümünü yaparak (Brian Wilson bu albüm için altı ay boyunca üç ayrı stüdyoda çalıştı) Beatles’ın tahtını sallamıştı. 1966 yılının ikinci yarısında Beach Boys bazı anketlerde dünyanın en sevilen grubu olarak görünmekteydi.

Ticari olarak yayınlandığı tarihte piyasa bağlamında çok başarılı olamayan Pet Sounds, pop müzikte yeni bir çağ açmış ve Beatles dahil bütün müzik dünyasına ilham vermiş bir albümdü. Daha önce pop müzikte kullanılmayan enstrümanların yanı sıra, vokal yapıları, lirik şarkı sözleri, konsept albüm yapısı o zamana kadar yapılan tüm albümlerden farklıydı. Yıllar geçtikçe Pet Sounds albümünün değeri daha iyi anlaşıldı.

 

1967 yılında Brian Wilson rock dünyasını sarsacak bir albümün hazırlıklarına girişti. Pet Sounds'dan daha iyi bir albüm olmasını isteyen Brian Wilson daha detaylı çalışmaya başladı. Grup artık neredeyse "Brian Wilson Band" gibi görünüyordu. Ayrıca albümdeki şarkı ve sözlerde neredeyse Beach Boys grubunun hiç katkısı yoktu, tamamen Brian Wilson'a aitti. Bu yüzden Brian Wilson hem yalnız kaldı hem de albümün çıkması geciktikçe grup ve plak şirketinin baskılarının artması yüzünden ve en sonunda İngiltere'de Beatles'in Sgt Peppers Lonely Hearts Club Band albümünü yayınlamasıyla Brian Wilson rekabeti kaybettiğini düşünerek inzivaya çekildi ve “Smile” adlı albüm tamamlanamadı.

Beach Boys için ilahlar ne dediler:

John Lennon: Bu ( Bir Zamanlar Tanıdığım Küçük Kız ) en iyisi. Sesini aç, sesini aç. Bir hit olmalı. Haftalardır duyduğum en harika kayıt. O fantastik. Hepsi Brian Wilson. Sesleri enstrüman olarak kullanıyor. Muhteşem molalar için beklemeye devam ediyorsunuz. Harika düzenleme.  

Paul McCartney: Pet Sounds’u duymadan kimsenin müzik eğitimi almadığını düşünüyorum. Orkestrayı, aranjmanları seviyorum-yüzyılın klasiği olduğunu söylemek aşırıya kaçmış olabilir- ama benim için kesinlikle birçok yönden rakipsiz, eksiksiz, klasik bir rekor. Sık sık Pet Sounds dinledim ve ağladım.

Bob Dylan: Tanrım o kulak. Onu Smithsonian’a bağışlamalı. Eskiden dinlediğim ve hala sevdiğim kayıtlar, kulağa böyle gelen bir kayıt yapamazsınız. Brian Wilson tüm kayıtlarını dört parçayla yaptı ama bugün yüz parçan olsa onun kayıtlarını yapamazsın.

Eric Clapton: Pet Sounds’un gelmiş geçmiş en büyük pop LP’lerinden biri olduğunu düşünüyorum. Beni yere seren ve hepsini bir araya getiren her şeyi kapsar. Brian Wilson, Şüphesiz bir pop dehasıdır.

Elton John: Pet Souns bir dönüm noktası albümüdür. Benim için büyülendiğimi söylemek yetersiz kalır. Hiç bu kadar harika kaydedilmiş, bu kadar büyülü sesler duymamıştım. Kuşkusuz benim ve sayısız kişinin kayda yaklaşma biçimini değiştirdi. İnanılmaz deha ve güzelliğin zamansız ve şaşırtıcı bir kaydı.

Gustavo Dudamel: Pet Sounds, Mahler’ in bir grup şarkısı gibidir. Schubert’ in bir grup şarkısı.Ben o seviyeye koyardım. ’Sadece Tanrı Bilir’ bu şarkı, onu keşfettiğimde beni derinden etkiledi. Ruhumu doldurdu.

George Martin: Yaşayan bir pop müzik dehası olarak seçmem gereken bir kişi varsa, Brian Wilson’ ı seçerdim. Pet Sounds olmadan Sgt.Pepper..olmazdı. Pepper, Pet Sounds’a eşit olma girişimiydi.

Bruce Springsteen: Rock and roll’da Beach Boys’unkinden daha büyük bir dünya yaratılmadı. Müzisyenlik seviyesi-henüz kimsenin ona yaklaşabildiğini sanmıyorum.

Neil Young: Mozart, Chopin veya Beethoven gibi bir şey. Bu müzik sonsuza dek yaşayacak. Bu harika. Biran’ la hissettiğim duygusal ve ruhsal teması hissettiğim çok az yazar var.

David Crosby: Brian, kesinlikle Amerika’nın en saygın pop müzisyeniydi. O zamana kadar herkes kimin yazdığını anlamıştı. ‘ Odamda ‘ benim için belirleyici noktaydı. Bunu duyduğumda, ‘’Pes ediyorum, bunu asla yapamayacağım’’ diye düşündüm.

Graham Nash: O herkesin yaptığından çok daha ileriydi. Beatles bunu fark etti ve bence dünyadaki her armoni grubu farklı bir şeylerin döndüğünü anladı-çok sofistike bir şey.

Art Garfunkel: Radyoda ‘’Good Vibrations’ ı ilk duyduğumda hemen Paul Simon’ı aradım ve ‘’Sanırım tüm kayıtların en harika, en yaratıcı kaydını duydum’’ dedim. Bu neşeyle, Rock’n Roll’ un Mozart’ ı oldu.

Roger Waters: Sgt.Pepper Lonely Hearts Club Band ( Beatles ) ve Pet Sounds benim için kayıtlarla ilgili her şeyi tamamen değiştirdi.