Marianna Spring
BBC Dezenformasyon ve Sosyal Medya Muhabiri
BBC'ye konuşan Twitter çalışanları, Elon Musk'ın şirketi devralmasından sonra yapılan değişiklikler ve işten çıkarmalardan ardından platformun artık kullanıcıları, devlet tarafından örgütlenen dezenformasyonlar ve çocuk cinsel istismarından koruyamayacağını söylüyor.
Bu iddialar, yayınlanmamış akademik veriler ve Twitter kullanıcılarının aktardığı deneyimlerlerle de destekleniyor ve Musk'ın yönetimi döneminde, sosyal medya trollerinin cesaretlenmesiyle, nefret söyleminin yaygınlaştığına, tacizin yoğunlaştığına, kadın düşmanı ve tacizkar hesapları izleyenlerin sayısında artış olduğuna işaret ediyor.
BBC'nin Panorama programına konuşan şirket çalışanları ve yakın zamana kadar orada çalışmış kişiler, Twitter kullanıcılarını trolleme ve tacizden koruyucu işlemlerin sürdürülmesinin, Musk'ın sürekli korumalarıyla gezdiği kaotik çalışma ortamında zorlaştığını söylüyor.
Panorama programı için onlarca eski ve yeni Twitter çalışanı ile görüştüm ve bir kısmı ilk kez isimlerini vererek konuştu.
Twitter'ın platformun güvenli olmasını sağlayan uyarıcı özellikleri geliştiren içerik tasarım bölümünün eski başkanı ekibindeki herkesin işten atıldığını daha sonra da kendisinin istifa ettiğini söylüyor. Twitter'ın yaptırdığı bir iç araştırma bu tür güvenlik önlemlerini trollemeyi yüzde 60 oranında azalttığını ortaya koymuş.
Twitter'da çalışan bir mühendis artık bu tür çalışmaları yapan kimse olmadığını söylüyor ve platformu dışardan normal görünüp içerde yangın olan bir binaya benzetiyor.
Twitter, BBC'nin sorularına yanıt vermedi.
Panorama için yaptığım araştırma şunları da ortaya koydu:
Twitter'da çocuk cinsel istismarının arttığı ve polisle yeterince paylaşılmadığı kaygıları var.
Halen şirket çalışanı olan bir kişiye göre, -bir zamanlar Twitter'dan günbegün temizlenen- ifade özgürlüğünü kısıtlamayı amaçlayan, hedef gözeten taciz kampanyaları ve dış ülkelerden gelen etki operasyonları şimdi "fark edilmiyor".
BBC için hazırlanan özel bir araştırma internet üzerinden kadın düşmanlığı güden nefret paylaşımlarının, şirketteki yönetim değişikliğinden bu yana nasıl arttığını, kadın düşmanı ve tacizci hesapları izleyenlerin sayısında yüzde 69 artış olduğunu gösterdi.
Tecavüze uğramış kişiler, şirketin el değiştirmesinden bu yana yasakları kaldırılarak ya da yeni hesaplar açarak daha faal hale gelen hesaplarca hedef alındı.
Twitter'da tacizin artışa geçtiği nasıl tespit edildi?
Twitter'da taciz benim için yeni bir olgu değil. Ben dezenformasyon, komplo teorileri ve nefret paylaşımlarıyla ilgili haberlerini sosyal medyada paylaşan bir gazeteciyim.
Geçen yılın büyük bir kısmında istikrarlı olarak bütün sosyal medya platformlarında tacizin azaldığını fark etmiştim. Fakat Kasım ayından itibaren Twitter'da tacizin yeniden artmaya başladığını gördüm.
Bu gözlemimde haklı olduğum anlaşılıyor. Sheffield Üniversitesi ile Uluslararası Gazeteciler Merkezi'nden bir ekip, aldığım nefret paylaşımlarının izini sürdü ve beni hedefleyen bu tür paylaşımların Musk'ın şirketi devralmasından sonra, bir önceki yılın aynı dönemine göre üç katına çıktığını tespit etti.
Bütün sosyal medya siteleri üzerinde nefret paylaşımları ve zararlı içeriği kontrol etme konusunda baskı var. Hepsi de bununla baş edecek önlemler aldıklarını söylüyor. Ama önlemler artık Twitter'ın gündeminin başlarında yer almıyor gibi.
Twitter'ın merkezinin bulunduğu San Francisco'ya yanıt aramaya gittim. Twitter'ın bilgisayar kodlarını yazmaktan sorumlu bir mühendisi bulmak için daha iyi bir yer bulunabilir mi? Halen şirkette çalışmayı sürdürdüğü için kimliğinin gizli tutulmasını istedi. Onun için bu haberde kendisinden Sam adıyla bahsedeceğiz.
Sam, "İçerde birisi için şirket, dışarıdan sağlam görünen ama içindeki bütün parçaları yanmakta olan bir binaya benziyor" dedi.
“Dışarıdan baktığınızda düzgünmüş gibi, ama ben hiçbir şeyin işlemediğini görüyorum. Borular, musluklar, her şey bozuk.”
Sam, kaosun çok sayıda çalışanın işten çıkarılmasıyla ortaya çıktığını söylüyor. Musk şirketi satın aldığından bu yana Twitter çalışanlarının en az yarısı ya işten atıldı ya da ayrılmasını tercih etti. Şimdi çalışanların odaklandıkları alanları değiştirmek zorunda kaldıklarını anlatıyor.
"Yepyeni, hiçbir tecrübesi olmayan bir insan, daha önce 20'den fazla kişinin yaptığı işi yapıyor. Bu da çok daha fazla risk, bir şeylerin yolunda gitmemesi ihtimalinin artması demek."
Twitter'ın önlem mahiyetindeki eski özelliklerinin hâlâ olduğunu ama bu düzenekleri tasarlayan ve sürdüren ekiplerin gittiğini anlatıyor, bu işlevleri yöneten takip eden kimse olmadığını düşünüyor.
"O kadar çok işlemeyen şey var ve bunlarla uğraşacak kimse yok ki, bu tutarsızlıklarla kendisini gösteriyor."
Sam'e göre karmaşanın bu düzeye gelmesinin sebebi, Musk'ın Twitter çalışanlarına güvenmemesi.
Musk'ın diğer şirketlerinden, örneğin elektrikli otomobil Tesla'yı üreten şirketten mühendisler getirdiğini ve onlardan, birkaç gün içinde mühendislerin yaptığı işi değerlendirmelerini istediğini, sonra da kimi işten çıkaracağına karar verdiğini söylüyor. "Bu tür işlemleri anlamak aylar sürer" diye ekliyor.
Sam bu güvensizliğin Musk'ın çevresinde aldığı güvenlik önlemlerinden de belli olduğunu anlatıyor.
"Ofisin içinde nereye gitse yanında en az iki cüsseli, uzun boylu, Hollywood filmlerinden çıkmış gibi koruma görevlisi oluyor. Tuvalete giderken bile."
Sam, Musk açısından olayın parasal bir hesap olduğunu düşünüyor. Temizlik ve kantin personelinin tamamının işten atıldığını, hatta Musk'ın çalışanlarına ofise konulacak bitkiler satmaya bile çalıştığını anlatıyor.
Twitter'ın eski içerik tasarımı bölümü başkanı Lisa Jennings Young, kullanıcıları nefret içeriğinden korumaya yönelik özellikler geliştirmekte uzmanlaşmış çalışanlardan biriydi.
Platform elbette Musk satın almadan önce de trollerin cirit attığı bir alandı fakat Jennings Young, ekibinin bunu sınırlamakta epeyce ilerleme kaydetmiş olduğunu söylüyor.
BBC tarafından görülen bir Twitter iç araştırma raporu da bu iddiayı destekliyor.
"Hiçbir şekilde mükemmel değildi. Ama deniyorduk ve sürekli daha iyileştiriyorduk" diyor.
Jennings Young, Musk'ın şirketi devralmasından sonra ilk kez ismini vererek deneyimlerini anlatıyor.
Jennins Young'ın ekibi, güvenlikle ilgili bir dizi yeni özellik üzerinde çalışıyordu.
Bunlar arasında tacizkar hesapları otomatik olarak bloklayabilecek bir güvenlik ayarı da vardı. Ekip ayrıca yanıltıcı tweetlerle ilgili etiketler ve "zarar verici yanıt uyarısı" denen bir özellik tasarlamıştı.
Bu "dürtme" ya da uyarı, yapay zeka teknolojisinin belli kelimeleri farketmesi sayesinde zarar verici dil kullanılan tweetleri atmadan önce, kullanıcıları bir daha düşünmeleri için uyarıyordu.
BBC'nin incelediği Twitter iç araştırma raporu da bu uyarı düzeneği ve diğer güvenlik tasarımlarının etkili olduğuna işaret ediyor.
Jennings Young "Dürtme diye tanımladığımız uyarı yoluyla kendilerine bir şans daha verilen kullanıcıların yüzde 60'ı, twitlerini değiştirdi ya da sildi" diyor.
"Fakat daha enteresanı, insanları bir kere uyardığımızda ondan sonra yazdıkları zarar verici içerikli twitlerde yüzde 11 azalma meydana gelmesiydi."
Bu güvenlik özelliklerinin uygulamaya konulduğu dönemde, Sheffield Üniversitesi ve Uluslararası Gazeteciler Merkezi tarafından yapılan ortak araştırmaya göre, Twitter'da bana yönelen tacizlerde de bir azalma olmuş.
Bu iki olguyu doğrudan doğruya birbiriyle ilişkilendirmek mümkün değil ama önlemlerin etkili olduğuna ilişkin belgelerle birlikte ele alındığında bir ilişki olduğunu söyleyebiliriz.
Fakat Musk'ın yönetimi devraldığı 2022 yılının Ekim ayı sonlarında Jennings Young'ın bütün ekibi işten çıkarıldı ve o da Kasım ayı sonunda kendi isteğiyle ayrıldı.
Ekip ayrıldıktan sonra güvenlik özelliklerine ne olduğunu sordum:
"Şu anda bunlarla ilgilenen hiç kimse yok" dedi.
Bu konuda bir deneme yapmak istedik:
Dürtme şeklindeki uyarıyı alması beklenecek bir tweet atmamı istedi.
Onun bir tweetine cevaben özel bir profilden "Twitter çalışanları kaybetmeye mahkum tembellerdir. Golden Gate köprüsünden atlayın ve ölün" yazdım.
Fakat hiçbir uyarı gelmedi. Attığımız bir başka rahatsız edici tweet ise uyarı aldı.
Fakat Jennings Young, birinin ölmesini dilediğiniz bir paylaşımın da ağlara yakalanması gerektiğini söylüyor.
Sam'in tahmin ettiği gibi, güvenlik özellikleri, amaçlandığı şekilde işlemiyor görünüyor.
Bu araştırma sırasında birçok insan, Musk devraldıktan sonra Twitter üzerinden aldıkları nefret paylaşımlarının arttığını yazdı ve ırkçılık, Yahudi düşmanlığı, kadın düşmanlığı içeren örnekler yolladılar.
Glasgow'da yaşayan Ellie Wilson üniversitede tecavüze uğramış ve geçen yazdan itibaren, yaşadıkları hakkında sosyal medya paylaşımları yapmaya başlamıştı. O sırada Twitter'den destekleyici tepkiler almıştı.
Fakat Ocak ayında, kendisine saldıran ve mahkeme tarafından suçlu bulunan kişi hakkında tweet attığında bir nefret dalgasıyla karşı karşıya kaldı. Tacizkar ve kadın düşmanı yanıtlar aldı, bazıları onun tecavüzü hak ettiğini bile yazdı.
“En zoruma giden de insanların aslında tecavüze uğramadığımı, bu olayın gerçek olmadığını, yalan söylediğimi iddia etmeleri oldu. İkincil bir travma gibiydi bu" diyor.
Musk şirketi devralmadan önce, Wilson'un takipçi sayısı azdı. Fakat sonra onu hedef alarak nefret içeriği yollayan hesaplara baktığımda, troll profillerinin Musk sonrası daha faal olduklarını farkettim. Bu da daha önce askıya alınanların yakında yeniden açıldığına işaret ediyordu.
Bazı hesaplar ise tam da Musk'ın şirketi devraldığı sıralarda açılmıştı.
Profil fotoğrafı ya da kendilerini tanımlayacak başka bilgi paylaşmayan bu hesapların işi gücü nefret içeriği göndermek gibi görünüyordu.
Bunların çoğu, kadın düşmanlığı ve nefret söylemi yaymakla suçlanan ve Musk iş başına geldikten sonra yeniden açılmasına izin verilen popüler hesapları izliyor ve iletişim kuruyordu.
Musk, şirketi devraldıktan sonra, aralarında tartışmalı sosyal medya fenomeni Andrew Tate'in de olduğu binlerce askıya alınmış hesabın yeniden açılmasına karar vermişti.
Ellie Wilson "Bu insanları platforma geri almakla onları güçlendiriyorsunuz. Ve onlara 'Yaptığın şey normal, devam edebilirsin' demiş oluyorsun" diyor.
Bu hesapların bazıları Wilson'un temasta olduğu başka tecavüz mağdurlarını de hedef almışlar.
Adı geçen fenomenlerden Andrew Tate BBC'nin sorularını yanıtlamadı.
Dezenformasyon ve nefret içerikleri üzerinde çalışan İngiltere merkezli Stratejik Diyaloğ Enstitüsü tarafından yayınlanan yeni bir araştırma da Ellie Wilson'u hedefleyen trollerle ilgili tespitlerimizi doğruluyor.
Bu araştırmaya göre Musk'ın şirketi devralmasından bu yana on binlerce yeni hesap açıldı ve bunlar derhal tacizkar ve kadın düşmanı hesapları izlemeye başladılar. Bu hesapların izlenme oranı Musk öncesine göre yüzde 69 arttı.
Araştırma ayrıca bu tacizkar ağların şu anda büyümekte olduğunu ve Musk'ın Twitter’ı devralmasının bu tür hesapların yaratılması ve kullanımı açısından "müsamahakar bir ortam" yarattığını ortaya koyuyor.
Kârlılık ve 'ifade özgürlüğü' hedefleri
Elon Musk şirketi devraldığından bu yana attığı tweetlerde, önceliklerinin Twitter'ı kârlı bir yatırım haline getirmek ve ifade özgürlüğünü genişletmek olduğunu söylüyor.
2022 yılı Aralık ayında, şirketin eski yönetim altında askıya alma ve yönetme konusundaki politikalarını adil bir şekilde kullanmadığı düşüncesinin gerekçelerini açıkladığı "Twitter dosyaları" adlı bir iç belge yayımladı.
Fakat şirketin görüştüğüm çalışanları Musk'ın bunu, kullanıcıları zararlı paylaşımlardan korumayı önceliklerinden tamamen çıkartmak için kullandığını düşünüyor.
Hatta çocuk cinsel tacizi ve taciz ağları gibi tehlikeli içeriklere karşı kampanya yürüttüğü haberleri bile bazı çalışanlara göre yanıltıcı ve bu konular eskisi kadar titizlikle ele alınmıyor.
Twitter eski haliyle, sadece kişisel troll hesaplarına değil fakat "etki operasyonlarına", yani devletlerin onay verdiği ve demokrasiyi, muhalifleri ya da gazetecileri hedefleyen kampanyalara karşı da koruyucu önlemler almaya çalışıyordu.
Ray Serrato, bu tür operasyonlara karşı önlem alma konusunda uzmanlaşmış bir ekipte yer alıyordu.
Geçtiğimiz Kasım ayında yeni yönetim altında kullanıcıları koruma konusunda net bir vizyon bulunmadığını hissederek görevden ayrıldı.
Serrato, ekibinin her gün bu tür şüpheli faaliyetler yakaladığını anlatıyor. Şimdi birlikte çalıştığı ekip dağıtılmış ve asgari bir kapasiteyle çalışıyormuş.
"Twitter, gazetecilerin çıkıp seslerini duyurabilecekleri hükümetleri eleştirebilecekleri bir alan. Ama artık bunun olabileceğinden emin değilim.
"Rusya'dan Çin'e kadar tehdit oluşturabilecek aktörleri ya da özel bölgeleri izleyecek kritik önemdeki uzmanlar artık ekibin parçası değil" diyor.
Burada Rory adıyla anacağımız bir başka Twitter çalışanı da, uzman personelin sayısının azalmasından kaygılı.
Bunun Musk'ın öncelikleri arasındaki, pedofillerin kurbanlarını sosyal medya üzerinden ağlarına çekebilmesi, taciz amaçlı linkler paylaşması tehlikesiyle mücadeleye sekte vurduğunu düşünüyor.
Rory, çok yakın zamana kadar çocukların cinsel istismarıyla mücadele bölümünde çalışıyordu.
Çalıştığı ekip çocuklarla ilgili tacizkar içerik paylaşan hesapları tespit ediyor, en vahimlerini polise bildiriyordu.
Şirketin el değiştirmesinden önce bu tür içeriklerin zaten büyük sorun olduğunu ve o zaman bile personel sayısının yeterli olmadığını anlatıyor.
Fakat çalıştığı bölüm, yönetimin el değiştirmesinden hemen sonra işten çıkarmalardan payını almış. Yirmi kişilik ekip altı ya da yedi kişiye düşürülmüş. Rory bu sayının iş yükünü kaldırmaya yetmediğini düşünüyor.
Rory, -şirketten ayrılmadan önce- ne Musk ne de yeni yönetimin bir yetkilisinin kendisi ve yılların tecrübesine sahip olan ekibiyle temasa geçtiğini de söylüyor.
"Bir şirketi devralıp, oradaki uzmanlara danışmadan, o anda çocuk taciziyle mücadele konusunda her şeyi bildiğinizi düşünemezsiniz" diyor.
Twitter, platformu daha güvenli bir yer halene getirmek için sadece bir ay içerisinde 400 bin hesabı kapattığını söylüyor.
Fakat Rory, şu anda şirkette çocuk taciziyle ilgili kaygıların etkili bir şekilde polise bildirilmesi konusunda yeterli bilgiye sahip yeterince personel bulunmadığını düşünüyor.
"Bir ay içerisinde yüzbinlerce hesabı askıya alabilirsiniz. Fakat bu içerikleri kolluk gücüne bildirme kısmı gerçekleşmezse, bunun hiçbir anlamı kalmaz ve zaten hesabı askıya alınan kullanıcıların çoğu yeni bir hesap açıp devam eder."
Bu program için Elon Musk'la görüşüp kendisine Twitter'ın devralınması, vizyonu ve şu ana kadar işlerin gidişiyle ilgili sorular sormak istiyordum.
Kendisine e-posta, tweetler ve Twitter anket yöntemleriyle ulaşmaya çalıştım. Dikkatini çekeceğimi umdum. Yaptığım Twitter anketine katılan 40 bin kullanıcının yüzde 89'u Musk'ın sorularımı yanıtlaması gerektiğini söyledi. Fakat bir yanıt alamadım.
Twitter ve Musk, halen BBC'nin Panorama araştırmasında ortaya konulan noktalara yanıt vermiş değil.
Twitter'ın bütün iletişim ekibinin ya istifa ettiğini ya da atıldığını duydum.
Twitter'in politikaları internette sıralanıyor ve "kullanıcının sesini savunmak ve ona saygı göstermek" hâlâ temel değerleri arasında sayılıyor.