Dün öğleden sonra Temmuz ayı ABD tüketici güven endeksi 50.4 olarak açıklandı. Üç ay ardı ardına yükseldikten sonra, geçen ay beklenmedik bir şekilde 52.9’a düşen tüketici güven endeksi (dün 54.3’e revize edildi) bir anda piyasaların moralini bozmuş, borsalarda sert satışlara neden olmuştu. Dün açıklanan veriden sonra geçen ayki kadar sert bir tepki vermemiş olsa da; endeksin düşmeye devam etmesi ABD ekonomisinin geleceği açısından önemli.

ABD’de Tüketici Güveni
ABD’de üç ana tüketici güven endeksi açıklanıyor. Bunlar Conference Board, Reuters-Michigan Üniversitesi ve ABC News tarafından yapılan araştırmalara dayanıyor. İçlerinde en önemlisi Conference Board tarafından yapılanı ki; dün açıklanan da buydu. 1967 yılından bu yana tüketici güvenini ölçen Conference Board, beş bin kişi üzerinde yapılan araştırmasını, ilgili ayın üçüncü haftasında tamamlıyor ve son haftasında açıklıyor. 
Endeksteki yükseliş harcamaların artacağına işaret ederken, düşüş ise azalacağını gösteriyor. Dolayısıyla, bu bir öncü gösterge. Tüketimin ABD ekonomisi içindeki payı çok yüksek olduğu için, ABD ekonomisi için tüketici güveni, pek çok ülkedekine göre daha önemli bir veri. Bu nedenle, piyasayı yönlendirme gücü yüksek ve yakından izleniyor. 

Son Gelişmeler
Kriz öncesinde 110 civarında seyreden tüketici güveni, 2007’nin ikinci yarısında sert biçimde gerilemeye başlamış ve 2009 başında 20’lere kadar düşmüştü. Ardından bir toparlanma gelmiş olsa da endeks hala 2008’deki ortalamasının altında.
2010 başında tüketici güveninde görülen üç aylık yükseliş hareketi, konut ve ev satışlarındaki hareketlilik ve ilk çeyrekte yakalanan parlak büyüme oranı, Avrupa’da yaşanan krizin ABD ekonomisini etkilemeyeceği ve canlanmanın devam edeceği beklentilerini güçlendirmişti. Ancak yılın geri kalanında ilk aylardaki seyrin devamını göremeyeceğiz. Bunun nedeninin birebir Avrupa krizi olduğunu söylemek mümkün değil. Zira örneğin ABD’deki konut ve otomobil satışları ile Avrupa borç krizi arasında bir bağlantı kuramayız; en azından Avrupa’da işler böyle giderse. 
Tüketici güveninde kalıcı bir artış görebilmek için bir süre daha beklemek gerekecek. “Bir süre” ifadesindeki kastım, işsizlik oranının belirli bir düzeye gerilemesine kadar geçecek süreye işaret etmek. Bu düzey ise yüzde 7’ler. Şu anda yüzde 10’un hemen altında bulunan işsizlik oranında iki puanlık bir iyileşme, beklentileri ve tüketimi canlandıracaktır. İşte bu nedenle FED bir süre daha faizleri düşük tutma eğiliminde kalacak.

Türkiye’de Durum Ne?
Türkiye’de tüketici güveni pek çok ülkede olduğu gibi 2007’nin sonlarında gerilemeye başladı. Ancak diğer ülkelerden iki farkımız vardı. Birincisi, tüketici güveninde sert düşüşler yaşanmaması; ikincisi, toparlanmanın daha erken başlamış olması. Aşağıdaki grafik durumu daha net gösteriyor. 

2007’de 90-100 aralığında dalgalanan tüketici güven endeksi yıl sonunda düşüşe geçiyor ve 2008’de gerileme devam ediyor. Kasım 2008’de 68.9 ile en düzeyine indikten sonra yeniden yükselmeye başlayan endeks geçtiğimiz ay 88’e ulaşıyor. Bu, Ocak 2008’den beri görülen en yüksek değer. Ancak, bu endeksteki değişim Türkiye’de diğer ülkelerdeki kadar yakından izlenmediği gibi, piyasalar üzerinde de kısa vadede önemli etkiler doğurmuyor. Fakat bu durum endeksin, tüketici güvenini iyi yansıtmadığı anlamına gelmiyor.