2 Ocak'ta başlayan Kazakistan protestolarının vurduğu bir grup da Bitcoin madencileri oldu. Gaz fiyatlarına gelen yüksek zam üzerine, petrol sahası üzerine kurulmuş bir şehir olan Zhanaozen'de başlayan protestolar hızla tüm şehirlere yayıldı.

4 Ocak'ta haberlerin yayılmasını ve protestocuların haberleşmelerini engellemek üzere, ulusal iletişim sağlayıcısı Kazakhtelecom'un ülkenin internetinin çoğunun fişini çektiğini gördük[1]. Arkasından da bitcoin ağının küresel bilgi işlem gücünün düştüğü fark edildi. Çünkü internet gidince, Kazakistan'daki madencilerin işi de durmuştu. Özellikle Çin'in madencileri yasaklaması sonrası, Kazakistan madencilik gücü ile dünya ikincisi haline gelmişti. 2020'de dünya bitcoin çıkış gücünün 5'de birini Kazakistan'ın yarattığı -ki bu rakam Çin'in yasaklaması öncesi yüzde 8 idi- tahmin ediliyor[2].

31 Aralık'taki tatilden sonra, 1 Ocak'ta yükselen ve 2 Ocak'ta 220 EH/s'i [3] aşan hash gücünün 150'lere kadar düştüğü raporlandı [4].

Ancak internet sıkıntısına karşı farklı çözümler sunan firmalar da var. Blockstream bunlardan birisiydi, hemen kendisini hatırlattı. Bitmex de Uydu firmalarını işaret etti.

Kasımda madenciler soğuk hava tarafından zorlanmıştı

Ama madencilerin tek derdi internet değil. Daha önemli dertleri elektrik. Kazakistan'da bir sıkıntı da bu.

Geçen yıl Çin'in yasaklamalara başlamasıyla birlikte, madencilerin gittiği ülkeler Kanada, ABD, Yeni Zelanda dışında Kazakistan olmuştu. Ülkedeki kripto madenciliği çiftlikleri, çoğunlukla, kömür madenleri ve etraflarına inşa edilmiş kasabalarda yer alıyor. Ama eskimiş olan bu kömür santralları son zamanların "iklim değişikliği" yani "karbon savaşı" açısından Kazakistan'ın da çözülecek sorunlar listesinde yer alıyor.

Enerji bakanlığı geçen yıl "gri" madenciliğin 1,2 GWt'a kadar güç tüketebileceğini ve "beyaz" madencilerin 600 MWt'ı ile birlikte Kazakistan'ın toplam üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 8'ini oluşturduğunu söyledi. Yani kripto madencilerin Kazakistan'daki hayatları zaten zorlaşıyor.

Eylül ayında, Kazakistan'ın en önemli kömür yakıtlı elektrik santrallerinden üçü acil durum kapatmalarıyla karşı karşıya kaldı. Kazak yetkililerin, güç sıkışıklığını, yasadışı kripto madenciliği yapan kayıtsız madenciler olarak bilinen “gri madencilerin” artışına bağladıkları bildiriliyor. Coindesk, ülkenin Enerji Bakanlığı'nın yeni madencilik çiftliklerinin iki yıl boyunca 100 megavattan (MW) fazla kullanmasını kısıtlamaya başlayacağını, sadece "beyaz" olarak tanımlanan yasal madenciler için bu sınırlamanın olmayacağını bildirdi.

Bitcoin madencileri ne yapar?

Bitcoin ve diğer madencilikle serbest bırakılan kripto para birimleri, bilgisayarlarda çözülen problemlerle çıkarılır ve pazara sürülür. Madencilerin bir görevi bu çıkarma işlemini yapmaktır.

Bir yandan birbirleri ile rekabet eden madenciler, yüksek güçlü bilgisayarlar kullanarak, genellikle dünyanın farklı yerlerindeki veri merkezlerinde, yüksek enerji yoğun bir süreçte karmaşık matematiksel bulmacaları çözerek kripto paraları oluşturur veya "çıkarır"lar.

Ağda ne kadar çok madenci olursa, yeni bitcoin madenciliği yapmak için o kadar fazla bilgisayar gücü gerekir. Madenciler ağdan çıkarsa hash oranı düşer, teorik olarak kalan madencilerin yeni madeni para üretmesi kolaylaşır. Bitcoin fiyatını oluşturan bir faktör de budur. 

[1] Kazakistan’da Protestolar Sürerken, İnternet Kesildi

[2] Kripto Madenciler 2 Milyon Makinayı Çin’den Dışarı Çıkardılar

[3] 1 EH/s (one exa hash), saniyede 1,000,000,000,000,000,000 (one quintillion) hash anlamına gelir

[4] Hash rate (ya da hash power), kripto madenciliğinde kullanılan cihazın işlem hızını gösterir.