Geçen hafta, 15 Eylül 2008’de Lehman Borthers’ı iflasından sonraki en kötü haftasını geçiren piyasalara, hafta sonu yeni bir suni teneffüs denemesi yapıldı. Bunun işe yarayıp yaramayacağını bugün göreceğiz.
Avrupalı ekonomi yöneticilerinin nasıl bir çalışma sistemi var henüz çözemedim ama, daha önce Yunanistan konusunda iki kez yaptıkları gibi, içinde bulundukları krize çözüm bulmak için yine bir haftasonu görüşmesini tercih ettiler.
Brüksel’de toplanan maliye bakanları Yunanistan, İspanya, Portekiz ve bunlarla aynı potaya girebilecek ağır borç ve bütçe açığı yükü altındaki ülkelerin piyasalarını rahatlatmak için bir acil yardım fonu kurmaya karar verdiler.  Fonun tahmin edilen büyüklüğü 70 milyar euro.  Karar vermek için geç kalınmış fakat faydalı olabilecek bu fonun büyüklüğünün ne kadar yeterli olabileceği bence müphem.
Avrupalılar kriz döneminde bazı konularda kendilerince dersler çıkardılar. Bunlardan biri kendi kredi derecelendirme kuruluşlarını kurmak. Zira S&P, Moody’s ya da Fitch’ten gelen bir not indirimi, küçük bir euro üyesinin ekonomisini iyice kırılganlaştırabiliyor. Son aylarda bunun örneklerini gördük. İkinci ders, euroya geçiş ve euro sisteminde kalma standartlarının denetiminin iyi yapılması gerektiği oldu. Sadece 11 yıllık bir geçmişi olmasına rağmen, Maastricht Kriterleri delik deşik edildi.
Hatırlarsanız, şu ana dek çok defa, Avrupa Merkez Bankası’nın ülke tahvillerini satın alması gerektiği farklı yerlerde dile getirildi. Ancak, AMB’nin Fransız başkanı Trichet, en son geçen hafta yapılan banka toplantısında, bu konunun gündeme bile gelmediğini söyleyince piyasalar iyice dengelerini kaybetmişti. Bu olay bile Avrupa’nın tek para konusunda gidecek çok yolu olduğunu bir göstergesi.
Üçüncü yılını dolduran ve dördüncü aşamasına geçtiğimiz krizde bu hafta en kritik dönemeçlerden birindeyiz. Bugün büyük olasılıkla ateş düşecek olsa da, Avrupa’nın atacağı adımlara bağlı olarak sonraki günlerde yeniden gerilim artabilir. Ya, Avrupa göz göre göre kendini ateşe atacak, ya da önce kendini sonra da diğer ülkeleri bu darboğazdan kurtaracak.
Avrupalıların, küresel krizden başka dersler de çıkarmış olması lazım. Birincisi, önemli konularda acil karar vermeleri gerektiği. İkincisi, karar verip ilan ettikleri şeyleri uygulamaya sokmaları gerektiği. Üçüncüsü, ortak paraya “geçtik” diyerek geçilemediği.