Geçen hafta yaşanan WhatsApp duyurusu ve arkasından gelen tartışmalarda önemli bir husus da Facebook'un (ya da WhatsApp'ın) yaptığı halkla ilişkiler hataları oldu. Bu hataların sonucunda şirket rakiplerine büyük bir fırsat sağlamış oldu. Adeta bir "kavimler göçü" yaşandı. Signal ve Telegram abone sayıları normal artışın birkaç katı arttı. Sonradan uygulamanın 3 ay ertelenmiş olmasına karşın, bazıları WhatsApp'ı tamamen terk etti.
Yaptığı hataların başı bana göre, Aralık ortasında Amerikan gazetelerine Facebook'un Apple aleyhine verdiği büyük boy reklamdı. Bu reklam dolaylı yoldan olsa da bizim ünlü deyişimize benziyordu. Hani Koca Mehmet Ragıp Paşa'nın deyişi vardır; "Şecaat Arz Ederken Merd-i Kıbtî Sirkatin Söyler." (Yani çingenenin merdi, kendini överken hırsızlığını söyler). Bunun gibi Facebook ilanında kendisinin nasıl da KOBİ'lerin pazarlamasına yardım ettiğini söylerken, Apple'ın bunu engellediğine işaret ederek, aslında o günlerde hemen fark etmeyeceğimiz (ama zaman içinde herkesin dikkatini çekecek olan), "cep telefonumuzda bizim vermediğimiz verilere de baktığını" göstermiş oldu. Bence önemli bir PR hatası.
Bu olay, veri kullanımı konusunda "sızmalar", "Gölge Profil oluşturmak" ve "Cambridge Analytica" gibi olaylarla zaten sabıkalı olan firmanın neler yapabildiğini ortaya koydu. Bir çok kişi "aman zaten hepsi verileri alıyor"un dışında Facebook'un ne kadar ileriye gittiğini ve sadece bizim verdiğimiz verileri almadığını gösteriyordu. Yaptığımız tüm konuşmalarda, "hepsi aynısı" diyenlere, farklı olanın bu olduğunu işaret edip durduk.
Üstelik geçen yıl yapılan Amerikan Kongresi soruşturmalarında, senatörlerin sorusu üzerine kendi verilerini paylaşmayan bir Zuckerberg'i de görmüştük.
Bu nedenle, konuya farklı bir açıdan da bakalım istedik. Acaba Facebook son olayda halkla ilişkiler açısından nasıl bir performans ortaya koydu? Olaya biz uzmanın gözünden bakalım istedik.
Sibel Asna: Şirketler bu yüzyılda "etik kodlarını" yayınlamalıdır
Facebook'un ilanı ile dikkatimizi çektiği "vermediğimiz verileri de aldığını göstermek" dışında da fahiş halkla ilişkiler hataları var. Konuyu A&B İletişim Yönetim Kurulu Başkanı ve halka ilişkiler duayeni Sibel Asna'ya sorduk.
Asna bize öncelikle WhatsApp (Facebook) kurum kültürü açısından ne gördüğünü anlattı. WhatsApp olayında kurum menfaatinin, toplum menfaatinin önüne konulduğunu açıkça gösterdiğine ve günümüzde iletişim kaynakları aracılığıyla bunun toplum tarafından hemen fark edildiğine işaret etti.
Bir başka işaret ettiği husus, Avrupa Birliğine uygulanmayan bir durumun, Hindistan ve Türkiye'ye uygulanmasındaki çifte standart. Bu yaklaşımın, Facebook'un birinci sınıf ülkeler, ikinci sınıf ülkeler tanımlaması yaptığı izlenimi verdiğini gösterdiği düşüncesinde. Asna bu noktada "Şirketler artık etik kodlarını yayımlamalıdır" diyor.
"15 Mayıs'a kadar erteliyorum, daha iyi anlatacağım” açıklamasını da, "15 Mayıs'a kadar daha mı iyi anlatacak yoksa bu fırtınanın geçmesini, nasıl olsa unutulur, ben aradan sıyrılırım diye mi düşünüyor, merak ediyorum" şeklinde yorumluyor.
"Bu yüzyıl vazgeçme" çağı diyen Asna, bundan sonrasında Facebook'un yapması gerekenin "şeffaflaşma" olduğuna işaret ediyor ve bir CEO'nun yanında muhakkak "iletişimden sorumlu VP" olması gerektiğine, bu başkan yardımcısının da pazarlamayla, satıştan ziyade, insanla, toplumla, çevreyle ilgisi olması gerektiğini söylüyor.
Sibel Asna bakın olaya nasıl bakıyor:
[1] WhatsApp'ı Siliyor Muyuz? Peki Silersek Ne Kullanacağız?
[3] Facebook, Apple'a Saldırdı Hem de ABD'de Tam Sayfa Gazete Reklami ile
[6] Facebook İlişkilerinizi Nasıl Biliyor (Gölge Profil)?
[7] Cambridge Analytica CEO'su Nix Ayrılmak Zorunda Kaldı, Facebook Zarar Gördü, Değer Kaybetti
[8] Hindistan, WhatsApp'a Neden Avrupa'ya Uygulamıyorsun ve Hindistan'a Uygulamaktan Vazgeç Dedi
[9] Türkiye ve Hindistan'daki Tepkiler ve Hukuki Gelişmeler Sonucu WhatsApp 3 Ay Erteleme Kararı Aldı