En başta söylemekte yarar var, Bitcoin’in bir düzenbazlık değil geleceğin parası olduğuna inananlardanım. Ama hangi geleceğin? Yakın geleceğin olmadığı kesin. Bundan 2-3 sene önce çalıştığım şirketteki bir gençten, "Abi arabayı satıp Bitcoin’e yatırdım" sözünü duyduğumda işin kumara döndüğünü anlayıp Bitcoin hakkında yazmamaya karar verdim. Önümüzdeki beş-altı yılda da kripto paralara bugün olduğu gibi vahşi inişler-çıkışlar, ekonomi tabiriyle baş döndürücü bir "volatilite"nin yön vermeye devam edeceğini düşünüyorum.
O halde Bitcoin’in geleceğin parası olduğunu nereden çıkarıyorum? Çünkü bence Marx haklıydı, insanlık tarihine teknolojik dönüşüm, onun tabiriyle "üretim araçlarının gelişimi" yön veriyor ve teknolojideki değişim er geç üst yapıyı, yani yasaları, kurumları değiştiriyor. Teknolojik değişimi zaptiye tedbirleriyle yavaşlatmak mümkün ama durdurmak imkansız. Hiçbir yasa bilgisayarlarının başındaki yüz milyonlarca ergenden daha güçlü olamaz. Z Kuşağı hayata girip kendi kurallarını koymaya başladığında kripto paralar da rüştünü ispat edip ticaretin temel değişim araçlarından biri haline gelecek.
Ama Keynes’in dediği gibi uzun vadede hepimiz öleceğiz. Geleceğin parası olması Bitcoin’in şu anda kumar olduğu gerçeğini değiştirmiyor.
Yanlış anlaşılmasın, Bitcoin ve diğer kripto paraları güvenilmez bulmam umursamadığım anlamına gelmiyor. Aksine, Bitcoin işlemlerinin nasıl olduğunu, kripto paralarla bir ülkeden başka ülkeye (bankalara kazık komisyonlar bayılmadan) nasıl para gönderilebildiğini (evet mümkün) anlamak için yerli-yabancı çeşitli platformlarda sembolik meblağlarla da olsa hesap açıyor, işlem yapıyorum.
Sembolik dediğim gerçekten sembolik. Mesela Nisan’ın başında bir yerli kripto para platformundan 0.00083714 Bitcoin almıştım. O günün kuruyla yaklaşık 40 lira tutmuş. Geçen gün dijital cüzdanıma baktım, Bitcoin’lerimin değeri 55 liraya çıkmış. Bir ayda neredeyse yüzde 40 getiri. Hem de Koronavirüs salgınını ortasında…
Nasıl oldu bu? Bitcoin’in yeniden 10 bin doları geçmesi sayesinde. Oysa çok değil yaklaşık bir yıl önce, 2019 Mart’ında 4 bin dolardı. Bitcoin’ın getirisi 2020’nin bir başka yıldızı olan altını neredeyse üçe katladı. Bunun üç nedeni var.
Birincisi, Nisan’da riskli varlıklara yaşanan akın. Koronavirüs salgını patlayınca Mart’ta dünya borsalarında yüzde 30-40’a yakın düşüşler yaşanmıştı. Sonra Amerikan, Avrupa ve Japonya Merkez Bankaları Koronavirüs’ün etkilerine karşı piyasalara trilyonlarca dolar para pompalayacaklarını açıkladı. "Merkez bankaları ne pahasına olursa olsun dünya ekonomisini ayakta tutacak" algısı doğunca risk iştahı geri döndü. Takdir edersiniz ki, Bitcoin da riskli bir varlık. Hisse senetleri yükselirken bu dalgadan o da nasibini aldı...
İkinci ve daha önemli neden, Bitcoin’de yaşanan "yarılanma", teknik tabiriyle "Halving" işlemi. Her dört yılda bir Bitcoin "madencilerine" verilen ödül (Bitcoin’ler bilgisayarlarda üretiliyor, bu işleme "madencilik" deniyor; karışık hikâye…) yarılanıyor. Bu süreçten hemen önce Bitcoin’e yönelik yatırımcı ilgisinde büyük bir artış oluyor. Bu yıl Bitcoin’de yarılanma 12 Mayıs’ta gerçekleşti. Artık madenciler her blok için 12.5 Bitcoin yerine sadece 6.25 Bitcoin kazanacaklar. Kripto para dünyasının heyecanla beklediği bu işlem Bitcoin’i daha da hareketlendirdi.
Bitcoin’ın 10 bin doları geçmesinin üçüncü nedeni, kripto paraları tıpkı altın gibi "hedge" için, yani başka varlıklardaki risklerden korunmak için kullanan kurumsal yatırımcıların sayısının artması. Dünya merkez bankalarının Koronavirüs’e karşı trilyonlarca lira basıp piyasalara sürdüğünden söz etmiştim. Bu politikanın uzun vadede enflasyonu patlatması ve doların değerini düşürmesi kaçınılmaz. Buna karşı şimdiden önlem almak isteyen bazı büyük yatırımcılar paralarının bir kısmını altının yanı sıra Bitcoin’e kaydırdı. Bu da Bitcoin değerini yukarıya itti.
Bitcoin’dan bir ayda yüzde 40 kazanmamın öyküsü işte böyle. 40 lira değil 4 bin lira koysam şimdi 5.500 liram, 100 bin lira koysam 140 bin liram olacaktı… Yapmadım çünkü dediğim gibi Bitcoin henüz Vahşi Batı. Bugün 5 bin dolar, yarın 10 bin dolar, öbür gün 15 bin dolar, daha öbür gün yine 5 bin dolar...
O nedenle internette karşınıza çıkan "Bitcoin’le zengin oldu" reklamlarına inanmayın, Bitcoin’le zengin olan her yatırımcıya karşılık arabasını, evini kaybeden yüzlerce, binlerce insan olduğunu unutmayın...