T24'ün Hulki'si kumsalda

Fizik tedavi insanlarda işe yarıyorsa hayvanlarda neden faydalı olmasın? Bu sorunun yanıtının peşinde koşan veteriner hekim fizyoterapist Sara Ece Ulutürk Türkiye'de bir ilke imza attığını söylüyor.

İstanbul'da açtığı klinikte sadece fizik tedavi uyguluyor ve felçli birçok canlıyı uyutulmaktan kurtararak onlara tekrar yürüyebilme, hatta koşabilme fırsatı sunuyor.

Sözü uzatmadan hayvanlarda fizyoterapi ne işe yarar, felçli hayvanlar tekrar nasıl yürür, hangi tedavi yöntemleri kullanılır gibi her evcil hayvan/canlı dostunun mutlaka bilmesi gerektiğini düşündüğüm sorularımı soruyorum…

Hayvan fizyoterapisti Sara Ece Ulutürk ve suda yürüme bandındaki hastası

- Hayvan fizyoterapisti nasıl olunur?

Öncelikle Veteriner Fakültesi'nde beş yıllık eğitim sürecini tamamladıktan sonra ‘hayvanlarda fizik tedavi' için hak kazanıyorsunuz. Bu konu ile ilgili uzmanlık yapmak oldukça etkili ve önemli, çünkü çok değişik uygulamalar farklı hastalıklarda başarıya hızlı ulaşmanızı sağlıyor.

Ben İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi'ni bitirdim, Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim dalında fizik tedavi üzerine uzmanlık, Amerika Tennesse Üniversitesi ve Viyana Üniversitesi'nde kedi ve köpeklerde fizik tedavi üzerine ana eğitimlerimi tamamladıktan sonra, kedi-köpeklerde spinal manual terapi ve akupunktur ile ilgili eğitimlere katılıp belgelerimi aldım.

“Fizik tedavi ile kısa sürede iyileşme herkese umut ışığı oldu”

- Türkiye'de bu işi yapan başka yerler var mı?

Türkiye'de sadece kedi köpeklere fizik tedavi uygulayan tek kliniğiz. Burada kedi-köpeklerde ozonterapi, lazer terapi, suda yürüme bandı, akupunktur, lazer, tens, ultrasonterapi gibi birçok uygulama ile birlikte basış ölçüm cihazlarımızla hastaların basış analizlerini çıkartabiliyoruz.

FizyoVet veteriner kliniği bir fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezi. Bu yüzden kliniğimizde hastalara fizik tedavi dışında hiçbir dahiliye uygulama, aşı, damla gibi uygulamalar yapmıyoruz.

Felçi bir ördek hasta hidroterapi seansında

- İşe başlarken kimse size “Deli misin, Türkiye'de bu iş olmaz?” dedi mi?

O kadar çok diyen oldu ki! Ben üniversitedeyken fizik tedavi ile ilgili tek bir ders yoktu. Türkiye'de bu işi ilk yapan biri olarak benim en çok zorlandığım nokta önce fizik tedavi aletlerini tek tek tanıtmak zorunda olmamdı. Hekimlerin inanması, başarıyı görmeleri ve hasta sahiplerimizin bize kısa sürede ulaşmasını sağlamak çok önemliydi.

Bugüne kadara aşağı yukarı 25 tane kongrede sunum yaptım Kırıkkale, Konya Selçuk Üniversitesi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi gibi birçok üniversitede öğrenci kongrelerine katılarak herkese ulaşmaya çalıştım. Gerçekten bilgi paylaşıldıkça çoğalıyor.

- Klasik anlamdaki veterinerlik yerine neden engelli hayvanlarla çalışmayı tercih ettiniz?

Birçok can için uyutmak yerine hayatta bir şansları olduğunu, hatta koştuklarını görmek muhteşem bir duygu. Hastaların kısa sürede fizik tedavi ile iyileştiklerini görmek herkese umut ışığı oldu. Bence herkes buna ortak olunca fizik tedavinin başarısı kısa sürede anlaşıldı.

“Kedi-köpeklerde felç, fıtık ve yaralara ozonterapi…”

- Uyguladığınız tedavi yöntemlerinden ve hangisinin nerelerde kullanıldığından bahseder misiniz?

Kök hücre tedavilerinde kök hücre laboratuvarından aldığımız, kişiye özel hücreleri hastanın iyileşmesine yönelik en uygun tedaviyi seçerek uyguluyoruz ve çok hızlı, güzel sonuçlar alıyoruz.

Ozonterapi, ozon gazı kullanılarak yapılan bir tedavi yöntemidir. Ozon tedavisi ile doku ve hücrelerin oksijeni en iyi şekilde kullanması amaçlanır.

İnsan sağlığında sıklıkla kullanılmasına karşın, kedi ve köpek hastalıklarında oldukça yeni bir uygulamadır.  Ozon gazı, üç adet oksijen atomundan oluşan şeffaf, renksiz bir gazdır. Kendine has özel bir kokusu vardır. Doğal ortamda stratosferin en üst kısmında ozon tabakası bulunur. Tıbbi ozon, doğal ozondan farklıdır; saf ozonla saf oksijenin belli oranda karıştırılmasıyla oluşur. Elde edilen tıbbi ozon, kedi ya da köpeklere belli dozlarla verilir. 

Tıpkı ilaçlarda olduğu gibi, ozon uygulamalarında da her hastalıkta farklı doz uygulamaları vardır. Her hastaya ve her hastalığa aynı doz verilmez. Sertifikalı kişiler tarafından uygulanması oldukça önemlidir. Özellikle köpeklerde dekubitis, yatış yaralarında ciddi ölçüde yarar sağlanmaktadır. Kedi ve köpeklerde yara tedavisinde, açık yaralar üzerinde oldukça etkili sonuçlar vermektedir. Felç ve fıtık gibi hastalıklarda da uygulanmaktadır.

Ozon uygulamaları klasik tıbbın yanı sıra tamamlayıcı tedavi olarak uygulanmaktadır. Tamamlayıcı tedavi yöntemleri hiçbir zaman tıbbi tedavi yerine geçmezler, ancak bunlara yardımcı olması için uygulanırlar. Hastalıklardan iyileşmede ana tedaviler esas ve belirleyicidir.

“Suda yürüme bandı kedi ve köpeklerde fizik tedavinin en önemli parçası”

Suda yürüme bandı (underwater treadmill), uluslararası veteriner hekimlik ve pet fizik tedavi alanında kedi ve köpek fizik tedavi uygulamalarının en önemli parçası. Ülkemizde ilk ve tek olarak bizim kliniğimizde bulunuyor. Oldukça yararlı bir yöntem olup, tedavilerde yüksek oranda başarı sağladığı yurt dışında yapılan çalışmalarla da kanıtlanmıştır. Pek çok büyük hastanede, insan fizik tedavi uygulamalarında da kullanılıyor.

Suda yürüme bandı ile uygulanan hidroterapi tedavisi, felçli köpek, felçli kedi, köpeklerde fıtık tedavisi, topallama, köpeklerde patella luksasyonları, köpeklerde kalça çıkığı (hip dysplasia) ve yan bağ, çapraz bağ hastalıkları gibi birçok hastalığın iyileşmesinde aktif rol oynuyor ve büyük yarar sağlıyor.

Suyun kaldırma kuvvetinden yararlanarak, sorunlu bölgeye daha az vücut ağırlığı gelmesi sebebiyle, daha az ağrı hissederek eklem hareketlerini daha kolay yapması sağlanır. Hasta köpek ve kediler, daha az ağrı hissedeceğinden hareketleri daha rahat yapıyor ve bu sayede de hareketleri yaptıkça özgüvenlerini tekrar kazanıyor.

Suda yürüme bandı ve hidroterapi sayesinde, felçli köpekler ve felçli kedilerin atrofiye olan kas grupları güçlendirilir, kan dolaşımı artar. Su seviyeleri ayarlanarak eklemlerde istenilen extensiyon (germe) ve fleksiyon (bükme) hareketlerinin yapılması sağlanır. 

Suda yürüme bandı, birçok hastalığın cevabı olmasının yanında, hasta belirli bir seviyeye geldikten sonra, hasta sahibiyle birlikte keyifli vakit geçirmesi için havuz alanımıza alınıp , suyun üstünde yüzen bazı ürünlerle yüzmesi desteklenerek aktif egzersizler yapması sağlanır.

“Kalça, siyatik, bel, kas, hareket sorunları için manual spinal terapi…”

Manual spinal terapi oldukça hassastır. Hastanın kas iskelet sisteminin yanında nörolojik sistemine, ırklara göre farklılıklar göz önünde bulundurularak oldukça dikkat edilerek uygulanması gereken bir tedavi şeklidir. Kesinlikle sertifikalı veteriner hekimler tarafından uygulanmalıdır.

Hastaların mobilitesine oldukça katkıda bulunur. Köpeklerde bel ve boyun fıtığı, bel ve boyun ağrısı, eklem limitasyonları, hareket kısıtlılıkları, kalça ağrısı, siyatik, kas gerginlikleri ve kısalıkları ve diğer bir çok durumun tedavisinde kullanılabilir.

Akupunktur ise kedi köpeklerde ağrıları gidermek ve organel fonksiyonları desteklemek için kullandığımız bir tedavi yöntemidir.

- Bunlar pahalı tedavi yöntemleri mi? 

Hastalar bize ilk geldiklerinde belli ölçümler yapıyoruz. Nörolojik, ortopedik muayene ile süreçlerini ve gelme sıklıklarını belirliyoruz. Hastalar ne kadar erken gelirse o kadar kısa sürede iyileşiyor ve tedavi masrafları da o kadar az oluyor.

Hasta sahibi bize geç ulaştıysa, ölçümler olumlu sonuçlar vermezse, iyileşme ihtimali yoksa maalesef seanslara alamıyoruz. Erken teşhis ve doğru tedavi ile kısa sürede çocukların yürümelerini sağlıyoruz, böylece bütçesel ve manevi anlamda kimse zorlanmıyor. 

“Yürüteçler felçli hayvanları hayata bağlıyor”

- Instagram hesabınızda bazı hayvanların yürüteçlerle tekrar yürüyebildiğini gördüm. Yürüteçler hangi durumlarda kullanılıyor?

Kedi köpek yürüteçlerini yaşlı insanların kullandıkları bastonlara benzetiyorum ben. Onların da yaşlandıklarında eklemlerinde kireçlenme oluyor, bellerinde ve boyunlarında fıtıklar oluyor. Bu süreçte yürüteçler onların hayata tutunmalarını sağlıyor.

 

Biz tedavilerimizde belli bir noktaya geldikten sonra özellikle operasyon sonrası hastalarda yatış yaraları oluşmaması için, tekrar hızlı bir şekilde yürümelerini sağlamak ve engelsiz hayvanlara ulaşabilmek için yürüteçleri sıklıkla kullanıyoruz.

- Yürüteçler hayvanı tembelleştirir mi?

Yürüteçler hayvanları asla tembelleştirmez, aksine onları hayata bağlar. Kedi ve köpekler yere paralel canlılardır. Felç kaldıklarında uzuvları yerlerde sürünüyor ya da sürekli yatmaktan yatış yaraları oluşuyor. En önemlisi hastaların kardiyovasküler sistemi etkilendiği için akciğer ve kalp problemleri ile karşılaşıyoruz

Yürüteçleri yaşlı hastalarda tedaviye destek olarak kullanıp, ayaklarını açık bırakıp bazı egzersizleri yürüteçlerde yaptırabiliyoruz. Ayrıca engelli ya da yaşlı hayvanlarda idrar yapmanın ve dışkılamanın ne kadar büyük bir sorun olduğunu herkes bilir. Çünkü sürekli hastanın üstüne bulaşır ve idrar dışkısı yaralar oluşur. Halbuki köpek yürütecinde iken kendi idrarını ve dışkısını üstüne değmeden yapabilir. Bu da hastanın yaşam kalitesini artırır. Yürüteçler bu çocukları özgürlüğüne kavuşturur, hâlâ ne zaman bir köpeğe ya da kediye yürüteç taksak onun mutluluğunu kesinlikle videoya çekerim; o kadar güzel bir görüntü ki…

- Hayvanlar hastalanmadan önce yapabileceğimiz bir şeyler yok mu? Sağlıklı bir hayvana önerebileceğiniz spor programları gibi… 

Öncelikle evlerimizin çoğu parke, evdeki halı miktarını artırmanız şart. Özellikle kedi-köpekler yaşlandıkça daha az merdiven inip çıkmalı. Onların da bir gün yaşlanabileceğini hiç unutmamalıyız. Isındırmadan frizbi gibi aktif hareketleri yaptırmamalıyız.  

- Merdiven çıkmak her hayvan için bu hastalıkları tetikler mi? 

Aslında kontrolsüz ve fazla yapılan her hareket hastalıkları her yaşta tetikliyor. Ama gençken tolere edilebilen şeyler zaman geçtikçe vücutları kaldıramadığından ciddi hastalıklara dönüşüyor.

- T24'ün Hulki'si, 6 yaşında bir dacshund. Cinsi ‘minyatür sosis köpek' diye de anılan Hulki'nin ilerleyen yaşlarında bir sağlık sorunu yaşamaması için neler yapması gerekir?

Hulki'nin Instagram sayfasını inceledim, benim çok sevdiğim muhteşem karakterli ve çok eğlenceli bir ırk. Ancak maalesef size kötü bir haberim var; bu ırkın yüzde 40 disk fıtığına yatkınlıkları var, bu da her 10 köpekten 4'ünün felç kalıp bize gelmesi demek. Çok özel bir ırk olmasının yanı sıra çok iyi korunması, düzenli belli egzersizler yaptırılması gereken bir ırk dacshund. Belli aralıklar ile uzman veteriner hekimler tarafından muayene edilmeli. Irklara göre hastalıkları çok iyi bilmemiz gerekir.

Hulki'nin T24 belgesindeki fotoğrafı

- İyileştirdiğiniz en ilginç hayvan hangisiydi? 

Çok tatlı bir sincaptı. Ama aklımda en çok kalan Haydar diye bir kangaldı. Sahibi dövüşmediği için döverek felç bırakmış Haydar'ı. Konyaaltı'ndan İstanbul'a geldiğinde 70 kg'dı. Zayıflamış ve kemikleri sayılıyordu.

Çok iyi bir dernek kurtarmış Haydar'ı. Sonrasında bize ulaştırdılar. İki ay boyunca tedavi gördü Haydar ve felç geldiği yerden koşarak çıktı. Hiçbir yere sığmadığı için bahçede ona özel bir yer yaptırmıştık.  Haydar benim için çok özeldi. İlk geldiğinde dört kişi zor taşıyordu, taburcu olurken ise kendi yürüyerek çıktı buradan. O an tarifi olmayan bir mutluluktu benim için.

- Evcil hayvan/canlı sağlık sigortaları hakkında ne düşünüyorsunuz? Evcil hayvan sağlık sigortaları yurt dışında oldukça fazla kullanılıyor. Yıllar önce burada da bir çalışma yapmışlardı, ancak o zaman hastalıkları güneş çarpması, böcek sokması gibi nadir görülecek şeyleri almışlardı bünyelerine. Bu noktada kapsamına aldıkları hastalık ve tedavi yöntemleri çok önemli.

Mesela belli hastalıkları her hayvan mutlaka hayatında yaşıyor. Özellikle çok sık görülen hastalıkların sigorta kapsamında olması gerekiyor ki sigortaya olan ilgi ve eğilim artsın. Yurt dışında fizik tedavi de hayvan sigortaları kapsamında mesela. Çünkü her hasta yaşlanıyor ve kas iskelet sisteminde mutlaka sorun oluyor (kireçlenme, fıtık, kas ağrısı). Amaç felç olmadan kurtarmak olduğu için fizik tedaviye ilgi oldukça fazla ve çok güzel sonuçlar alınıyor.