Dünyanın önde gelen mimarlık etkinliklerinden Venedik Bienali Uluslararası Mimarlık Sergisi, 17'nci kez 22 Mayıs-21 Kasım 2021 tarihleri arasında düzenlenecek. İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) koordinasyonunu yürüttüğü Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu, Schüco Türkiye ve VitrA’nın eş sponsorluğunda ve TC Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla, Neyran Turan’ın küratörlüğünü yaptığı Architecture as Measure / Ölçü Olarak Mimarlık projesine ev sahipliği yapacak.
Projenin küratöryel ekibi ve davet edilen katılımcılar tarafından sunulan içeriklerin 2021 yılı boyunca düzenli aralıklarla yayımlanacağı, turkiyepavyonu21.iksv.org adresinden erişilebilen Ölçü Olarak Mimarlık web sitesi, serginin ana yayın platformu olarak bugün açıldı.
Mevcut iklim krizinin ışığında mimarlık, çevrecilik ve teknolojik determinizmin ötesinde farklı diyaloglara olanak tanıyacak alternatif bir çevre ve gezegen tasavvuruna ne gibi katkılar sunabilir? Tasarımın rolünü basitçe iklim değişikliği sorununa çözüm üretmeye indirgemek yerine mimarlığı çevrenin yeniden tahayyül edildiği bir ölçü olarak düşünebilir miyiz? Bu noktada, Ölçü Olarak Mimarlık, iklim değişikliğinin yenilenmiş bir mimari bakış gerektiren kültürel ve politik bir fikir olduğunu öne sürüyor.
Çok yönlü Ölçü Olarak Mimarlık: Enstalasyon, Web Yayını ve Hikâye Anlatımı
Venedik Bienali 17. Uluslararası Mimarlık Sergisi'nde bir enstalasyon, web yayını ve hikâye anlatımı aracılığıyla sunulan Türkiye Pavyonu projesi, Ölçü Olarak Mimarlık, ilk bakışta sıradan gibi görünen mimari inşa manzaraları ve sahalarının politik boyutuna ve nüanslarına odaklanıyor. Bunu yaparken Türkiye sınırları içinde ve dışında kalan maden çıkarım coğrafyaları, tedarik zincirleri, bakım ve onarım süreçleri gibi gezegensel suretleriyle yan yana getiriyor.
İklim değişikliği bağlamında, Ölçü Olarak Mimarlık, mimariyi, Dünya'da edindiğimiz yere ve birlikte yaşadıklarımızla ilişkili rolümüze değer biçmeye yardımcı olabilecek alternatif bir gezegensel tahayyülü harekete geçirecek bir ölçü olarak konumlandırıyor: Mimarlar olarak, diğer disiplin ve çalışma alanlarından aktörler ile; bir tür olarak ise insandan-daha-fazlası-olan diğerleri ile yan yana.
Serginin küratörü Neyran Turan'ın yeni yayımlanan İngilizce kitabı Architecture as Measure (Ölçü Olarak Mimarlık)'ı (New York ve Barselona: Actar Publishers, 2020) teorik bir çıkış noktası olarak ele alan sergi, bu çeşit tahayyüllerin okunabileceği bir ölçü olarak mimarlık üzerine düşünmeye davet ediyor. Turan'ın kitabında da ayrıntılandırdığı gibi, sergide "ölçü" teriminin birbirini tamamlayan iki tanımına atıfta bulunuyoruz: Bir şeyi ölçmek, hem bir aracın yardımıyla onun değerini saptamak hem de içe doğru odaklanarak onu enine boyuna incelemek, mütalâa etmek. Mimarlığın iç işleyişlerinin politiğine ve nüanslarına yönelik bu alternatif bakışın alışılagelmedik çevresel tahayyülleri tetikleyen derin etkileri olabilir. Örneğin; mimari sözleşmelerimizi, imar kanunlarımızı, teknik standartlarımızı, şartnâmelerimizi veya maden çıkarımının, tedarik zincirlerinin, inşaat montajlarının, emek gücünün, bakım-onarımın ya da teftişin teamüllerini düşünün. Tüm bu bileşenler ve çok daha fazlası, yalnızca mimarlığın fiziksel pratiğinde derin izler bırakmıyor, aynı zamanda çok daha geniş bir düzeyde mimarlık için "çevre"nin ne olduğuna ilişkin değer ve varsayımlarımızı da yansıtıyor. Başka bir deyişle mimarlığın tanıdık iç tahayyülü, onun gezegensel dışarı imgesinin bir izdüşümünden ibaret.
Web sitesini oluşturan dört ana bölüm: Evrak İşleri, Kesitler, Söyleşiler ve Makaleler
Serginin fiziksel bileşeni, çeşitli mimari sahalara odaklanan dört diyoramadan oluşuyor. Sergi, enstalasyona ek olarak ana yayın platformu işlevi gören web sitesine uzanıyor. Evrak İşleri, Kesitler, Söyleşiler ve Makaleler olmak üzere çeşitli konu başlıklarına dört ana formatta odaklanan web sitesi, pavyonun küratöryel ekibi ve katkı sunan davetlilerden içerikler sunacak. Bu içerikler ise bienal süresince belirli aralıklarla yayımlanacak.
Evrak İşleri bölümü, serginin çıkarım, bakım-onarım, lojistik ve inşaat protokollerini faaliyete döken ve normalleştiren mimari evrak bürokrasisine dair araştırma bulgularını geniş bir yelpazede, küratöryel ekip ve davetli katılımcılar tarafından derlenen içerikleriyle ortaya koyuyor. Kesitler bölümü, çizimler ve hikâye anlatımı yoluyla, Türkiye'de seçili bir dizi sahada ortaya çıkan çevresel şaibelere odaklanıyor. Mimari ve gezegensel, insan ve insandan-daha-fazla, mitik ve gündelik olanları karşı karşıya getiren Kesitler bölümü, sergi bünyesindeki bazı içerikleri yeniden sahneliyor. Söyleşiler ve Makaleler bölümleri ise serginin temalarıyla bağlantılı davetli katkılara yer veriyor.
Gündelik ve gezegensel arasındaki dolaşık ilişkiyi odağına alan Ölçü Olarak Mimarlık, mimarlığın dünyayla olan ilişkisinde katkısız bir sanıktan öte, daha aktif bir rol alarak konumlandığı başka bir rota öneriyor.
Mimar ve akademisyen Neyran Turan’ın küratörlüğünü üstlendiği projede E. Ece Emanetoğlu, Melis Uğurlu, Betsy Clifton ve Samet Mor küratör yardımcısı olarak görev alacaklar. Serginin editöryel asistanı Ian Erickson. Sergi tasarımı NEMESTUDIO. Görsel kimlik ve grafik tasarım Paleworks (Yağmur Ruzgar and Ozan Akkoyun). Koordinasyonunu İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV)’nin yürüttüğü Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu, Schüco Türkiye ve VitrA’nın eş sponsorluğunda, TC Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla TC Dışişleri Bakanlığı himayesinde gerçekleştiriliyor.
Venedik Bienali 17. Uluslararası Mimarlık Sergisi
Venedik Bienali 17. Uluslararası Mimarlık Sergisi, 22 Mayıs-21 Kasım 2021 tarihleri arasında Birlikte Nasıl Yaşayacağız? (How Will We Live Together?) başlığı altında düzenlenecek. Bienalde küratörlüğünü Hashim Sarkis’in üstlendiği ana serginin yanı sıra Arsenale ve Giardini’de, Türkiye Pavyonu’nun da aralarında bulunduğu ülke sergileri yer alacak.
Lübnanlı mimar ve yazar Hashim Sarkis, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nün (MIT) Mimarlık ve Planlama Fakültesi’nin başında yer alıyor. Kendi adını taşıyan bir ofisi bulunan Sarkis, uzun yıllar Harvard Üniversitesi Yüksek Tasarım Okulu’nun (GSD) kadrosunda yer aldı.
İstanbul Kültür Sanat Vakfı ve Venedik Bienali Türkiye Pavyonu
İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın girişimi ve 21 destekçinin katkılarıyla Türkiye, 2014 yılından itibaren Venedik Bienali’nde uzun süreli bir mekâna sahip oldu. Arsenale’de 2014-2034 yılları arasında tahsis edilen bu mekân sayesinde Türkiye Pavyonu, 2014 yılında ilk kez Venedik Bienali Uluslararası Mimarlık Sergisi’nde de yer aldı.
7 Haziran – 23 Kasım 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen Venedik Bienali 14. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nde Türkiye Pavyonu’nda küratör Murat Tabanlıoğlu ve proje koordinatörü Pelin Derviş’in, sergi ekibinde yer alan Ali Taptık, Alper Derinboğaz, Candaş Şişman, Metehan Özcan ve Serkan Taycan’la beraber hazırladığı Places of Memory (Hafıza Mekânları) başlıklı proje yer almıştı. 28 Mayıs – 27 Kasım 2016 tarihleri arasında düzenlenen Venedik Bienali 15. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu’nda ise Feride Çiçekoğlu, Mehmet V. Kütükçüoğlu ve Ertuğ Uçar’ın küratörlüğünde Darzanà projesi sergilendi. 26 Mayıs – 25 Kasım 2018 tarihleri arasında gerçekleştirilen Venedik Bienali 16. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nin Türkiye Pavyonu’nda yer alan Vardiya’nın küratörlüğünü de Kerem Piker üstlendi. Cansu Cürgen, Yelta Köm, Nizam Onur Sönmez, Yağız Söylev ve Erdem Tüzün'ün küratör yardımcısı olarak yer aldığı Vardiya, geniş katılımlı bir buluşma, karşılaşma ve mimari üretim alanı sundu.