Sosyopolitik Şarap – Ece Ataer

Akışkan kalemli bir yazar olan Ece Ataer, Librum Yayınları’ndan çıkan 400 sayfalık kitabında şarabın modern kültüründen çok “kültüne” yer vermiş. Tarih içinde gezinerek, mitolojiden 20. yüzyıla kadar uzanıp şarabın insanlık tarihindeki serüveninden kesitler sunmuş. Kolay okunan bir denemeler toplamı olan kitaptaki bazı bölümlerin başlıkları şöyle:

Fâni bedenimize şarap verdik

Zamanın içini şarapla dolduruyorum

Altın Çağ’ın içkisi “Bal Şarabı”

Dionysos Zagreos olduktan sonra

Roma Satürn festivali

Sosyopolitik Şarap, Hemingway’in deyimiyle “Dünyanın bu en uygar içkisi”ni sevenlerin zevkle okuyacakları, tarih bilgilerini de zenginleştirecekleri bir kitap.

***

Buyurun Ziyafete – Vedat Milor

Önceleri televizyonda, son zamanlarda da sosyal medyada hayli popüler olan yemek eleştirmeni Vedat Milor’un genç kuşaktan gastronomi tutkunu arkadaşı Besim Hatinoğlu, kendisiyle yaptığı uzun söyleşileri bir kitap haline getirmiş ve Vedat Milor’un yazılarından geniş bir derleme ile de zenginleştirmiş. İletişim Yayınları’ndan çıkan 264 sayfalık kitabın ilk bölümünde Milor 30 sayfalık bir önsöz ile hayat hikâyesini anlatıyor, ardından söyleşi başlıyor. Uzun söyleşinin en büyük handikapı, Hatinoğlu’nun Milor’a büyük bir hayranlık beslemesi ve her satırda bunu hissettirmesi. Bu yüzden her detayı sorduğu halde, örneğin “TV programlarından dolayı yüzü bütün ülkede tanınan biri, gittiği restoranda önceden haber vermese bile tanındığı andan itibaren özel muamele görecektir. En iyi servis ona yapılacak, en iyi tabak ona hazırlanacaktır. Bu kişinin restoran eleştirisi yapması, hem de onlara yıldız vermesi ne kadar etik ve isabetli?” gibi bir soru sormuyor. Milor’un bir bira markasını yazılarında yerden yere vururken birkaç ay sonra onu göklere çıkaran videolar yayınlaması ya da gastronomide yerelliği savunurken katkı maddeli endüstriyel gıdaların reklamlarında oynaması gibi çelişkilerini de hiç konu etmiyor. Yine kitabın her sayfasında karşımıza çıkan “derin entelektüel havalı” üslûp ve terminoloji de okuma keyfini biraz azaltıyor. Eninde sonunda bir zanaat olan yemek yapma ve özünde beslenme olan yemek yeme faaliyetleri, nükleer fizik ya da uçak mühendisliği gibi ele alınıyor…

***

Yerin Tadı – Amy B. Trubek

“Teruar Kavramına Kültürel Yolculuk” altbaşlıklı kitabın İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları’ndan çıkmış olması, özel üniversitelerin çoğunun hiçbir kültür faaliyeti yapmayan birer ticarethane olduğu günümüz Türkiye’sinde daha baştan bir sempati uyandırıyor. Üniversitenin yayınevinin başında uzun yıllar Oğlak Kitapları ile Yapı Kredi Yayınları’nı yöneten Raşit Çavaş’ın olduğu öğrenildiğinde, bunun bir rastlantı olmadığı anlaşılıyor. Vermont Üniversitesi Beslenme ve Gıda Bölümü Başkanı olan Amerikalı profesör, gençlik yıllarında restoranlarda çalışmasının da verdiği tecrübenin de etkisiyle, teruarı farklı perspektiflerden inceliyor. Fransız ve Kaliforniya şaraplarını karşılaştırıyor, ABD’nin şarap kralı Mondavi’nin Güney Fransa bağlarındaki hezimetini anlatıyor, Wisconsin’deki idealist şeflerle çiftçilerin iş birliğine değiniyor, özetle geniş formatlı 270 sayfalık kitapta teruar kavramını didik didik ediyor. Her aşçının, şarap üreticisinin, aydın çiftçinin ve gastronomi meraklısının okuması gereken çalışma, yılların çevirmeni Nurettin Elhüseyni’nin özenli çevirisiyle de okuyana ayrı bir keyif veriyor.

***

Siniden Masaya Türk Romanında Sofra – Nihan Abir

Akademisyen Nihan Abir’in Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı’nda tez olarak sunduğu çalışması, Kitabevi Yayınları tarafından 300 sayfalık bir kitapta toplanmış. Halide Edip’ten Adalet Ağaoğlu’na, Ahmet Mithat Efendi’den İhsan Oktay Anar’a, Orhan Kemal’den Selim İleri’ye edebiyatımızın değişik dönemlerinin ünlü yazarlarının eserlerindeki sofra kültürüne ait sahne ve betimlemeler derlenmiş. Hayli emek ürünü olan tez, eserler üzerinden mutfak ve servis kültürümüzdeki değişimleri de belgelemiş.

***

Kentin Anatomisi – Nizamettin Şen

Turizm dünyamızın duayenlerinden Nizamettin Şen’in “Sıradışı Turizm Yazıları” alt başlıklı kitabı doğrudan gastronomiyi konu almasa da yeme-içme zenginliklerimizin turizmde nasıl değerlendirilebileceğine ilişkin ipuçları sunuyor. Dünya çapında bir “marka” haline gelen dönerden etsiz çiğköftenin vegan mutfağındaki potansiyeline, endemik bitki zenginliğimizin sofralara yansıtılmasından Eataly gibi başarılı pazarlama örneklerine gastronomiye de değiniyor. Kıvrak bir üslûpla kaleme alınan yazılarda Anadolu’yu bilmeyen bir acente yetkilisinin Denizli’deki otele “Odaların deniz manzaralı olmasını rica ederiz” notu göndermesi gibi gülümseten anılara da yer veriliyor. Ekin Kitap’tan çıkan eser, 154 sayfa hacminde.