İran-Irak savaşı sırasında 215 Japon vatandaşın Tahran’dan Türkiye’ye getirilişi ve bu olayın perde arkasında yatan bilinmeyen bir aşk hikâyesinin anlatıldığı ‘Yuvaya Dönüş’ filmi 1985 yılında THY uçaklarıyla gerçekleştirilen kurtarma operasyonunu yeniden gündeme getirdi. Emekli diplomat ve Türkiye uzmanı Mitsuru Horiguchi, Türk-Japon ilişkilerinin en önemli kilometre taşlarından biri olarak gösterilen bu tarihi olayla ilgili ‘1985 yılında Türk Havayolları uçaklarıyla bombalanan Tahran’dan Japon vatandaşlarının tahliye edilmesi, Türkiye ve Japonya arasında yeni bir hikâyenin doğmasına neden oldu’ dedi.
Kitaptansanattan.com’da yer alan habere göre, 1994-1997 yılları arasında Ankara’da Japonya Büyükelçiliğinde, 2005-2010 yılları arasında ise İstanbul’da Japonya Konsolosluğu’nda görev yapan Horiguchi, 2006 yılı Ocak ayında dönemin Japonya Başbakanı Junichiro Koizumi’nin İstanbul’a yaptığı ziyaretin büyük önem taşıdığını söyledi. Horiguchi, ‘’O ziyaret öncesi Tahran’dan 215 Japon yolcuyu Türkiye’ye getiren pilot ve kabin ekibine ulaşmaya çalıştık. Uzun araştırmalar sonrası kaptan Ali Özdemir’e ulaştık. Kendisine Japonya Başbakanının teşekkür etmek istediğini söyledik ve Çırağan Sarayına davet ettik. Kaptan bu davetten çok memnun oldu. Ali Kaptan’a Başbakan Koizumi medyanın önünde teşekkür etti. Bu teşekkür özellikle Türkiye’de büyük yankı uyandırdı. Çünkü o ana kadar, Tahran’da Türkiye’nin gerçekleştirdiği operasyonu bilen Türk vatandaşlarının sayısı çok azdı’’dedi. 1985’de yaşanan tahliye operasyonunu Türk-Japon ilişkileri daha da gelişsin diye gündeme getirdiklerini söyleyen Horiguchi, ‘’Kısa sürede Kaptan Ali Özdemir’e ulaşmıştık. Ancak daha sonra öğrendik ki, baş pilot Orhan Suyolcu’ydu. Biz de Orhan Suyolcu ve hostesler için büyük bir resepsiyon verdik; kendilerine teşekkürlerimizi ilettik. Bu resepsiyon geleneği yıllarca devam etti’’ diye konuştu.
İyi derecede Türkçe bilen Mitsuru Horiguchi, Japonya Dışişleri Bakanlığı’nda Türkiye bölümünü yönetirken Japon İmparatoru Akihito ile Cummhurbaşkanı Erdoğan’ın Japon İmparatorluk Sarayı’ndaki görüşmesine çevirmen olarak katılmıştı
‘’Kilit isim Morinaga’ydı’’
Horiguchi, Tahran’dan Japon yolcuların tahliye edilmesinde dönemin Türk ve Japon büyükelçilerinin yanı sıra Türkiye’de uzun yıllar çalışan Takaşi Morinaga’nın büyük rolü olduğunu söyledi:
‘’Morinaga dönemin başbakanı Turgut Özal’ın yakın arkadaşıydı. Tahran’ın bombalanmasına saatler kala tüm dünya kendi vatandaşlarını gönderdikleri uçaklarla kurtarıyordu. Uzaklık nedeniyle Japonya’dan kalkan uçakların Tahran’a vaktinde yetişmesi çok zordu. Morinaga, Sayın Özal’a durumu aktarıp yardım istemesi, 215 Japon yolcunun da kaderini değiştirdi. Özal’ın direktifleriyle 2 Türk uçağı Tahran’a indi ve yolcular tahliye edildi. Alınan çok önemli bir karardı.’’
Mitsuru Horiguchi, kızı Mina ve oğlu Miray ile birlikte
‘’Yuvaya Dönüş Japonya’da da ilgi görecektir’’
Horiguchi, Tahran’dan kaçış işle ilgili Project X adından hazırlanan belgeselin Japonya’da büyük yankı uyandırdığını söyledi. Horiguchi sözlerini şöyle sürdürdü: ‘’1890 Ertuğrul filmi de Japonya’da büyük ilgi gördü. Her iki yapımda da danışman olarak görev yaptım. Şimdi yakın arkadaşım Erdal Güven’in Tahran’dan Kaçış romanı senaryoya uyarlandı ve ‘Yuvaya Kaçış’ adıyla sinema filmi oldu. Filmi heyecan içinde bekliyorum. Filmin Japonya’da da ilgi göreceğine inanıyorum.’’
1979 yılında Türkçe öğrenmeye başlayan Mitsuru Horiguchi, 17 yıl Türkiye’de kaldı. 30 yıldan fazla Türkiye üzerinde çalışan Horiguchi, ‘’Ama sorduklarında ‘Türkiye hakkında hiçbir şey bilmiyorum diyorum. Çünkü Türkiye her yönüyle çok zengin ve büyük bir ülke’’ diyor.