Yüzde 26 zam, bir noktaya kadar asgari ücretlinin krizden korunmasını sağladı. Memurlar da enflasyon oranında zam alacak... Peki geri kalan çalışanlar ne yapacak? Bankacılar, muhasebeciler, PR’cılar, sosyal medyacılar, sigortacılar, mimarlar, avukatlar, mühendisler, gazeteciler… Kısaca beyaz yakalı çalışanlar... Öyle görünüyor ki, onlar bu krizde işlerini koruduklarına şükretmekle yetinecek. (Tabii eğer koruyabiliyorlarsa.)

Galiba bu kriz herkesten çok orta sınıfı vurdu. Bu değerlendirmeyi, aylık ekonomi dergisi Capital’in her yıl başında yaptığı “ücret araştırması”nın 2019 sonuçlarına dayanarak yapıyorum. Capital’den Ayşe Tarcan Aksakal’ın incelemesine göre bu yıl özel sektör şirketlerinin büyük çoğunluğu enflasyonun altında ücret zammı yapacak. Ne kadar altında? Krizde ayakta kalmayı başaran şirketlerin vereceği zam, ortalama yüzde 15-16 arasında. Biraz zorlanan şirketler maksimum yüzde 10 zam verecek. Ama hiç zam yapmayacak olanlar da var. Hem de çok sayıda...

Toyota Türkiye Genel Müdürü Ali Haydar Bozkurt, hem otomotiv sektöründe hem de sektör dışında “2019’da sıfır zam yapacağız” diyenlerin çoğunlukta olduğunu söylüyor. Ali Haydar Bozkurt şöyle diyor: “Bu yıl enflasyon oranında zammı ancak küçük firmaysanız yapabilirsiniz. Bizim büyüklüğümüzdeki şirketlerin enflasyon oranında zam yapması yeni bir kriz durumunda çalışanlarından vazgeçmesi demek.”

Yıldırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım da, “Türk iş dünyasının büyük bölümü 2019’da maaşları ödersek şanslıyız, diye düşünüyor”, yorumu yapıyor.

Düşük maaş zammı yapacak sektörlerin başında tahmin edileceği gibi inşaat geliyor. İnşaat sektöründe faaliyet gösteren Dağ Holding’in patronu Mehmet Dağ, bu yıl çalışanların ücretlerinde artış yapmayı düşünmediklerini vurguluyor. Dağ, sektörde çok şişkin ücretlerin olduğunu savunarak şöyle diyor: “Bir şantiyemizdeki proje müdürü 21-25 bin TL arasında kazanıyor. Bunu 2019’da 30-35 bin TL seviyesine taşırsak yaşayamayız.” (Dağ, çalışanların büyük kısmını oluşturan inşaat işçileri ve mühendislerin ücretleri konusunda bilgi vermediği için o kısmı bilemiyoruz.)

Maaşlarla ilgili genel tablo böyle olmakla birlikte enflasyon kadar yani yüzde 20 ve üzerinde zam verecek şirketler de var. Bu kategoride daha çok yurtdışı geliri olan şirketler, yani ihracatçılar yer alıyor.

Capital’e göre bazı pozisyonlara 2019’da verilecek en yüksek ve en düşük ücretler şöyle:

Tablo1

Tablo 2