Başlıkta sorduğumuz soruya hemen ve kısa yoldan cevap verelim; maalesef hayır… Abartılmıyor.
Otomotiv sektörü, iç ekonomik dengeler bakımından önemli hatta lokomotif bir sektör. Bu bağlamda, sektörün yaşadığı her sıkıntının genel ekonomik tabloya yansımaması da düşünülemez. Yılın ilk iki ayında ciddi bir yavaşlama ile karşı karşıya kalan sektör, özellikle son dönemde otomobiller üzerindeki ÖTV yükü yüksekliği konusundaki sıkıntılarını daha yüksek sesle dile getirmeye başladı. Sektörün seslendirdiği sıkıntıyı biraz somutlaştırmaya gayret edelim.
Otomotivde ÖTV nerden nereye geldi?
Malum, 2014 yılı otomotiv sektörüne yeni bir ÖTV sürprizi ile birlikte geldi. Sektör bu ÖTV artışları ile birlikte bir parça karamsarlığa da gömüldü.
ÖTV Kanunu’nun yeni yürürlüğe girdiği 2002’de otomobillere uygulanan ÖTV oranları ile 2014 Ocak ayından itibariyle uygulanmakta olan ÖTV oranlarını aşağıdaki tabloda olduğu gibi yan yana koyduğumuzda çarpıcı bir fotoğraf ortaya çıkıyor.
|
Motor Hacmi |
01.08.2002 Tarihinde Geçerli Oranlar (%) |
01.01.2014 Tarihinden İtibaren Uygulanan Oranlar (%) |
ÖTV Oranındaki Değişim |
|
Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyenler |
27 |
45 |
%66,6 |
|
Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçen fakat 2000 cm3'ü geçmeyenler |
46 |
90 |
%95,6 |
|
Motor silindir hacmi 2000 cm3'ü geçenler |
50 |
145 |
%190 |
Tablodaki verileri biraz daha somutlaştıralım ve otomobil üzerindeki vergi yükünün son 12 yıllık dönemde gelmiş olduğu noktayı çok basit bir hesaplama ile göstermeye çalışalım. Bu hesaplamada, otomobiller üzerindeki mali yükümlülüklerin sadece ÖTV ve KDV olduğunu varsayalım (tescil masraflarını vb. ihmal edelim). Ek olarak, her motor hacmi için, satın alınan otomobilin fabrika çıkış fiyatının da sabit 100.000 TL olduğunu düşünelim. Karşılaştığımız durum şu şekilde;
Tablo 1- 2002 yılındaki vergi yükü
|
Fabrika Fiyatı (1600 cm3) |
ÖTV (%27) |
KDV (%18) |
Anahtar Teslim |
Vergi Yükü (%) |
|
100.000 TL |
27.000 |
22.860 |
149.860 |
49,86 |
|
(1600-2000 cm3) |
ÖTV (%46) |
KDV (%18) |
Anahtar Teslim |
Vergi Yükü (%) |
|
100.000 TL |
46.000 |
26.280 |
172.280 |
72,28 |
|
(2000 cm3 ve üstü) |
ÖTV (%50) |
KDV (%18) |
Anahtar Teslim |
Vergi Yükü (%) |
|
100.000 TL |
50.000 |
27.000 |
177.000 |
77,00 |
Tablo 2- 01.01.2014 sonrasında mevcut vergi yükü
|
Fabrika Fiyatı (1600 cm3) |
ÖTV (%45) |
KDV (%18) |
Anahtar Teslim |
Vergi Yükü (%) |
|
100.000 TL |
45.000 |
26.100 |
171.100 |
71,1 |
|
(1600-2000 cm3) |
ÖTV (%90) |
KDV (%18) |
Anahtar Teslim |
Vergi Yükü (%) |
|
100.000 TL |
90.000 |
34.200 |
224.200 |
124,2 |
|
(2000 cm3 ve üstü) |
ÖTV (%145) |
KDV (%18) |
Anahtar Teslim |
Vergi Yükü (%) |
|
100.000 TL |
145.000 |
44.100 |
289.100 |
189,10 |
Yukarıdaki basit hesaplamalara bakınca, otomobil üzerindeki vergi yükünde yıllar içinde dramatik bir artış yaşandığını görülüyor. En küçük hacimli motora sahip otomobillerin vergi yükü bile zaman içinde ciddi bir biçimde yükselmiş durumda.
Önümüzdeki tehlike…
Mevcut durumu, BDDK’nın yakın zamanda değiştirdiği “Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik” ile birlikte değerlendirmek de gerekiyor. Yönetmelik, “otomobil edinimi amacıyla kullandırılacak taşıt kredilerinde ve taşıt teminatlı kredilerde veya yapılacak finansal kiralama işlemlerinde, kredi tutarının taşıtın değerine oranı taşıtın nihai fatura değeri 50.000 TL olanlar için %70; değeri 50.000 TL aşan binek araçlarda ise bedelin 50.000 TL’ye kadar olan kısmı için %70 bunun üstündeki kısım için %50 olarak uygulanacaktır” diyor. Bu düzenlemenin de otomotiv piyasasına yansımalarının olacağı beklenebilir.
Özetle, otomobiller üzerindeki -başta ÖTV olmak üzere- mevcut vergi yükü ile BDDK’nın getirmiş olduğu yeni kredi düzenlemelerinin Sektörü bu sene ciddi olarak zora sokacağını söylemek mümkün.
İç tasarrufların arttırılması ve cari açığın kontrol altında tutulması oldukça önemli ve tartışmasız ekonomik olarak elzem olan konular; ancak selektif bir yaklaşımla “hurda indirimi/teşviki” gibi destek mekanizmalarının hızla ele alınması da gerekiyor. Aksi halde, bu lokomotif sektörün 5. vitesten 2. vitese büyük bir hızla düşmek zorunda kaldığını görebiliriz.
Twitter: @AKIN_EMRAH
E-mail: eakin@KPMG.com