Füsun Sarp Nebil

22 Eylül 2019

Hariri ailesinin finansal sıkıntıları sürüyor

Türkiye'de bankalara 4,75 milyar dolar borç takan Hariri Ailesi, kendi ülkesi Lübnan'da da zor zamanlar geçiriyor. Biz finansal açıdan zayıf olan bu aileye, Türkiye'nin en önemli firmalarından birisini nasıl ve neden verdik?

Türk Telekom'un yüzde 55 hissesini kredi ödenmediği için almak zorunda kalan bankalar konsorsiyumu Levent Yapılandırma dün hisseleri satmak için görevlendirme yaptığını açıklamıştı [1]. Akbank, Garanti Bankası, İş Bankası gibi firmaların oluşturduğu Levent Yapılandırma'nın ödenmeyen krediye karşı aldıkları hisseler OTAŞ firmasına aitti [2]. OTAŞ ise Hariri Ailesi tarafından kurulmuş bir şirketti [3].

OTAŞ, 2005 yılında özelleştirmede Türk Telekom'u 6,55 milyar dolar teklif vererek almıştı[4]. Bu paranın 1 taksidini peşin [5], 2ci taksidini 2006'da ödedikten sonra[6], kalan paranın tamamını 2007'de bir kerede ödedi. Ancak bu ödeme 4,3 milyar dolarlık bir kredi ile yapılmıştı[7].

Zamanında, "2007 seçimlerinde anket sonuçlarının düşük çıkması nedeniyle, TBMM'deki çoğunluğun kaybedilmesine karşın, Türk Telekom'un peşinatı ödendi" spekülasyonlarına neden olan bu kredinin 3,6 milyar dolarının ödenmediği, 2013'de aldığı yeni krediye verdiği açıklama ile ortaya çıktı [8].

Bu 2013 kredisi ise hiç ödenmedi [9]. Sonuçta da rehin verilen Türk Telekom hisseleri bugün Levent Yapılandırmanın ellerinde [10].

Türk kamuoyunda en çok tartışılan konulardan birisi, OTAŞ'ın yani Hariri Ailesinin ödemediği Türk Telekom bedeline (yani krediye yükleyip, ödemediği bedele) karşı aldığı temettü toplamı. Hariri ailesinin yüzde 55 hisseye karşı yaklaşık 7,3 milyar dolar olarak aldığı temettü ile bu ülkeden elini kolunu sallayarak gittiği görüldü. Tabi bunun yanında, OTAŞ firmasının Türk Telekom'a kestiği danışmanlık vs faturalar da cabasıydı, bu rakamın içinde yoktu.

Hariri Başbakanlığı kaybedebilir

Buna karşılık Hariri cephesinden gelen son haber, Saad Hariri'nin Lübnan'da sahip olduğu "Future TV" isimli ve babası Refik Hariri tarafından 1993 yılında kurulmuş olan TV kanalını kapattığı şeklinde[11]. Yılın başında da yine babası tarafından 1999 yılında kurulmuş olan grubun gazetesinin basılı versiyonu aynı nedenlerle durdurulmuştu [12].

Future TV'de bir süredir maaşlar ödenmediği için çalışanların grev yaptıkları belirtiliyor.

Hariri yaptığı açıklamada şunları söyledi;

"Üzülerek açıklıyorum ki, Future TV'yi kapatıyoruz. Çalışanların haklarını vereceğiz. Kararımızın nedeni ocak ayında Al-Mustaqbal gazetesini kapatmaya giden nedenlerle aynıdır."

Hariri açıklamasında, TV'nun kapatılmadığını, gelecek aylarda yeni bir şekilde dönmesi için çalışıldığını söyledi. Bu dönemde şirketin borçlarının yeniden yapılandıracağı ve şirket organizasyonu üzerinde çalışılacağı belirtildi.

Future TV'nin yok olmasının, Lübnan başbakanlığında zaten sorun yaşayan Hariri için önemli bir medya olanağının kaybı anlamına geldiği kaydediliyor. Diğer yandan başbakan olduğu halde medya kanallarını kapatmak zorunda kalması da bana çok ilginç geldi.

Suudiler Hariri'yi batırdı...

Anlayacağınız Hariri'ler ağır bir finansal krizin içinde. Krizin başlangıç noktası da 2016 yılında Suudilerin, ailenin ana para kaynağı olan Saudi Oger firmasını batırmaları [13].

Hani bu cümleyi okuyunca, "çok başarılı bir şirket vardı da, durup dururken batırıldı" gibi yorumlamayın. Sonuçta Hariri Ailesinin devlet yönetimini bilmem ama şirket yönetiminin ne olduğunu, ta 2007'de aldıkları borcu 2016'da hala ödeyemediklerinden görmüş olduk.

Saudi Oger İnşaat firması da, aslında Suudilerin akrabalık ilişkisi ile iş verdikleri bir şirketti. Baba Refik Hariri, eski Suudi Arabistan kralının kızkardeşi ile evli olduğu için, bu şirketi kurmuş ve Lübnanlı olduğu halde Suudi Arabistan'da sürekli iş yapıyordu. Tren yolları, büyük devlet binaları ya da TOKİ cinsi binalar.

Sonra petrol fiyatları düştü, kral değişti, başka nedenler de var mıydı? Bilemiyoruz [14]. Ama 2015 sonundan itibaren 9 ay boyunca, Saudi Oger inşaat firmasına hakedişler ödenmedi. 54 bin elemanı olan şirket, hem personel, hem de malzeme giderleri sonucunda iflas etti. Başları hem çalışanlarla, hem de tedarikçilerle hem Suudi Arabistan'da, hem Avrupa'da derde girdi [15].

Şimdi bizi ilgilendiren soru şu; bu firmanın/ailenin arkasında yeterli TEKNİK BİLGİ/UZMANLIK yoktu. Parasal açıdan güçlü olmadıkları da, hem tek bir darbeyle dağıldıkları ve hem de Türkiye'de borçları ödeyemediklerinden ortada...

O zaman biz bu aileye Türkiye'nin en önemli firmalarından birini NASIL ve NEDEN verdik?


  1.  Bankalar (LYY) Türk Telekom Hisselerini Satıyor
  2.  Türk Telekom Hisselerini Levent Yapılandırma Yönetimi Alıyor
  3.  Ojer Telekomünikasyon Kuruldu
  4.  Türk Telekom İhalesini Oger Telekom Kazandı
  5.  Türk Telekom Oger Yönetimine Geçti
  6.  Oger, 1,4 Milyar dolar’lık İlk Taksidi Ödedi
  7.  Oger Telekom 4,31 Milyar dolar’ı Peşin Ödedi
  8.  Otaş signs new dolar4.75bn-equivalent loan
  9.  Oger Telecom, Türk Telekom’u Peşin Ödemek için Aldığı 2007 Borcunun 290 Milyon dolar’lık Taksidini Ödeyemedi
  10.  Türk Telekom’un OTAŞ’a Ait yüzde 55 Hissesi Levent Yapılandırma Şirketine Devredildi
  11.  Lebanon: Hariri suspends Future TV
  12.  Lebanon's daily Al-Mustaqbal closes its print edition
  13.  Türk Telekom’un yüzde 55 Hissesine Sahip Saudi Oger İflasa Gidiyor
  14.  Türk Telekom’un Ortakları Birbiriyle Savaşın Eşiğinde mi? Saad Hariri Suudi Arabistan’da Alıkonuldu mu?
  15.  31 Bin Çalışanı Saudi Ogere Karşı Ödenmeyen Maaşları için Dava Aç