Sildavya'yı biliyor musunuz? Bazı kitaplarda, mesela Tenten'in maceralarında Syldavia olarak da geçer… Doğal güzellikleri ve tarihsel mirasıyla ünlü, üç tarafı denizlerle çevrili bu minik ülke, Sovyetler Birliği ve Doğu Bloku'nun dağıldığı çalkantılı dönemde ağır bir ekonomik kriz yaşadıktan sonra dünya sahnesinden silinmişti... Geçenlerde Sildavya Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'nun kriz arifesinde gerçekleştirdiği toplantının tutanaklarına denk geldim. Adeta bizim hikayemiz! Meraklısına...

Sahne 1

Sildavya Merkez Bankası Para Politikası Kurulu Toplantısı.

(Toplantı masasının çevresinde yüzlerinde tedirgin ifadeyle Para Politikası Kurulu'nun 7 üyesi oturmaktadır.)

Sildavya Merkez Bankası Başkanı: Kıymetli üyeler, temmuz ayı para politikası kurulu toplantımızı açıyorum. Malumaliniz, sayın Cumhurbaşkanı bundan bir süre önce yaptığı konuşmada faiz indirimi için içinde bulunduğumuz yaz aylarını işaret etmişti. İzninizle beyefendinin sözlerini bir kez daha kıymetli haziruna hatırlatmak isterim. (Yakın gözlüğünü takarak önündeki kağıda eğilip okumaya başlar.) "Bizim bir defa faizleri düşürmemiz şart, onun için de temmuz-ağustos, buraları bulacağız ki faiz düşmeye başlasın." (Yakın gözlüğünü çıkarır, toplantı masasının çevresindekilere döner.) Para Politikası Kurulu'nun kıymetli üyeleri, beyefendinin ne dediği son derece açık... Faiz indirimi için temmuz veya ağustos ayındaki para politikası toplantısına işaret etmiş. (Alnını ovuşturur, yüzündeki tedirgin ifade iyice belirginleşmiştir.) Bununla birlikte malumaliniz olduğu üzere enflasyonda öngörülemeyen bir yükseliş var. Enflasyonun yazın yüzde 14-15'e düşmesini bekliyorduk ama tırmanışa geçip yeniden yüzde 17'yi geçti. Önümüzdeki aylarda yüzde 19, hatta 20'yi göreceğini söyleyenler var... Bu koşullarda faiz indirimini istişare etmek için bir aradayız.

Önündeki isimlikte "Prof. Dr." unvanı yazan üye: Değerli başkan, enflasyon bu kadar yüksekken faizi indirmek piyasada paniğe, hatta Allah göstermesin yeni bir kur krizine yol açar. Dolar alır başını gider, 9.5-10 Sildavya Lirası'na çıkar. Döviz borcu olan şirketler topu diker. Bence Sildavya Merkez Bankası olarak, faizi indirmek yerine yükseltmemiz gerekiyor.

Merkez Bankası Başkanı: Faizi yükseltmek mi? (Alnından yüzüne doğru birkaç ter damlası süzülür.)

"Prof. Dr." unvanlı üye: Evet, enflasyon yüzde 19-20'ye doğru yol aldığına göre bizim de faizi bir puan artırıp yüzde 20'ye çekerek para politikasını önden yüklemeli sıkılaştırmamız basiretli bir davranış olur kanaatindeyim. 

Merkez Bankası Başkanı (Kimsenin duyamayacağı bir sesle kendi kendine söylenir): Bekara karı boşamak kolay tabii. 

"Prof. Dr." unvanlı üye: Ne arz ettiniz sayın başkan, duyamadım?

Merkez Bankası Başkanı: Faizi artırma teklifinize sayın cumhurbaşkanının ne tepki vereceğini düşünüyordum...

"Prof. Dr." unvanlı üye: Sayın cumhurbaşkanımız mantıklı bir insandır, faizi enflasyonun altına indirmenin yol açacağı sıkıntıları münasip bir dille arz ederseniz mutlaka takdir eder.

Merkez Bankası Başkanı: Diyorsunuz…

"Prof. Dr." unvanlı üye: Öyle ya, iki kere iki dört...

Merkez Bankası Başkanı: İki kere iki dört mü diyorsunuz? 

"Prof. Dr." unvanlı üye (Toplantı salonundaki diğer üyelere bakınır): Ya kaç edecek?

Merkez Bankası Başkanı: Sildavya'da icabında beş eder, altı eder… Sildavya resmi gazetesinde yayınlanacak bir cumhurbaşkanlığı kararına bakar.

(Kıkırtılar. Kimin güldüğü anlaşılamadı.)

"Prof. Dr." unvanlı üye: Sayın başkan, mizah yeteneğinizi takdir ediyorum, fakat…

Merkez Bankası Başkanı: Mizah olsun diye söylediğimi mi sanıyorsunuz?

Sildavya Merkez Bankası Para Politikası Kuruluna henüz yeni atanmış bir üye: Sayın başkan, izninizle sayın profesörün görüşüne katılamadığımı arz etmek isterim. Para politikasının daha da sıkılaştırılması, faiz indirimi yerine faiz artışına gidilmesi teklifine ben katiyetle karşıyım! Faizi şimdi indiremiyorsak iki ay daha bekleriz, sonra indiririz. İndirim temmuz-ağustosta olmaz, eylül, ekimde olur. O da olumlu.

"Prof. Dr." unvanlı üye (Kimsenin duyamayacağı bir sesle kendi kendine söylenir): Yalaka!

Para politikası kuruluna henüz atanmış üye: Ne dediniz, duyamadım?

"Prof. Dr." unvanlı üye: Enflasyon yüzde 20'ye gidiyor genç meslektaşım! Enflasyon yükselirken faizi nasıl indireceksiniz? 

Para politikası kuruluna henüz atanmış üye: Onda ne var canım, gerekirse SÜİK başkanını ararız…

"Prof. Dr." unvanlı üye: SÜİK başkanı mı? 

Para politikası kuruluna henüz atanmış üye: Sildavya İstatistik Kurulu başkanı... Malum, sözümüzü dinleyecek biri atandı SÜİK'in başına…

Merkez Bankası Başkanı (Alnında ter damlaları birikmiştir): Bu salonun kliması mı bozuldu nedir, sıcaktan durulmuyor burada. Bir görevli şu klimaya baksın!

(Biraz önce katılımcılara çay-kahve servisi yapan görevli klimaya doğru seğirtir. Ayarlarını inceledikten sonra merkez bankası başkanına döner.)

Görevli (Ürkek sesle): Bir problem görünmüyor efendim. 

Merkez Bankası Başkanı (Kravatını gevşetip yüzündeki teri kağıt peçeteyle silerek): İndir şunun derecesini o zaman, piştik burada!

Para politikası kuruluna henüz atanmış üye: Hem hepimiz biliyoruz ki, enflasyonu indirmek için önce faizi indirmek gerekiyor!

"Prof. Dr." unvanlı üye: Enflasyonu indirmek için faizi indirmek mi?

Para politikası kuruluna henüz atanmış üye: Elbette, sayın cumhurbaşkanımızın görüşünü bilmiyor musunuz? Karşı mı çıkıyorsunuz yoksa?

"Prof. Dr." unvanlı üye (Onun da alnında ter damlaları vardır): Haşa, ben...

Para politikası kuruluna henüz yeni atanmış üye: Sayın cumhurbaşkanı bakın ne diyor? (Önündeki kağıtlara doğru eğilerek okumaya başlar.) "Faiz yükünü yatırımların, maliyetlerin üzerinden kaldırırsak, maliyet enflasyonunu tetikleyen faiz olduğu için, orada da bir rahatlama dönemine girmiş olacağız."

Merkez Bankası Başkanı (Sesini iyice yükselterek): Ter içindeyim, hâlâ indirmediniz mi klimanın derecesini! 

"Prof. Dr." unvanlı üye: Sayın başkan, izninizle ben çıkıyorum.

Merkez Bankası Başkanı: Nereye gidiyorsunuz, daha...

"Prof. Dr." unvanlı üye: Çıksam iyi olacak efendim, çünkü size hiçbir faydam dokunamayacak. Ben her şeyi yanlış biliyorum zira… (Hızlı adımlarla toplantı salonundan çıkar.)

Merkez Bankası Başkanı (Şaşkın bir ifadeyle toplantı salonuna bakınır): Sıcaktan herkes delirdi...

Para politikası kuruluna henüz atanmış üye: Aman bırakın, giderse gitsin, Sildavya Merkez Bankası'nda faiz lobisinin temsilcilerine ihtiyacımız yok!

Merkez Bankası Başkanı (Kravatını çıkarır): Klima! 

(Sürer gider.) 

(Dünyanın başka ülkeleriyle benzerlikler bir rastlantıdan ibarettir.)