ABD Başkanı Joe Biden, geçen hafta çarşamba günü yemin ederek göreve başladı. Koronavirüs nedeniyle katılımın sınırlı olduğu töreni pop müziğin yıldızıları taçlandırdı.
Jennifer Lopez ve Lady Gaga'nın katılımı, törene bir "Super Bowl devre arası" hissiyatı kattı. Törenin siyasi yanının dışında, günler öncesinden Lady Gaga ve JLo'nun performansı ve ne giyecekleri konuşulmaya başlandı. Törende yün eldivenleriyle oturan Bernie şovu çalana kadar da iki performans en çok konuşulanlar arasındaydı.
Lady Gaga, ABD'nin milli marşı "Star Spangled Banner"ı söyledi. Gaga, daha önce de marşı bir Super Bowl karşılaşmasında söylemiş ve büyük beğeni toplamıştı. Lopez ise yemin töreninde Woody Guthrie'nin "This Land is Your Land" şarkısını seslendirdi. Guthrie'nin bu şarkısını ABD'de bir dönem yaşamış herkes bir özel günde, geçitte veya törende muhakkak duymuştu. Ancak bu folk şarkısının, pek de konuşulmayan bir yanı var; ABD'nin ilk protest eserlerinden biri olması.
ABD'de özellikle Vietnam Savaşı döneminde yazılmış birçok protest şarkı dünyaca ünlüdür. Bunların başında CCR'ın "Fortunate Son" ve Bruce Springsteen'in "Born In The USA" geliyor diyebiliriz. Guthrie'nin "This Land is Your Land" sözlerinin büyük bölümü, Biden'ın "birlik çağrısına" uyum sağlıyor: "Bu topraklar benim toprağımdır, bu topraklar senin toprağındır…" Ancak şimdi şarkının bazı kayıtlarında bulunan şu dörtlüğe bakalım:
"Yürürken bir tabela gördüm
'Özel mülk, girilmez' yazıyordu
Öbür tarafta ise bir tabela yoktu
Bu taraf senin ve benim için yapıldı"
Şimdi, bir de Guthrie'nin yazdığı, ama şarkı kayıtlarında bulunmayan 6. dörtlüğe bakalım:
"Kilise çanının gölgesinde halkımı gördüm
Yardım ofislerinin önünde halkımı gördüm
Orada aç bir şekilde beklerlerken kendime şunu sordum;
Bu topraklar gerçekten seninle benim için mi yapıldı?"
Yemin töreninden sonra telefonda konuştuğum Michiganlı bir arkadaşımla bu satırlardan söz ederken kendisi Guthrie'den "ABD'de Pete Seeger ile birlikte protest müziğin babası" olarak söz etti. Zaten Guthrie'nin ikonik gitarında "Bu makine faşistleri öldürür", Seeger'ın banjosunda da "Bu makine nefretin çevresini sarar ve onu teslim olmaya zorlar" yazdığını görebiliriz. Arkadaşım, aynı zamanda yukarıda sözünü ettiğim dörtlüklerin "God Bless America" (Tanrı Amerika'yı kutsasın) şarkısına karşılık olarak yazıldığını söyledi.
Bu şarkıyı birçok Amerikan ders kitabında bulmak da mümkün, ancak tahmin edileceği üzere bu iki dörtlük o sayfalarda yer almıyor. Smithsonian'ın web sitesinde bile şarkının sadece ilk dörtlükleri yer alıyor.
Guthrie'nın kızı, şarkının kaydedilip yayınlanmayan 'özel mülk' kısmıyla ilgili şunları söylemiş:
"50'li yılların başıydı ve (Senatör Joseph) McCarthy hâlâ görevdeydi. Bu tür şeyleri kaydetmek birçok yönden tehlikeli kabul ediliyordu. Hoş babam kaydı bitirse ve tutuklansa da onun için pek fark etmezdi diye düşünüyorum. Geceleri hapiste geçirmeye alışıktı. … Weavers ilk olarak ilk üç dörtlüğü kaydetti. Bu bir yönden babama çok yardımcı oldu çünkü hiç paramız yoktu. Tanrıya şükür bir şeyler kaydettiler ve böylece telif parası aldık."
Öte yandan şarkının genelde okunan bölümlerinde birlik vurgusu var diyebiliriz. Hatta ülkenin doğal güzelliklerine de bazı vurgular var; bir açıdan "Bir Başkadır Benim Memleketim"e de benzetebiliriz:
"Bu topraklar senin toprakların, bu topraklar benim topraklarım
California'dan New York adasına
Redwood Ormanı'ndan Körfez Akıntısı sularına
Bu topraklar senin ve benim için yapıldı"
Lopez yemin töreni performansında bu şarkıyı, "America the Beautiful"a bağladı. JLo, daha sonra İspanyolca olarak; "Tanrı altında herkes için özgür ve adaletli, bölünemez bir ülke" dedi. Bu sözler ABD Bağlılık Yemini'nden. İngilizce olarak yazılmış bu sözlerin, İspanyolca olarak söylenmesi Biden'ın "birliktelik" vurgusu açısından önemliydi.
Törende bir başka pop yıldızı Lady Gaga da milli marşı söyledi. ABD'de ünlü sanatçıların milli marşı söylemesi çok alışılmış bir şeydir. Önemli spor müsabakalarından önce de marşı genelde ünlü yıldızlar okur. Hatta bazen ünlü bir müzisyen sözleri söylemeden sadece enstrumanıyla melodiyi çalar. Tabii bu performansların akıllara kötü kazınanları da oldu. Örneğin Fergie'nin NBA Yıldızlar Maçı performansı ciddi alay konusu olmuştu. Ama Türkiye'de Hadise'nin edildiği gibi sosyal medyada linç edilmedi.
Lady Gaga, çok beğeni toplayan performansında platforma zeytin dalı taşıyan bir güvercin rozetiyle çıktı. Bu tahmin edileceği üzere barışı sembolize ediyor. Biden'ın konuşmasının bazı bölümlerine benzer bir şekilde, ABD milli marşı da "dayanıklılıktan" söz eder:
"Roketlerin kırmızı parıldaması, patlayan bombalar
gece boyunca bize bayrağımızın hala orada olduğunu kanıtladı
Söyle, o yıldızlı bayrak hala özgürün toprakları ve cesurun evi üzerinde dalgalanıyor mu?"