Metaverse hakkında bugüne kadar çok fazla yazı yazıldı. Henüz bu yeni platformların ne getirip ne götüreceği belli değil. Bu yüzden de her yazar/araştırmacı kendi düşünce ve hissiyatını kâğıda döküyor.
Ben bu yazımda, sanal dünyayı Metaverse'e taşıyan uygulamaları ve teknolojileri anlatacağım. Metaverse'in öncülü olan Second Life'ı ise ayrı bir bölüm olarak ele alacağım.
Müsaadenizle yazının sonunda, ben de kendi düşünce ve hissiyatımı belirteceğim.
Metaverse platformlarını anlayabilmemiz için önce bazı uygulamaları ve teknolojileri anlamamız gerekir.
Bu uygulama ve teknolojiler:
- Sanal Gerçeklik
- Artırılmış Gerçeklik ve
- Karma Gerçekliktir.
Sanal Gerçeklik
Sanal Gerçeklik denilince aklımıza ilk olarak, bir gözlük vasıtasıyla, gerçeğe çok benzeyen bir sanal dünyada oynadığımız oyunlar gelmektedir.
Oysa Sanal Gerçeklik sadece oyundan ibaret değildir.
Tanımlamaya kalkarsak Sanal Gerçeklik; yazılımcıların, gerçek dünya ile hayal ettikleri dünyayı birleştirerek, kullanıma sundukları sanal ortamdır.
Bu ortamlara giriş için; bilgisayar/oyun konsolu, TV ekranı, 3D gözlük ve 360 derece kask gibi aletlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu aletler, yazılımcıların yarattığı sanal ortamın gerçeklik hissini artırıyor. Kullanılan alet ne kadar iyiyse, sanal ortam o kadar gerçek hissedilir.
Daha önce hiç Sanal Gerçeklik deneyimi olmayanlar için biraz daha basit anlatmaya çalışayım; kafanıza bir kask taktığınızı düşünün. Bu kaskın bağlı olduğu bilgisayara yüklenen program açıldığında kendinizi yepyeni bir üç boyutlu dünyanın içinde buluyorsunuz.
Gerçeğinden ayırt etmekte zorlanacağınız mekânlar ve insanlar arasına giriyorsunuz. Bu program bir oyun ise, çok güçlü rakiplerle mücadele ediyorsunuz.
Elbette sadece görmüyorsunuz, aynı zamanda sesleri de duyuyorsunuz, hatta ellerinizle o ortamdaki sanal aygıtları bile kullanabiliyorsunuz.
Bu yeni teknoloji başka nerelerde kullanılıyor?
Üretim, sağlık, eğitim gibi pek çok sektörde kullanılıyor.
(Daha fazla bilgi ve diğer kullanım alanları için dipnottaki yazıyı tavsiye ediyorum) [1]
Artırılmış gerçeklik
Sanal Gerçeklikte, içine girdiğimiz dünya tamamen yazılımcıların yarattığı bir dünyadır.
Artırılmış gerçeklikte ise tersine bir durum söz konusu. Bu teknolojide temel görüntü gerçektir.
Gerçek görüntü; bilgisayar ya da dijital cihazlarının zenginleştirdiği, ses, görüntü, grafik, gibi verilerle birleştirilir. Bir anlamda gerçek görüntü, değişik dijital görüntülerle birleştirilerek, zenginleştirilir. Zenginleştirme gerçek zamanlıdır ve çevredeki ögeler ile etkileşim içindedir.
Bu teknolojiyi kullanabilmek için de akıllı gözlük gibi giyilebilir bazı aletlere ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca, optik projeksiyon sistemleri, monitörler, el cihazları ve insan vücudu üzerine takılan görüntü sistemleri gibi çeşitli teknolojiler de kullanılır.
Kullanım alanlarına bakarsak konu daha iyi anlaşılacak. Mesela Turizm Sektörünü ele alalım:
İlk defa gittiğiniz bir şehirde akıllı telefonunuzdaki navigasyon uygulaması ile bir yere gitmek istediğinizi düşünün; navigasyon uygulaması bir yandan sizi gideceğiniz yere götürecek, bir yandan da yolunuzun üzerindeki alışveriş dükkânlarını, yeme-içme mekânlarını, tarihi yerleri gerçek görüntü üzerinde gösterecektir.
Truva ya da Efes antik şehrini dolaştığınızı düşünelim; elinizde tarihle ilgili herhangi bir bilgi yoksa gezdiğiniz sokaklar, çevredeki binalar ya da gördüğünüz heykeller size çok şey ifade etmeyecektir. Fakat akıllı telefonlar, uygulamalar ve artırılmış gerçeklik teknolojisi ile söz konusu antik şehirleri, en ufak detayına kadar bilgilenerek gezebilirsiniz.
Oyundan sağlık sektörüne, havacılıktan askeriye, tıptan tekstile kadar pek çok kullanım alanı mevcut.
(Daha fazla bilgi ve diğer kullanım alanları için dipnottaki yazıyı tavsiye ediyorum)[2]
Karma Gerçeklik
Karma Gerçeklik teknoloji ve uygulamaları, Sanal Gerçeklik ve Artırılmış Gerçeklik teknolojilerinin, HoloLens teknolojisi ile birleştirilmesiyle geliştirilmiş bir teknoloji uygulamasıdır.
Nedir bu Hololens teknolojisi?
Bu uygulamada da özel bir başlık giyiyorsunuz. Bulunduğunuz ortama (ev, ofis ya da sokak) hologram ile üretilmiş hologram görüntülerini getiriyorsunuz. Artırılmış Gerçeklik uygulamalarından farkı ise, bu sanal görüntülerle etkileşime girip, bu görüntüler üzerinde değişiklikler yapabiliyorsunuz.
Örneğin ev ya da ofisinizde çalışıyorsunuz; bilgisayarınız olmadan tüm dosyalarınıza, fotoğraflarınıza, videolarınıza, müziklerinize ulaşıp, önünüze getirebiliyorsunuz. Duvarınızda ya da etrafınızda yarattığınız ekranlar üzerinde, mouse görevi yapan parmaklarınızın hareketleri ile bilgisayarınızda yaptığınız pek çok işlemi yapabiliyorsunuz. Aynı anda farklı ekranlarda farklı işler de yapabilirisiniz
HoloLens teknolojisi ekranları açtığınız yerlerde muhafaza ediyor ve siz tekrar geri geldiğinizde işleminize kaldığınız yerden devam edebiliyorsunuz.
Diyelim ki mimarsınız; HoloLens başlığınızı takıp, sanal ortamda CAD programı ile bir proje çiziyorsunuz. Sanal ortamda çizdiğiniz bu projeyi bilgisayarınıza kaydedebiliyor ya da normal bir yazıcıya yollayıp, kâğıda bastırabiliyorsunuz.
Özetleyecek olursak; HoloLens teknolojisi kullanarak, hologram görüntülerini fiziksel yaşamın içine getirmeye ve bu görüntülerle gerçek zamanlı olarak etkileşime girmeye Karma Gerçeklik denilmektedir.
(Daha fazla bilgi ve diğer kullanım alanları için dipnottaki yazıyı tavsiye ediyorum)[3]
Gelelim Metaverse; şimdiye kadar anlattığım tüm teknolojilerin birleşmesinden meydana gelen yeni bir platformdur.
Pek çok kişi Metaverse'i herkesin ortak kullandığı tek bir platform olarak düşünmektedir. Bu yanlış bir inanıştır. Metaverse, her biri birbirinden bağımsız, birbiri ile iletişime ve etkileşime geçebilen platformlara verilen addır. Evrendeki birbirine komşu galaksileri gözünüzün önüne getirmeye çalışın; işte tam böyle birbirine komşu platformların her birine Metaverse denilmektedir.
Second Life ile Metaverse'in ilişkisini ve bu yeni platformun hayatımızda yapacağı değişiklikleri önümüzdeki hafta anlatacağım.
[1] https://t24.com.tr/yazarlar/hayri-cem-haftalik/sanal-gerceklik,27131
[2] https://t24.com.tr/yazarlar/hayri-cem-haftalik/artirilmis-gerceklik,27213
[3] https://t24.com.tr/yazarlar/hayri-cem-haftalik/karma-gerceklik,29959