Çiğdem Toker

18 Ekim 2024

Atatürk Havalimanı ve bitmeyen kamu zararı

İki buçuk yıl önce yapılan ilk ihalede Yapı ve Yapı’nın verdiği yaklaşık 2 milyar 175 milyon TL’nin ne kadarının harcandığı şu anda bilinmiyor. Yeni ihaledeki teklif kabul edilirse, bir Millet Bahçesi için harcanan ve şirketlere giden 5 milyar TL’nin, neye değip değmediğini, ihaleyi yapanlar ile ekonomiyi yönetenler herhalde bizden iyi biliyordur

Atatürk Havalimanı

İBB’nin açtığı dava sonucu, ihalesi iptal edilen Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi için açılan ikinci ihale sonuçlanmak üzere.

Ulaştığım bilgiye göre TOKİ’nin e-ihale yoluyla teklif topladığı Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi’nde en uygun teklif, 2 milyar 250 milyon TL ile Özülke İnşaat’tan geldi. (Özülke İnşaat, deprem konutları ihalelerinde haberlere konu olan Maksem İnşaat ile aynı grupta)

Atatürk Havalimanı, İstanbul Havalimanı’na feda edilerek kapatıldı. Covid döneminde bir kısmına hastane yapıldı. Kalan arazi için açılan ilk ihaleyi Yapı ve Yapı şirketi aldı. Şirket, ihale tam sonuçlanmadan zemini kırma işlemlerine girişmişti. AKP iktidarı, Atatürk Havalimanı’nın bir kısmını yalnızca “devlet büyükleri” için, gerektikçe kullanmayı sürdürüyor (Bu gelişmelerin tamamını Mayıs 2022’den başlayarak bir dosya halinde Sözcü’de yazmıştım.)

İBB’nin bu ihale aleyhine açtığı davada Danıştay iptal kararı verdi ancak bu karar, büyük gecikmeyle, yani iş işten çok geçtikten sonra gelmişti.

TOKİ, Eylül ayı başında Kamu İhale Kurumu bülteninde, 2024/1149168 ihale kayıt numarasıyla bir ihale ilanı yayımladı. “İstanbul Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi ve Millet Bahçesine Ait Sosyal Donatılar İnşaatları İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İkmal İnşaatı” başlıklı ihalenin 30 Eylül’de yapıldığını öğrendim.

e-ihale olarak yapılan ve kimlerin hangi teklifle katıldığı açıklanmayan ihaleye katılan firmalar ile teklifleri şöyle:

TOKİ Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı

İstanbul Atatürk Havalimanı Millet Bahçesi ve Millet Bahçesine Ait Sosyal Donatılar İnşaatları ile Altyapılar ve Çevre Düzenlemesi İkmal İşi:

Yaklaşık değer: 2 milyar 102 milyon 394 bin 485 TL, 66 kuruş


Firma adı                                          Teklif tutarı                                       İndirim (yüzde)

Özülke İnşaat                                2.250.000.000,00                                    -7,02

Aydur İnşaat                                  2.298.000.000,00                                    -9,30

Mustafa Ekşi İnşaat                     2.350.000.000,00                                    -11,78

Gürtaş Yapı                                    2.750.000.000,00                                    -30,80

Yapı ve Yapı İnşaat                       3.857.000.000,00                                    -83,46

Kuzu Toplu Konut                         6.800.000.000,00                                    -223,44


Atatürk Havalimanı’na Millet Bahçesi yapmak için düzenlenen, Yapı ve Yapı’nın üstlendiği ilk ihale, 21/b usulü, yani şirketler davet edilerek yapılmıştı. Yapı ve Yapı şirketi bu ihaleyi 2 milyar 174 milyon 978 bin TL teklifle üstlenmişti. İBB’nin ihalenin iptali istemiyle açtığı davada, Danıştay bir yıl önce, kesin iptale karar vermişti.

Kararda, idarelerin ihalede 21-b usulünü seçmesi için ön koşul niteliğinde olan “ivedilik” unsurunun bu ihalede gerçekleşmediği vurgulanmış, bir projenin Cumhurbaşkanlığı icraat programına konulmasının, bu ivediliği sağlamaya yetmeyeceği kayıt düşülmüştü.

İki yılda iki ihalede 5 milyar

TOKİ’nin sonuçlandırmak üzere olduğu, yukarıda bilgilerini paylaştığım yeni ikmal ihalesini, ilk ihaledeki gibi 21/b usulüyle değil açık usule göre yaptığı belirtiliyor. Böylece, Danıştay’ın iptal gerekçesine uyulmuş gibi görünüyor.

Ancak bu durum, Atatürk Havalimanı cephesinde, kamu kaynaklarının çok büyük zarara uğratıldığı gerçeğini değiştirmiyor. İki buçuk yıl önce yapılan ilk ihalede Yapı ve Yapı’nın verdiği yaklaşık 2 milyar 175 milyon TL’nin ne kadarının harcandığı şu anda bilinmiyor. Yeni ihaledeki teklif kabul edilirse, bir Millet Bahçesi için harcanan ve şirketlere giden 5 milyar TL’nin, (ayrıca 2022’deki ilk ihalede teklifin dolar cinsinden karşılığı, o günkü kurla 142 milyon dolardı) neye değip değmediğini, ihaleyi yapanlar ile ekonomiyi yönetenler herhalde bizden iyi biliyordur.

Çiğdem Toker kimdir?

Çiğdem Toker, Diyarbakır'da doğdu. Denizli Lisesi'nden mezun oldu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Gazeteciliğe üniversite öğrencisiyken Anka Ajansı'nda başladı. Günaydın, Ankara Ulus gazetelerinde, Nokta dergisinde stajlar yaptı.

Anadolu Ajansı'nın sınavlarını (1988) kazanarak, adliye, Devlet Güvenlik mahkemeleri (DGM), yüksek yargı muhabiri olarak çalıştı. 1990- 1993 yıllarında haftalık Ekonomik Panorama dergisinde; sonrasında da kesintisiz 15 yıl Hürriyet Gazetesi Ankara Bürosu'nda ekonomi muhabiri olarak görev yaptı. Burada maliye, vergi, özelleştirme, enerji, rekabet politikalarını izledi. 1994 ve 2001 ekonomik krizlerini, IMF ile ilişkileri, kriz kapsamında çıkarılan kanunların TBMM'deki yasama süreçlerini haberleştirdi. Çeşitli ülkelerde Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası toplantıları muhabir olarak takip etti.

Habertürk gazetesinin ilk Ankara temsilcisi olarak gazetenin Ankara bürosunu kurdu. İstifa ederek ayrıldı. İnternet gazetesi T24'ün ilk yayınlarında OECD'nin "Futbolda Kara Para Aklama" raporunu konu alan dizi yazısıyla yer aldı. Köşe yazarı ve Ankara Temsilcisi olarak çalıştığı Akşam gazetesinden, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun (TMSF) el koyma sürecinde kendi isteğiyle ayrıldı.

2013- 2018 yılları arasında Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Gazetenin sahibi konumundaki Cumhuriyet Vakfı yönetimi değiştikten sonra kendi isteğiyle ayrıldı. 2018'de katıldığı Sözcü gazetesindeki yazılarına 2022 Kasım ayında 'küçülme' gerekçesiyle son verildi. Fox TV kanalında yayımlanan "Orta Sayfa" adlı haber programında yorumcu olarak yer alıyor.

Eleştirel finans haberciliği olarak da tanımlanan yazıları hakkında kimileri astronomik, çok sayıda manevi tazminat davası açıldı. Konusu bir imar haberi olan yazısı hakkında hapis cezası istemiyle yargılandı. Kamu ihaleleri ve şirketleri konu alan çok sayıda yazısı da Sulh Ceza hâkimlikleri kararlarıyla erişime engellendi.

Kitapları

- Adım da Benimle Beraber Büyüdü- Abdüllatif Şener, Doğan Kitap, 2008

- "Türkiye'de Sağlıkta Kamu Özel Ortaklığı - Şehir Hastaneleri" kitabına makale katkısı, İletişim Yayınları, 2018

- Kamu İhalelerinde Olağan İşler - Tekin Yayınevi, 2019

Ödülleri

- İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi "En Başarılı İktisat Muhabiri Ödülü" (1995)

- Sabah Gazetesi "Muammer Yaşar Bostancı Haber Yarışması Büyük Ödülü" (1997)

- Türkiye Ziraat Odaları Birliği "Basında Tarım Ödülü" (2000)

- Milliyet Gazetesi "Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü" – "Taksiyarhis'in Zehra Teyzesi" başlıklı röportaj (2001)

- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti- TGC "Sedat Simavi Gazetecilik Ödülü" |"Evcil'in Dönüşü" dosyası – (2005)

- European Press Prize "The Mystery of the Secret Funds" – "Yorumcu Ödülü"nde kısa liste (2015)

- Halkevleri "Basın Ödülü" (2016)

- Uluslararası Şeffaflık Derneği Ödülü (2016)

- İstanbul Tabip Odası "Basında Sağlık Ödülü" (2016, 2018 ve 2019)

- TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi "Emre Madran Koruma Ödülü" (2017 ve 2019)

- Eskişehir - Bilecik Tabip Odası "Halk Sağlığı Ödülü" (2017)

- ÇGD "Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Ödülü" (2017)

- ÇGD Bursa Şubesi "Meslekte Dayanışma Ödülü" (2018)

- Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü "Uluslararası Cesaret Ödülü - Kısa liste" (2018)

- Sedat Simavi Gazetecilik Ödülü – "Kamu İhalelerinde 21/b Usulü" dosyası- (2018)

- Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği "Önder Kadınlar Ödülü" (2019)

- Rekabet Derneği "Adil Rekabete Katkı Ödülü" (2019)

- TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası "Hasan Balıkçı Onur Ödülü" (2020)

- Halkevleri Dayanışma Ödülü (2020)

- Ankara Tabip Odası – "Şehir hastanelerinin ekonomi politiğini tüm gerçekliğiyle ortaya koyarak kamuya ve sağlık çalışanlarına etkilerini görünür kılan haberleri" nedeniyle (2021)

- TMMOB Şehir Plancıları Odası - Kent Planlama Basın Ödülü (2021)

- İzmir Gazeteciler Cemiyeti "Hasan Tahsin Basın Özgürlüğü Ödülü" (2021)

- SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği "Yılın Kadınları" Ödülü (2021)

- Alanya Gazeteciler Cemiyeti - Ulusal Basında Yılın Gazetecisi Ödülü (2021)