T24- 12 Mart muhtırası ve 12 Eylül askeri darbesi koşullarında Türkiye’den zorunlu olarak yurtdışına çıkan ve çeşitli ülkelerde “sürgün hayatı” yaşayan birçok yazar ve sanatçının da aralarında bulunduğu binlerce kişinin ülkemize dönüşlerinin serbest bırakılması istendi.
Cumhuriyet gazetesinden Cihan Oruçoğlu'nun haberine göre, CHP İzmir Milletvekili Hülya Güven, yurtdışındaki aydınların sayısını, yurttaşlıktan çıkarılma nedenlerini ve affedilme durumlarını Adalet Bakanı Sadullah Ergin’e yönelttiği sorularla gündeme getirdi.
12 Eylül askeri darbesini gerçekleştiren Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya’nın 4 Nisan tarihinde hâkim karşısına çıkacak olmasına karşın 12 Mart ve 12 Eylül askeri darbelerinin ardından yurtdışına kaçan çok sayıda şair, yazar ve sanatçı, vatandaşlıktan çıkarıldığı için Türkiye’ye dönemiyor. Son olarak Kemal Burkay ve Musa Anter’in oğlu Anter Anter’in yasaklarının kaldırılması ve Türkiye’ye giriş yapması, diğer yasaklı sanatçıların da Türkiye’ye dönmesini gündeme getirdi. Konu hakkında Adalet Bakanı Ergin’e soru önergesi veren CHP İzmir Milletvekili Güven, yurtdışındaki şair, yazar ve sanatçıların sayısının tam olarak bilinmediğini söyledi. Konu hakkında geniş bir çalışma yaptığını ve ilgili tüm dernek ve kurumlardan sayı hakkında bilgi istediğini dile getiren Güven, “Bakanlığın cevabına göre giriş yasaklarının nedenini öğreneceğiz” diye konuştu. Yurtdışındaki şair, yazar ve sanatçıların affedilmelerinin mümkün olduğunu ifade eden Güven, “12 Eylül ile hesaplaştığını ve 12 Eylül’ün acılarını sildiğini söyleyen bir hükümet var. Birçok sanatçımız, 12 Eylül nedeniyle yurtdışında yaşamak zorunda. Belki de, isimlerin kimler olduğu bilinmediği için affedilmiyorlardır” diye konuştu. Güven, şöyle devam etti: “Yurtdışında sanatçılar başta olmak üzere birçok insanımız vatanını özlüyor. Hepsine dönüş olanağı sağlanmalı. Artık yurt hasretinin bitmesini istiyorum.”
78’liler Girişimi Sözcüsü Celalettin Can ise Türkiye’ye giriş yasağı olan yaklaşık 100 bin kişinin bulunduğunu söyledi. Can, “12 Eylül’ün ardından 29 bin kişinin yurtdışına gittiği iddia ediliyor. Gerçek sayı 100 bindir. Bu insanlara kaba bir yurda dön çağrısı yapıldı ancak gelemiyorlar. Yasaklarının kalkması ve vatandaşlıklarının iade edilmesi gerekiyor” diye konuştu.
Yurtdışında bulunan ve devrimci sosyalist hareketin önde gelen bazı isimleri şöyle: Abdulkadir Konuk, Muzaffer Oruçoğlu, Doğan Özgüden, Ali Taşyapan, Haydar Karataş, Erdoğan Şenci.