Eşref Kolçak 92 yaşında vefat ettiğinde, ömrünün 70 yılını kariyerine vermişti. Neredeyse sinemanın içine doğmuştu diyebiliriz onun için. Babası İspir’in Gaziler köyünden Harun Kolçakoğlu, annesi ise sonradan Hateme adını alan Rus asıllı Katya olan Eşref Kolçak, 1927 yılında Erzurum, İspir’de doğdu.
Eşref Kolçak, 1941 yılında İstanbul'a geldi. Sultanahmet Erkek Enstitüsü'nde eğitim gördü; tesfiyecilik ve marangozluk eğitimi aldı. Sanatın değirmenine su katabilecek işlerde çalışan genç Eşref, marangozluk ve ayakkabı tamirciliği de yaptı. 1944 yılında Atilla Revüsü'nde dansçı olarak sahne yaşamına başlayan Kolçak, 1945 yılında Ses Opereti'nde sahneye çıktı. Sahnenin tozunu yutan Eşref Kolçak’ın yolu beyaz perdeye uzandı ve figüranlık yapmaya başladı.
1947 yılı onun yaşamında bir dönüm noktası oldu. Figüranlıktan oyunculuğa terfi etmiş ve dönemin en önemli kadın starı Cahide Sonku ile “Fedakar Ana” filminde oynamıştı. Takip eden yıllarda ilk önemli filmleri olan “Bir Şoförün Gizli Defteri"nde (1958) şoför Erol’u ve “Düşman Yolları Kesti" de (1959) ise Yüzbaşı Nazmi’yi canlandırdı. Bu süreçte Kolçak 1950’li ve 60’lı yıllarda sinemamızın önemli jönlerinden biri olarak seyircilerin gönlünde yer edindi. Günümüz Türk sinemasının öncü filmlerinden Sinan Çetin’in yönettiği “Berlin in Berlin” (1993) ve Mahsun Kırmızıgül’ün kalfalık dönemi yapıtı New York'ta Beş Minare'de de (2010) rol aldı.
Bu başarılar Eşref Kolçak’a ödüller de getirdi. 1961’de Türk Filmleri Yarışması’nda, “Namus Uğruna” filmindeki rolüyle "En İyi Erkek Oyuncu" Ödülü’nü aldı. Daha sonra 2000 yılında Antalya Film Festivali'nde, önemli yönetmenimiz Zeki Ökten’in sinemaya vedası sayılabilecek “Güle Güle" deki toplu performans (Metin Akpınar, Zeki Alasya, Haluk Bilginer) ona "En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu" Ödülünü getirdi. Bu ödülü 2003 yılında Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde, Yıldırım Önal Anı Ödülü izledi.
Sanat yaşamı boyunca 180 sinema filmi ve televizyon dizisinde rol alan büyük sanatçı Eşref Kolçak, 2017 yılında vefat eden ünlü pop müzik sanatçısı Haruk Kolçak'ın da babasıydı. 26 Mayıs’ta kaybettiğimiz Kolçak, 1982’den beri Gemlik ilçesinde yaşamaktaydı. 28 Mayıs’ta yapılan cenaze törenine “Yeşilçam”ın ünlü yüzleri de vefa örneği olarak katılmışlardı. Vefayı ne yazık ki İstanbul’da bir semtimiz sanan halkımız ise, bu acılı günde bile ünlü sanatçılarla selfie telaşına düşmüştü…