Otomotiv endüstrisi çip krizi [1] derken şimdi de magnezyum kıtlığı nedeniyle üretimi durdurma riski ile karşı karşıya. Dünyanın en büyük otomobil üreticileri ve diğer alüminyum kullanıcıları, Avrupa genelinde "çok kötü" olarak tanımlanan bir magnezyum kıtlığı nedeniyle bir kaç hafta sonra üretimi durdurmak zorunda kalabilir.

Avrupa'nın endüstri birlikleri European Aluminium, Eurofer, ACEA, Eurometaux, industriAll, ECCA, ESTAL, IMA, EUWA, EuroAlliages ve CLEPA, Çin'den magnezyum tedariki konusunda, kritik bir kıtlığın sonucu olarak Avrupa çapında üretimin durması riskine karşı cuma günü acil bir eylem çağrısı yayınladılar[2].

Açıklamada şöyle denildi.

“Çin Hükümeti'nin yerel elektrik tüketimini azaltma çabası nedeniyle, Çin menşeli magnezyum arzı Eylül 2021'den bu yana ya durduruldu ya da büyük ölçüde azaltıldı. Bu da benzeri görülmemiş büyüklükte bir uluslararası arz krizine yol açtı. Avrupa Birliği'nin magnezyum tedarik ihtiyaçları için neredeyse tamamen Çin'e (% 95'te) bağımlı olması nedeniyle, Avrupa alüminyum, demir ve çelik üreten ve kullanan endüstriler, hammadde tedarikçileri ile birlikte özellikle otomotiv, inşaat, amabalaj gibi kilit sektörler etkileniyor ve tüm Avrupa Birliği üzerinde geniş kapsamlı sonuçlar doğuruyor."

Genel Sekreter Sigrid de Vries ise şu sözleri ekledi;

"Magnezyum kıtlığı, zaten stresli olan alüminyum tedarik zincirini daha da bozabilir ve diğer mevcut girdi kıtlıklarıyla birlikte, kritik bir dönüşüm döneminde endüstrimiz için bileşik bir risk oluşturabilir.

Otomotiv tedarikçileri, otomobilin tamamında kullanılan temel hammaddeler olan alüminyum alaşımlarına güveniyor ve daha düşük ağırlık nedeniyle araç emisyonlarını düşürme ve sürüş menzilini artırma çabalarımızda önemli bir unsur haline getiriyor.  Bu nedenle, politika yapıcıları hem kısa hem de uzun vadede magnezyum arzını güvence altına almaya yardım etmeye çağırıyoruz.”

Mevcut Çin arz açığı, şimdiden rekor fiyatlara ve tedarik zincirinde dünya çapında bozulmalara neden oldu. Avrupa'ya yapılan Magnezyum ithalatı, bu yılın başlarında yaklaşık 2.000$/mton iken şimdi yaklaşık 10.000$ ila 14.000$/mton arasında fahiş fiyatlarla işlem görmeye başladı. Bu da, Avrupalı şirketlerin magnezyum içeren malzemeleri uygun bir seviyede üretmesini veya tedarik etmesini neredeyse imkânsız hale getiriyor.

Avrupa'nın magnezyum stoklarının, kasım ayı sonuna kadar bitmesi bekleniyor. Şimdi ortaya çıkan küresel magnezyum kıtlığı, otomobil endüstrisinde otomobil fiyatlarının daha da yükselmesine neden olabilir.  Otomobil endüstrisi büyük bir darbe alıyor.

Otomobil üreticileri bu yıl boyunca yarı iletken (çip) kıtlığı nedeniyle gecikmelerle karşı karşıya kaldı[4], ancak odak şimdi magnezyuma kayıyor. Batılı analistler, böyle bir durumun ortaya yeni çıkması nedeniyle, ekonomiye etkileri konusunda henüz bir tahminde bulunamıyorlar.

Alüminyum üreticileri de sıkıntıda

Otomotivciler dışında, genel olarak alüminyum üreticileri de sıkıntıda. European Aluminium'un 27 Eylül tarihli bir raporuna göre[5], Avrupa alüminyumcuları, Çin'in tüm magnezyum ihracatının yaklaşık yüzde 95'ini aldığı için kıtlıktan özellikle çok etkilendi. Raporda, mevcut krizin, AB'nin yerel ekonomisini Çin ithalatına bağımlı hale getirerek aldığı riskin açık bir örneği olduğu konusunda uyarıda bulunuldu. European Aluminium'un raporunda Çin'in yarattığı risk şöyle anlatıldı:

"2000 ve 2021 yılları arasında, Çin'in magnezyum üretimi küresel arzın yüzde 12'sinden yüzde 87'sine yükseldi ve yılda 1,2 milyon tonluk piyasa talebinde etkili bir uluslararası tekel yarattı. Avrupa birincil alüminyum üretimi tek başına 2008'den bu yana kapasitesinin yüzde 30'undan fazlasını kaybetti. Buna paralel olarak Çin, hem alüminyum hem de magnezyum için Avrupa ve küresel talebin istikrarlı artışını karşılamak için üretim kapasitesini sürekli olarak artırdı."

Kanada merkezli alüminyum üreticisi Matalco, geçtiğimiz günlerde müşterilerine ve iş ortaklarına magnezyum krizinden kaynaklanan potansiyel kıtlık konusunda uyarıda bulundu. ABD Otomotiv Araştırmaları Merkezi Araştırma Direktörü Bernard Swiecki de, şimdiden yarı iletken, kauçuk, petrokimya ve mikroçip sıkıntısı olduğunu söyledi.

Çin, nadir metallerden sonra magnezyum üretiminde de tekel

Nadir toprak metalleri içeren magnezyum bazlı alaşımlar, önemli yapısal malzemeler çünkü düşük yoğunluğu yüksek mukavemetli özelliklerle birleştiriyorlar. Magnezyum, otomobil parçalarından yapı malzemelerine ve gıda ambalajlarına kadar her şeyde ve alüminyum alaşımlarının üretiminde kullanılan kilit bir malzeme. Özellikle uçak, uzay aparatı ve otomotiv endüstrisi gibi alanlarda, düşük ağırlığının kritik olduğu üretimler için olmazsa olmaz durumunda. Yaralanmaları azaltmak için, araba yapımında hayati bir malzeme olarak kullanılıyor.

Nadir metaller konusuna da, Mynmar dolayısıyla bakmıştık. O da Çin'in tekel olduğu bir alan.

Çin, magnezyum üretiminde % 87 ile dünya çapında tekel  (Avrupalıların Çin'e bağımlılığı % 95). Ancak Çin hükümetinin artan enerji fiyatları arasında yerel elektrik tüketimini azaltma çabaları, 20 Eylül'den bu yana üretimi aşırı düzeyde yavaşlatmış durumda. Gelen haberlere göre, dünyanın ana magnezyum üretim merkezleri olan Shanxi eyaletinde, elektrik kesintileri nedeniyle 25 fabrika kapanmak zorunda kaldı ve beş fabrika üretimi yüzde 50 oranında azalttı.

DÜn, Çin'in devlet tarafından işletilen Global Times, magnezyum ihracatının 2021'de yüzde 10 düşeceği konusunda uyardı. Magnezyum üreticilerinin Üretimi % 40'da tutacağı ve bunun pazarda yıl sonuna kadar belirsizlik ve dalgalanma yaratacağını ekledi[6].

Türkiye kaynaklar ve üretimde önemli

Bu noktada Türkiye'ye de bakalım. Dünya Magnezit üretiminde ve pazar paylarındaki durumu aşağıda görebilirsiniz.  [7].

Türkiye, 960.000 ton/yıl ile Çin ve Rusya'nın ardından dünyanın en büyük üçüncü magnezya üretim kapasitesine ve Çin, Kuzey Kore, Rusya ve Brezilya'nın ardından 700 milyon tonla dünya çapında beşinci en büyük manyezit kaynaklarına sahip.

Ülkedeki altı bölgedeki kaynaklar kriptokristalin manyezit bazında %30,6'sını elinde bulunduran Konya, %26,6'sını Kütahya, %28,3'ünü Eskişehir ve %14,5'ini elinde bulunduran diğer kaynaklardır. Türkiye'de henüz gelişmemiş tortul manyezit yatakları da bulunmaktadır[8]. Bunları da not olarak ekleyelim.

[1] Çip Krizi Nedir? Türkiye Bu Konuda Nerede?

[2] Joint call for action against the critical shortage in the supply of magnesium

[3] Nadir Metallerin Fiyatları Yükseliyor

[4]Otomotiv Endüstrisinde Çip Sıkıntısı Sürüyor

[5] Risk of Europe-wide shutdowns due to Chinese magnesium supply shortage

[6] Chinese magnesium exports likely to drop 10% in 2021 amid global shortages

[7] Magnesia & refractories major Kümaş acquired by Turkish steel leader Erdemir

[8] Demanding supply