Amerikan Başkanı Donald Trump bu hafta Beyaz Saray'da teknoloji devlerinin CEO'ları ile buluştu. İlginç bir buluşma çünkü, Trump ilk günden bu yana teknoloji devleri ve Silikon Vadisi ile gergin bir süreç yaşıyor[1]. Çoğu teknoloji lideri, göçmenlere karşı ırkçı söylemleri uzantısında, seçim döneminde de Trump karşıtı yaklaşım göstermişti.
Trump başkan seçildiği belli olduktan sonra teknoloji liderlerini toplamış ve Tesla/Elon Musk, Uber/Travis Kalanick gibi teknoloji liderlerini kendisine danışman almıştı[2] ama hem bu firmalarda çalışan yüksek sayıdaki göçmenler (bu göçmenlerden özellikle müslüman olanların fişlenmesini bile istenmesi [3]), hem bu firmaların gelir / vergi / istihdam anlamında ABD’ye daha fazla pay ayırmaları gerektiğini söylemesi ile gerginlik sürüyor. Üstüne iklim anlaşmasını iptal etmesi tuz biber ekti ve mesela Musk danışmanlıktan ayrıldı [4].
Şimdi, böylesine gelişmelerin ardından Trump yönetimi anlaşılan teknoloji liderleri ile arasındaki buzları çözmeye karar vermiş. Öyle ki toplantıya katılan liderler, ağırlığı müslüman olan ülkelerden gelecek göçmenlere yönelik yasaklama kararını eleştirince, Trump detay vermeden konuyu çözeceğini ve Silikon Vadisinin kiminle isterse onunla çalışmasını destekleyeceğini belirtti.
Arkasından, sözcü Sean Spicer, seçim kampanyaları döneminde Hilary Clinton'u açıkça destekleyen Alphabet Yönetim Kurulu Başkanı Eric Schmidt'e siyasi bir kızgınlıkları olmadığu açıklaması yaptı ve "Geçmiş siyasi inançları ne olursa olsun, Başkan teknoloji liderleri ile birlikte çalışacak" dedi.
Bu son cümleyi özellikle tekrarlayalım; ülkenin ilerlemesi yani teknoloji söz konusu olduğunda, Başkan Trump kimin hangi görüşte olduğuna bakmıyor. Önemli olan teknoloji diyor.
Teknoloji devleri Amerikan devletine mal/hizmet satmak ister
Başkan Trump'ın damadı Jared Kushner tarafından yönetilen Amerikan Teknoloji Konseyi'nin açılış toplantısına Apple/Tim Cook, Amazon/Jeff Bezos, Microsoft/Satya Nadella, IBM/Ginni Rometty, Alphabet/Eric Schmidt, Oracle/(CFO) Safra Catz gibi 18 farklı teknoloji lideri katıldı [5]. Trump, teknoloji CEO'ları ile öğleden sonra bir günlük özel beyin fırtınası toplantısı yaptı. Bu arada CEO'ların da Trump'a kendisi ile ilgili bazı sorular sorduğu bildiriliyor.
Trump bu toplantıda "federal hükümetin teknolojisinin kapsamlı dönüşümü" çağrısı yaptığı için CEO'lardan övgü alırken, Trump da kamunun özel sektörle işbirliği yapması gerektiğini, teknolojiyi daha ucuza alırken, siber saldırılara karşı daha iyi korunmasını ve devlet kurumlarının Amerikan vatandaşlarına daha iyi servis vermesi gerektiğini söyledi. Trump mayıs ayında federal bürokrasiyi digital çağa taşımak ve yapay zeka gibi yeni teknolojilerin kamu tarafından da kullanılmasını sağlamak gerektiğini söylemişti.
Trump toplantıda "bu odada piyasa değeri 3.5 trilyon dolar olan firmalar var. Neredeyse seçimlerden beri yarattığımız ilave değerin aynı miktarı" sözlerini kullandı. Herhalde Arap dünyasına sattığı silah ve uçaklarla, dün yayınlanan Türkiye dahil 11 ülkeye satılacağı belirtilen F35'lerden oluşan değer gibi rakamları kastediyor.
Amerikan basınında Trump’ın CEO’lardan övgü alması bir yandan çok olumlu gelişmeler olarak görülürken, bu kadar gerginlikten sonra, teknoloji firmalarının toplantıya katılma nedenleri; firmaların kamuya daha çok ürün satmaktan hoşlanacakları, düzenlemeye tabi olanların dikkatli olduğu ve vergi düzenlemesi konusuna özen gösterdikleri şeklinde yorumlanıyor ki, bildiğiniz gibi teknolojinin en değerli 3 müşterisinden birisi her ülkede kamudur. Diğer 2si ise telekom ve finans kurumlarıdır.
Zaten, konseyin çalışmaları sırasında, Amazon CEO'su Jeff Bezos, Amerikan hükümetinin, kendi şirketinin sattığı araçlar türünden ticari teknolojiden yararlanması gerektiğini söylerken, Palantir CEO'su Alex Karp, federal harcamalarda yolsuzlukları tespit etmek için büyük veriler konusunda destek sunabileceklerini belirtti. Tim Cook ise Amerikan kamusunun modernleşmesinde Apple'ın pek çok şey yapabileceğini kaydederken, hükümetin okullarda kod dersini mecburi hale getirmesi gerektiğini söyledi.
Trump Yönetimi, ABD devletinin dijital dönüşümünü eksik ve modası geçmiş olarak değerlendiriyor
Damat Kushner, konferans sırasında kamudaki teknolojik geri kalmışlığı konusunda ilginç detaylar verdi ve teknoloji firmalarını hükümetle çalışmaya ikna etmek istediklerini söyledi ama bir yandan Trump yönetiminin hala teknoloji firmalarında yüksek sayıda göçmen çalışması ve H1-B vizesi [6]konusunu incelediği hatırlatılıyor.
Kushner'in ilginç eleştirilerinden birisi, Amerikan kamusunda 6.000'den fazla veri merkezi bulunduğu halde, Pentagon'daki bazı bölümlerin halen disketlerle çalıştığı şeklindeydi. Biz merak etti; acaba bu geri kalmışlık mı? Yoksa Pentagon siber sızmalardan korktuğu için mi offline ortamda saklama yapmayı tercih ediyor. Gerçi onun da güvenli olduğu söylenemez.
Hatırlanacağı üzere, 2000 yılının hemen başlarında, Pentagon Çinli askeri hackerların saldırısı altında olduğunu söylüyordu. Tüm sistemi 4 gün kapattıkları bile görüldü. Sonraki yıllarda da Pentagon’a hacker ilgisinin azaldığı söylenemez.
Sadece Pentagon da değil. Geçtiğimiz yıl Amerikan devletinin personeli bölümü hacklenmiş ve eleman bilgileri çalınmıştı[7].
Ama Trump ekibi,teknolojiyi sadece güvenlik açısından değil, kullanım açısından da önemsiyor. Damat Kushner toplantıda, Amerikan emekli askerlerinin verilerine ulaşamadıklarını söyledi.
Türkiye’de durum? Tak… Tak… Orada birileri var mı?
Bu haberi verirken, bir yandan da düşünüyoruz; inşallah, bir gün devletimiz de teknoloji sektörünün önemini ve yerel liderlerin zeka/yaratıcılıklarını böylesine önemserler..
DSP-ANAP-MHP koalisyonunda önemli çalışmalar başlatılmış ve e-Dönüşüm İcra Kurulu, Tüba toplantıları, e-Devlet İcra Kurulu gibi oluşumlar üzerinden devlet özel sektörle birlikte çalışmaya başlamıştı.
Bu toplantıları artık göremiyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın muhtarlara gösterdiği özeni, neden teknoloji sektörüne göstermediği de bir önemli soru olarak önümüzde duruyor.
Bu ülkenin yerli teknoloji liderleri, bırakın vizyon üretmeyi, yıllardır devletin “düzenleme” başlığıyla önlerine koyduğu engellerle uğraşıyorlar. Skype dediğiniz şey bu ülkede 2000’li yıllarda yapılabilirdi. YouTube de, başka uygulamalar da, yeter ki Diyojen’in dediği gibi “gölge etmeyin”.
Yıllardır başta devlet yetkilileri olmak üzere, herkes pahada ağır, değerde hafif mallar yerine, teknolojik ve katma değeri yüksek ürünler üretip / satmamız gerektiğini söylüyor ama operasyona bakıldığında, Ekonomi Bakanlığının Alibaba.com’un üyelik aidatlarını ödeme kararı alması gibi bunun tersine giden uygulamalar görülüyor.
Binali Yıldırım’ın Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı döneminde kendisine (benim de bizzat) ilettiğimiz bir konuydu. Yani yerli teknoloji liderlerinin oluşturacağı ve ülkenin bilişim alanında vizyonunu ortaya koyacağı bir çalışmayı başlaması gerektiği pek çok kere konuşuldu. Belli toplantılar yapıldıysa da, gelinen nokta vizyon üretmeye kadar gelemedi. Ancak sorunlar iletilebildi [8].
Bu sorunların bazılarının çözüldüğü görülmekle birlikte, bu yazıda bizim belirttiğimiz, vizyona dair ve özel sektörü içine alacak, ortak aklı ve elleri yananların bilgilerini kullanacak, teknolojik vizyonu belirleyecek yerli teknoloji liderlerinin oluşturacağı bir yapılanma göremiyoruz. Olsa olsa devletin teknolojiyle yakınlığı cep telefonu kullanmak olan müsteşarlarının oluşturduğu bazı komisyon ve kurullarda bir şeyler oluşturuluyor.
Bu ülkenin bu saatten sonra teknolojiye sarılmasından başka şansı yok. Bunu derken, bir yandan yanımızdan pek çok gelişmenin hızla geçip gitmekte olduğunu görüyoruz. Dünya otonom araçlar, sanal gerçeklik, yapay zeka üzerinde yükseliyor. Biz ise, rakamları yanıltmak, algı yaratmak ve modası geçmiş yerli arabalarla kendimizi kandırmakla meşgulüz.
İyi bayramlar...
[1] Beklenen Savaş Başlıyor; Silikon Vadisi - Trump'a Karşı
[2] Teknoloji Liderleri ile Toplantı Yapan Trump, Ekibine Elon Musk ve Travis Kalanick'i Kattı
[3] Teknoloji Devleri, Trump'ın Müslümanları Fişleme Talebine Ne Cevap Verdi?
[4] Teknoloji Ağırlıklı Amerikalı Firmalar Trump'a Küresel Isınma ile Mücadele Çağrısı Yaptı
[5] Here are the 18 tech CEOs going to the White House today
[6] ABD'de Yüksek Teknolojiye Dayalı Startup Firmalar Kalifiye Eleman Bulma Sıkıntısı Çekiyor
[8] Bilişim ve Telekom STK'larının Hangi Konularda Talepleri Var?