Türkiye dünya altın ticaretinde önemli konumda olan bir ülke. Hem altın ithalatında, hem de altından mamul mücevher ihracatında ilk sıralarda yer alan bir ülkeyiz. Bu hem iç talebin yüksekliğinden, hem de kuyumculuk sektörünün gelişmişliğinden kaynaklanıyor. Doğal bir sonuç olarak dünya altın talebinde üçüncü ve dördüncü sıralardayız.
Ayrıca mücevher üretiminde dünyada Hindistan ve Çin’den sonra üçüncü, mücevher ihracatında İtalya’dan sonra ikinci sıradayız. Bazı yıllarda ilk sıraya yükseldiğimiz de oluyor.
Geleneksel olarak yaz ayları Türkiye’de altın talebinin ve dolayısıyla ithalatının arttığı bir dönem. Tersine kış aylarında ise talepteki gerilemenin de bir sonucu olarak, hurda altın arzı artıyor, ithalat azalıyor.
Krizin derinleştiği ve altın fiyatlarının TL bazında rekor düzeylere ulaştığı Ekim 2008-Mart 2009 aralığında Türkiye’de hurda altın arzı geçmiş yıllara göre büyük miktarda arttı. Bu altı aylık dönemde Türkiye’nin külçe altın ihracatının 200 tona yakın olduğu tahmin ediliyor. Parasal olarak bu 6 milyar dolara denk geliyor. Aynı dönemde “altın ihracatı, kriz nedeniyle düşen ihracat gelirlerine önemli bir destek oldu” desek yanılmış olmayız. Tabii ki; bunda yüksek fiyatların, insanların ellerindeki altınları bozdurma isteğini artırdığını da hatırlamak gerekir. Artan arzın bir sonucu olarak, normal şartlarda yurt dışından ithal edilecek altın miktarında da bir azalma oldu. Yani, yurt içindeki altın arzında artış, hem ihracatı artıran, hem de ithalatı azaltanı bir etki yarattı.
Külçe altın ihracatını belirlemek için, Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin yayınladığı değerli maden ihracatı verisi ve TUİK tarafından açıklanan ihracat verilerinden 71 no.lu fasıl (İnciler, kıymetli taş ve metal mamulleri, madeni paralar) verisi arasındaki fark hesaplanıyor. Bu faslın içinde hem işlenmiş hem de islenmemiş altın ve diğer değerli metal ihracatı yer alıyor. Yani külçe altın ihracatı da bu rakamın içerisinde.


Kaynak: TİM, TÜİK
Bu tabloda ikinci sütundaki veriler ile birinci sütundaki veriler arasındaki fark, külçe altın ihracatını tahmini olarak gösteriyor. Son sütunda ise ithalat verileri görülüyor.
Durum şu: 2008 sonunda külçe yaklaşık 3.9 milyar dolar külçe altın ithalatı yapılmış. Ancak bu senenin sadece ilk üç ayında 3.5 milyar dolarlık ihracat yapılmış. Gördüğünüz gibi ithalat ise neredeyse durmuş.
Son iki ayda, piyasalardaki sakinleşmenin ve Dolar kurundaki düşüşün etkisiyle düşen altın fiyatları, altın arzını da aşağı çekmiş durumda. Artık insanlar geçtiğimiz aylardaki kadar yüksek miktarda altın bozdurmuyorlar. Henüz resmi veriler açıklanmamış olsa da altın ihracatının da Nisan ve Mayıs aylarında gerilemiş olduğu tahmin ediliyor.