Vatandaşlarımızın heyecanla beklediği MTV borcu, trafik para cezaları ile diğer para cezalarına ilişkin af çıktı. 9 Haziran’da yayımlanan yapılandırma kanununun içinde bu borçların yeniden yapılandırılmasına ilişkin hükümlere de yer verildi.

Bugün araç sahibi olan vatandaşlarımızı ilgilendiren af düzenlemelerine eğileceğim.

Trafik para cezası ve diğer idari para cezalarında yapılandırma kapsamına, 30 Nisan 2021 tarihinden önce verilen cezalar giriyor. MTV borçları ise vergi borçları kapsamında yapılandırılıyor. 2021 yılı için tahakkuk eden MTV’nin ikinci taksiti hariç, 2021 yılı birinci taksitleri ile önceki yıllara ilişkin MTV borçları kapsamda.

Siz "af" dediğime bakmayın. İdari para cezaları ile MTV asıllarında bir indirim yapılmayıp tamamı tahsil edileceği için bu düzenlemeye af denilemez.

Ancak yapılandırılan borçlara ilişkin birikmiş faizlerin tamamen silinip, bunların yerine, kanunun yürürlük tarihi olan 9 Haziran 2021’e kadar, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların ödenmesi gerektiğinden faiz yönünden yükün önemli ölçüde azaltıldığını söyleyebilirim. Çünkü kanun 1/11/2016 tarihinden itibaren aylık yüzde 0,35 oranında faiz uygulanmasını öngörüyor, ki bu oran halen aylık yüzde 1,60 olan gecikme zammı oranı ile bazı para cezaları için geçerli aylık yüzde 5 oranından çok düşük.

Ayrıca taksitle ödeme imkânı sağlandığı için düzenlemeye "yeniden yapılandırma" demek daha doğru olacak.

Kanunun yayım tarihinden sonraki süre için faiz hesaplanmayacak olması da önemli bir avantaj. Ancak yapılandırılan borcunu taksitle ödeyecek olanlara tercih ettikleri taksit sayısına göre katsayı uygulanacağını söylemeliyim. Bütün bunları aşağıda ayrıntısı ile açıklayacağım.

Kapsama hangi para cezaları giriyor?

Yapılandırma kapsamına 30 Nisan 2021 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilen birkaç istisna dışındaki tüm idari para cezaları giriyor.

Trafik, seçim, nüfus para cezaları, Karayolu Taşıma Kanunu'na göre kesilen para cezaları, kara yollarından usulsüz geçişler nedeniyle kesilen para cezaları gibi tüm idari para cezaları yapılandırma kapsamında olacak.

Vergi cezaları, gümrük idari para cezaları ve SGK idari para cezalarının yapılandırılması kanunda ayrıca düzenleniyor.

Hangi idari para cezaları kapsama girmiyor?

Aşağıdaki idari para cezaları yapılandırma kapsamına girmiyor:

• 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununa göre verilen idari para cezaları,
• 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanuna göre verilen idari para cezaları,
• 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlarca (Rekabet Kurumu, Kamu İhale Kurumu, EPDK, BDDK, RTÜK, SPK, KGK vs.) verilen idari para cezaları.

İdari para cezalarında uygulama nasıl olacak?

İdari para cezalarının tamamı ödenecek, bunlara bağlı birikmiş faizlerin tamamı ise silinecek. Silinen bu faizler yerine 9 Haziran 2021 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarlar ödenecek.

Kanun, 1/11/2016 tarihinden itibaren, fiilen gerçekleşen Yİ-ÜFE artış oranları yerine aylık yüzde 0,35 gibi özel bir oranı esas aldığı için faiz yükü önemli ölçüde azalıyor. 1/11/2016’dan önceki süreler için ise ilgili endekste gerçekleşen artış oranlarına itibar ediliyor.

MTV borçlarında yapılandırma uygulaması nasıl olacak?

2021 yılı ikinci taksitleri hariç tüm MTV borçları yapılandırılabiliyor.

MTV borçlarında da uygulama aynı, yani vergi asıllarının tamamı ödenecek. Gecikme zammı borçları silinip yerine Yİ-ÜFE aylık artış oranlarına göre daha düşük bir tutar alınacak.

Dava açma süresi geçmemiş veya ihtilaf konusu olan trafik para cezaları nasıl yapılandırılacak?

9 Haziran 2021 tarihi itibarıyla yargı mercilerinde ihtilaf konusu olan veya dava açma süresi geçmemiş trafik para cezaları, karayolu taşıma para cezaları, köprü ve otoyollardan ihlalli geçiş para cezalarında davanın bulunduğu aşama ile karar durumuna göre ceza tutarında yüzde 50 ila yüzde 90’a varan oranlarda indirim yapılarak ihtilafların sulh yolu ile sonlandırılması mümkün.

Hangi tarihe kadar başvurmak gerekiyor?

Yapılandırmadan yararlanabilmek için 31 Ağustos 2020 tarihine kadar (bu tarih dahil) başvurunun yapılması gerekiyor.

Başvurular;

• Gelir İdaresi Başkanlığı internet adresi (www.gib.gov.tr) üzerinden,
• e-devlet (www.turkiye.gov.tr) üzerinden,
• Bağlı bulunulan vergi dairesine şahsen veya posta yoluyla,
• Bulunulan il veya ilçedeki MTV’yi tahsile yetkili vergi dairelerine/mal müdürlüğüne şahsen yapılabilecek.

Birden fazla araç sahibi olanların her bir araç için ayrı ayrı başvuruda bulunması gerekiyor.

Yapılandırmadan yararlanmak için başvurunuzu interaktif vergi dairesinden çok pratik bir şekilde yapabilirsiniz.

Ödeme şekli nasıl?

Yapılandırılan tutarları peşin veya taksitle ödemek mümkün. Taksitle ödeme tercih edildiğinde taksit sayısına göre kanunda belirlenen katsayılar kullanılarak borç miktarı artırılıyor. Artırılan tutar taksit sayısına bölünerek ödenecek taksit tutarı hesaplanıyor.

Uygulanacak katsayılar şöyle:

Örneğin, 1.200 TL’lik bir borç için 12 aylık taksit tercih edildiğinde ödenecek toplam tutar (1.200x1,18=) 1.416 TL oluyor, taksit tutarı ise (1.416/12=) 118 TL.

Taksitle ödemeler eylül ayında başlıyor, ilk taksitin 30 Eylül 2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) ödenmesi gerekiyor. Sonraki taksitler iki ayda bir ödeniyor.

Yapılandırılan borçların anlaşmalı bankaların banka kartı ve kredi kartları ile ödenmesi mümkün.

Cumhurbaşkanı, başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar uzatmaya yetkili.

Peşin ödemede indirim yapılıyor mu?

Evet yapılıyor.

Eğer yapılandırılan toplam borç ilk taksit ödeme süresi içinde peşin ödenirse, Yİ-ÜFE farkının yüzde 90’ı siliniyor ve idari para cezasında yüzde 25 indirim yapılıyor.

Yapılandırılan borcun tamamı, ilk taksit süresinde ödenmek şartıyla ikinci taksit ödeme süresi içinde ödenirse, Yİ-ÜFE farkının yüzde 50’si siliniyor ve idari para cezasında yüzde 12,5 indirim yapılıyor.

Özellikle eski borçlarda peşin ödeme avantajlı.

Bu iki durumda katsayı uygulanmıyor.

Yapılandırma hangi durumlarda bozuluyor?

Yapılandırma aşağıdaki durumlarda bozuluyor:

• İlk iki taksitin süresinde ve tam ödenmemesi,
• Bir takvim yılında ikiden fazla taksitin ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
• Bir takvim yılında ikiden az taksite ilişkin eksikliğin son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmemesi.

Yılda iki taksitin, gecikme zammı alınarak (halen aylık yüzde 1,6) geç ödenmesine tolerans gösteriliyor.

Ödeme şartının ihlal edilmiş sayıldığı bu durumlarda ödenen tutar için yapılandırmadan yararlanılmış sayılıyor.

Ödenecek taksit tutarının yüzde 10’unu aşmamak şartıyla 10 Türk lirasına (bu tutar dâhil) kadar olan eksik ödemeler için kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmıyor.

Yapılandırmanın ödeme şartı dışında şartı yok mu?

Evet var.

Yapılandırmadan yararlanmak isteyenlerin, dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekiyor.

Yapılandırmadan yararlananlar trafik muayenelerini yaptırabiliyor mu?

Evet yaptırabiliyorlar, ancak bir şart var:

Yapılandırılan MTV, trafik idari para cezası, geçiş ücreti ve idari para cezası borçlarının (Yİ-ÜFE tutarı ve katsayı dahil) toplamının en az yüzde 10’unun şartıyla araç muayenelerinin yaptırılması mümkün. Ancak satış ve devir halinde borcun tamamının ödenmesi gerekiyor.

Yaptırılmamış araç muayenelerine ilişkin bir af var mı?

Evet var.

9 Haziran 2021 tarihi itibariyle araç muayenelerini yaptırmaları gerektiği halde yaptırmamış olanların şu iki şartı yerine getirmeleri halinde, gecikilen süreler için alınması gereken yüzde 5 fazlalar alınmıyor:

• 31 Aralık 2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) araç muayenelerini yaptırmak ve;
• Tahsilinden vazgeçilen yüzde 5 fazla yerine 9 Haziran 2021 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları ile hesaplanacak tutarları ödemek.

Ancak bu kapsama giren alacaklara karşılık 9 Haziran’dan önce tahsil edilmiş olan tutarların iadesi mümkün değil. Kanunda 22/3/2020 ila 3/7/2020 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) geçen süre için yüzde 5 fazlaya ilişkin hükmün ve Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarının uygulanmayacağı ayrıca belirtiliyor. Bu süre içinde tahsil edilmiş tutarlar da iade edilmiyor.

Bu konu ile ilgili ayrıntılı açıklamalara 4 Haziran 2021 tarihli yazımdan ulaşabilirsiniz.