Aris Nalcı

28 Eylül 2013

Gayrı özeleştiri?

Birkaç yıl öncesinde kadar bu konuda çok kafa yormuyorduk medyada. Nihayetinde Hakkı Devrim vardı dimi, hergün bir eleştiri bulup yazarı şu kelimenin asıl anlamı şudur diye...

Birkaç yıl öncesinde kadar bu konuda çok kafa yormuyorduk medyada. Nihayetinde Hakkı Devrim vardı dimi, hergün bir eleştiri bulup yazarı şu kelimenin asıl anlamı şudur diye...

Yazılarda, haberlerde ekranda kullanılan dil meselesini biz nasıl çözeceğiz diye düşünmekteyim.

Kadın öldüren erkeklerin haberlerini yazarken ne zaman “bir erkek bir kadın öldürdü” diyeceğiz de “bugün bir kadın öldürüldü” diyerek edilgen fiil kullanmaktan vaz geçeceğiz acaba.

Ya da “azınlık” ve “gayrımüslim” kelimelerini nasıl kullanacağız. “gâvur” ve “fılla” da bu listede ama onlar başka yazı konusu.

Resmi olarak “azınlık” kelimesi her ülkede farklı konularda azınlık konumunda kalmış dezavantajlı gruplar için kullanıldığından bu kelimeyi kendimi tanımlarken kullanmaktan ne kadar çekinsem de resmi konularda başka çıkar yanımız yok gibi...

Ama bir “gayrımüslim” kelimesi var ki biz bile yazdık yazalı bu kelimeden kaçınamadık. Ya el alışkanlığı ya zihin tembelliğinden dilimize, elimize yapıştı sanki gayrı.

Bir süre kendimizi “öteki” kelimesine takılı bulduk. Ötekileştirme, öteki olma üzerine kafa yorduk ama o dönem bile medyanın, yazarların, ve bizim de içimizdekilerin kendilerini tanımlarken “bir başka dinden olmayan” olarak kendini “ötekileştirdiğini” görmezden geldik.

Gayrimüslim işte böyle bir kelime...

TDK arada sırada dilde yenilemeler yapar da 'yabancı' kelimeler için garip garip Türkçe karşılıklar üretir ya, keşke Türkçe'deki “gayrı”lar için de birşeyler üretse...

Şimdi diyeceksiniz ne gariplik var canım bu kelimede. Abartıyorsun. Gelin biraz internet karıştıralım...

Web ansikolopedisi Vikipedia “gayrimüslim”i nasıl tanımlanıyor... (Boldlara dikkat)

“Osmanlı Devletinin geleneksel düzeninde gayrımüslim toplulukları millet-i mahkûme (egemenlik altına alınan millet) veya zimmî (zimmet altında bulunan) olarak adlandırılırdı.”

 

Tekrara alalım;

Millet-i hakime -bir milletin diğerlerine hakim olması

Egemenlik altına alınan millet – birilerimizin başkalarının egemenliği altında yaşaması gerekiyor

Zimmet altında bulunan – zimmetlenmişiz biz Türklere...

Uzun lafın kısası bu gayrimüslim kelimesi artık kalkmalı. Kim isek o şekilde seslenilmeli. Milletlerden bahsediliyorsa Ermeniler, Rumlar, Yahudiler, Süryaniler, Ezidiler, Çingeneler gibi denilmeli yazıda...

Korkmamalı gayrimüslim yerine Hristiyan, Musevi yazmaktan.

Topluca karar verip her 'dini farklı'yı gayrimüslim olarak tanımlamaktan ise müslim olmayanın hangi dinden olduğunu söylemeli.

Sonrasında karışacak işler zaten. Sonrasında asıl bürokratik gerçekler çıkacak ortaya. Dinle ayıramadığı için Ermeni okullarını Türklerin de bu okullara gitmeleri mümkün kılınacak yasalarda belki de.

Gayrimüslim diye adlandıramadığından vakıflar genel müdürlüğü komple bir siyaset değişikliğine gidecek. Zira artık müslim olmayanlar değil Ermeni vakıfları veya Rum vakıfları olacak karşısında AİHM'de. Yani dinler de milletlerle yüzleşecek Türk'ün ulus devleti...

 

Yüzleşmeli artık gayrı.

Ha ne dersiniz