Metin Duyar

26 Temmuz 2010

Stres testi sonuçları Avrupa için yeterli mi?

Avrupa bankalarına uygulanan stres testinin sonuçlarına göre yedi banka testi geçemedi takip ettiyseniz...


Avrupa bankalarına uygulanan stres testinin sonuçlarına göre yedi banka testi geçemedi takip ettiyseniz. Merkezi Londra’da bulunan Avrupa Banka Denetimcileri Komitesi’nin (CEBS) verilerine göre teste tabi tutulan 91 bankadan sadece 7’si başarısız oldu. Bu bankalar Almanya, Yunanistan ve İspanya’dan. Bugüne kadar rutin olarak düzenlenen ancak sonuçları kamuoyuyla paylaşılmayan bu testlerde, 7 bankanın beklenen performansı gösterememesi, “olası bir kriz ve ekonomide küçülme durumunda kendi imkanlarıyla ayakta kalacak kadar dirençli olmayacağı ve kaynaklarında açık olacağı” anlamına geliyor.
Testi geçemeyen 5 İspanyol bankasının nispeten küçük çaplı  ve 1.8 milyar euro sermaye desteğine ihtiyacı bulunmakta. Yeniden yapılanması gerekecek olan Alman Hypo ve Yunan Ate’ye devlet tarafından  zaten el konulmuştu.
Avrupa Bankacılık Regülasyon Komitesi bankacılık stres testi sonuçlarını açıklarken 3 senaryoya yer verdi. Senaryolardan ilki  bankaların 2011 yılı için belirlenen bir göstergeye göre Tier 1 (seviye 1)  sermaye oranlarının açıklanması, ikincisi  senaryo ise 'ülke borçlarının olası şoklarını' içeren bir test. Son senaryoda bankaların ellerindeki ülke tahvillerinin değer kayıplarına tepkisi ölçülecek. Yani bankalar, defterlerinde tuttukları devlet borçlarından uğrayabilecekleri kayıpları ve bunların telafi edilmesinden kaynaklanabilecek zararları yayınlayacaklar.
Ülke borçlarının olası şoklarını içeren testte, herhangi bir Avrupa ülkesinin iflas edeceği varsayımı yapılmadığını belirtilmekte. Bunun yerine testlerde, yükselen devlet tahvili faizlerinin borçlanma maliyetlerini artıracağı ve özel sektörde iflaslara yol açabileceği ve borç veren kurumlara zara yazılabileceği varsayımı yapılıyor.
Avrupa Birliği’nin, ardı kesilmeyen spekülasyonların önüne geçmek ve piyasalardaki güveni artırmak için devreye sokma kararı aldığı banka stres testlerinin sonuçları Brüksel’i memnun etti etmesine de,  uzmanların takıldığı  bir soru var ortada ve bu soru  pek ciddiye alınmadı gözüküyor.
Kısaca soru şu: Banka stres testleri ne kadar gerçekçi  senaryolar üstüne kurulu ?  Öyle ya, yapılan stres testleri pratikte karşılaşma olasılığı yüksek senaryolar üstüne kurulu  değilse muhtemelen gerçekleşen  ilk panik de  bankalar yine  hazırlıksız yakalanacak.
Test sonuçlarının açıklanmasının ardından AB Komisyonu, CEBS ve Avrupa Merkez Bankası tarafından yapılan ortak açıklamada, stres testlerinin sert varsayımlar üzerine kurulu senaryolara dayandığı belirtilerek, bu senaryoların pratikte hayata geçmesinin pek mümkün olmadığını belirtmiş ve arkasından şunu eklemiş, “Test sonuçları, AB bankacılık sektörünün olumsuz makroekonomik ve mali şoklara karşı genel direncini teyit ediyor ve piyasa güvenini oluşturma yönünde önemli bir adım”.
Yani sonuç: ‘Stres testi yaptık,  ama varsayımlar üstüne kurduğumuz senaryolar pek pratik de karşılaşılacak senaryolar değil bilesiniz’.
Peki Avrupa Birliği bu testi niye yaptı o zaman? Bize göre piyasanın manipüle edilmesi tek sebep ve nihayetinde olası paniğin önünü kesmek.

Piyasaya güvenin her şey kontrol altında
Peki Avrupa piyasası stres testi sonuçlarına bakarak güven içinde olmalı mı ? Tabii ki hayır. Gerçekçi olmayan, pratikte gerçekleşme olasılığı çok zayıf senaryolara dayanarak  verilen;  iyidir, hoştur, güvenin  açıklamaları sadece spekülatörlerin işine yarayacaktır. Onlarda  pozisyonlarını çoktan almıştır bu durumda.

Test sonuçları Borsaları nasıl etkiledi?
Test sonuçlarından ABD  Borsaları nasıl etkilediğine bakarsak spekülatörlerin memnuniyetlerini de  rahatça görebiliriz aslında. ABD borsalarında gelene açıklamalar şöyle: ‘borsaları memnun’, ‘Avrupa borsalarının kapanışının ardından açıklanan stres testi sonucunu ABD borsaları olumlu karşıladı’, ‘Dün güne yatay seyirde başlayan ABD Borsaları beklenenden iyi gelen stres testinin açıklanmasının ardından artıya geçti’. ‘Brown Brothers Harriman stratejisti Win Thin, stres testinin sonucunun stresli olmadığı söyledi’. ‘Wells Fargo döviz departmanı stratejisti Vassili Serebriakov ise stres testinin sonucunda euro’nun gerçek değeri hakkında hiç bir bilgi olmadığını kaydetti’.