GÖKÇER TAHİNCİOĞLU
Dünyadaki en pahalı on ilaçtan biri olan olan ve beyincik hasarı olarak bilinen NCL Tip 2 hastalığının tedavisinde kullanılan ilacın bedelinin devlet tarafından karşılanması için açılan davalarda, yargıdan ardı ardına olumsuz kararlar çıkmaya başladı. Ayda iki kez uygulanması gereken ve aylık bedeli 200 bin lira olan Brineura adlı ilaç için açılan davalarda, daha önce tedbir kararları veren alt mahkemeler ve istinaf mahkemesi, bir süredir bilirkişi raporlarına rağmen tedbir taleplerini düzenli olarak reddediyor. İlaç kullanmamaları durumunda kısa sürede engelli hale gelen ve ölüm riskiyle karşı karşıya kalan çocuklar ise gelecek iyi haberi bekliyor.
Dünyadaki en pahalı 10 ilaçtan biri olan ilaç, çocukların kafasına takılan bir araç ile beyine doğrudan eksik olan hormonu veriyor. Bu hormonu aldıkları sürece çocuklar engelli olmaktan kurtuluyor ve tedavilerini sürdürebiliyor.
Avukat Duygu İnegöllü, nadir hastalıklardan biri olan hastalıkla ilgili ilacın bedelinin SGK tarafından karşılanması için ilk olarak M. adlı çocuk adına dava açtı. Mahkeme, davayı daha karara bağlamadan, tedbir kararını yerinde buldu ve çocuğun yargılama devam ederken de ilaç kullanması zorunluluğunu göz önüne alarak, SGK’nın ilaç bedelini karşılamasına hükmetti. SGK ise bu karara itiraz etti. İstinaf mahkemesi, itiraz başvurusunun ardından bilirkişi incelemesi yapılması kararı verdi. Bilirkişi raporunda da çocukların ilacı kullanmasının zorunluğu olduğu belirtildi.
Mahkemeden mahkemeye değişen adalet
Ancak diğer çocuklar için açılan davalarda farklı kararlar çıkmaya başladı. Memurların bu tip mahkemelerine idare mahkemeleri bakarken, işçilerin başvurularını iş mahkemeleri karara bağlıyor. İdare mahkemeleri, uzman raporu bile istemeden tedbir kararı verirken, iş mahkemeleri uzun süre davaları karara bağlamıyor ya da aksi yönde kararlar veriyor. Bu ilaç için açılan davada da benzer süreçler yaşandı. Ancak 2021’in başından itibaren istinaf mahkemeleri bütün başvurular için olumsuz yanıt vermeye başladı.
İlaçla ilgili taleplerin İbni Sina Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi’nde değerlendiriliyor olmasından dolayı, Ankara’daki iş mahkemelerinde açılan davaların tümünde, tedbir kararları reddedildi. Bu kararları veren hakimin istinaf mahkemesine atanmasından sonra da tüm dosyalar için ret kararları çıkmaya başladı.
AYM’den “denge” yanıtı
Kararların olumsuz çıkması üzerine İnegöllü, Anayasa Mahkemesi’ne tedbir talepli başvuru yaptı. Ancak Anayasa Mahkemesi de "tüm vatandaşların tedavi hizmetleriyle bir kişinin tedavisi arasında bi denge kurulmalı" gerekçesiyle başvuruyu geri çevirdi.
Çocuklar bekliyor
Yargıdan ardı ardına çıkan kararlar, çocukların ilaç almasını engelliyor. İlacı kullanmamaları durumunda kısa sürede motor becerilerini kullanma yeteneğini kaybetme riski bulunan çocuklar da çıkacak, olumlu yöndeki bir ilke kararını bekliyor.