Bilgi Edinme Denetleme Kurulu asılsız ihbarda bulunan muhbirlerin kimliklerini, mağdur olan kişiye başvurusu halinde bildiriyor.
Kurul, ihbarı asılsız çıkan kişilerin artık ‘muhbir’ kabul edilemeyeceği ve hukuken korunamayacağı sonucuna vardı. Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı Ruhi Özbilgiç başkanlığında, yargıç ve Anayasa hukukçuları ile bürokratlardan oluşan kurul, kararları uygulamayan kamu görevlileri için uyarıdan, meslekten ihraca kadar disiplin yaptırımlarına hükmedebiliyor.
Devlet, tarihi bir karara imza atarak, asılsız ihbarda bulunarak mağduriyete yol açan ‘yalancı muhbir’in dokunulmazlık zırhını kaldırdı. Bu önemli kararı Bilgi Edinme Denetleme Kurulu (BEDK) aldı. “İzinsiz şarap üretimi” ve “kaçak elektrik kullanımı”na ilişkin iki asılsız ihbar mağdurunun başvurusunu değerlendiren kurul, ihbarı asılsız çıkan kişilerin artık “muhbir kabul edilemeyeceği ve hukuken korunamayacağı” sonucuna vararak, bunların kimlikleri ile ihbar dilekçelerinin onaylı suretlerinin mağdur başvuru sahibine verilmesi kararını aldı. Başkanlığını, Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı Ruhi Özbilgiç’in yaptığı, üyelerini ise yargıçların yanı sıra ceza ve Anayasa hukukçuları ile bürokratların oluşturduğu kurulun, 4 yıl önce aldığı ancak kamuoyu ile yeni paylaşılan bu çarpıcı kararları şöyle:
Şarap üretimi ihbarı
Denizlili İ.K.’nin evi, izinsiz şarap ürettiğine ilişkin bir ihbar üzerine, Tarım Müdürlüğü görevlilerince arandı. Arama sonucunda ihbarın asılsız olduğu saptandı. İ.K. de bilgi edinme yasası kapsamında Denizli Valiliği’ne başvurarak, “Evindeki aramayı komşuları ve ilçe ahalisinin de seyrettiğini, bu olay nedeniyle itibarının zedelendiğini” belirterek, ihbarcıların kimliklerinin kendisine bildirilmesini istedi. Valilik, bu bilginin ancak mahkeme kararı ile verilebileceğini söyleyince, İ.K. BEDK’ya başvurdu. Kurul da asılsız çıkan ihbarla özel yaşama haksız bir müdahaleye yol açıldığına dikkat çekerek, ihbarda bulunan kişinin artık başvuru sahibine karşı “muhbir” kabul edilemeyeceği ve hukuken korunamayacağına hükmetti. Kurul, Denizli Valiliği’nden, ihbarcının kimliğine ilişkin bilginin mağdur başvuru sahibine iletilmesini istedi.
Kaçak elektrik ihbarı
Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş.’ye başvuran Y.E., kendisi için asılsız kaçak elektrik kullandığı ihbarında bulunanları savcılığa şikayet edeceğini belirterek, ihbar mektubunun bir örneğini istedi. Şirket ise kurula, “Vatandaşlardan gelen yazılı ve sözlü ihbarların kaçak elektrik kullanımının tespitinde önemli rol oynayıcı faktör olduğu, isimlerin açıklanması halinde ihbarların sayısında önemli azalma olacağı, ayrıca ihbarı yapanlarla ihbar olunan kişiler arasında husumet oluşacağı” itirazında bulundu.
Asılsız ihbarcı korunmaz
Bu itirazı değerlendiren kurul, “Vatandaşlardan gelen ihbarların kaçak elektrik kullanımını azaltmadaki önemini kurulumuz da teyit etmekle beraber, asılsız ihbarların kaçak elektrik kullanımını azaltıcı etkisinin olmayacağı da açık” dedi. Elektrik Piyasasi Düzenleme Kurulu’nun (EPDK) hazırladığı 25 Eylül 2002’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği kaçak elektrik kullananları ihbar edenlerle ilgili kayıtların gizli tutulmasını öngörüyor. Buna rağmen kurul kararında, asılsız ihbar sahiplerinin, “kaçak ve usulsüz elektrik kullanımına ilişkin ihbarları yapan kişilerin kimlikleri gizli tutulur” hükmünden yararlanamayacağı da belirtilerek, “Bu hüküm sadece doğru çıkan ihbar dilekçelerinin sahipleri için bir hukuki koruma sağlayabilir” denildi.
Yaptırım gücü var
Bütün kamu kurumları için ortak uygulama içtihadı niteliğinde kararlar alan BEDK, bu kararları uygulamayan kamu görevlileri için uyarıdan, meslekten ihraca kadar çeşitli disiplin yaptırımlarına hükmedebiliyor.