Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin devreye girmesiyle Cumhurbaşkanlığı'na bağlanan Türkiye Varlık Fonu ve bünyesinde kurulan alt fonların mali tabloları ve faaliyetleri hakkındaki denetim ve inceleme raporları "gizli" ibaresiyle Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerine gönderildi.
Başbakanlık Teftiş Kurulu müfettişi ile bağımsız bir denetçinin denetimlerinin yer aldığı raporun kanunun öngördüğü nitelikte bir denetim raporu olmadığını söyleyen CHP Konya Milletvekili, Plan ve Bütçe Komisyon Üyesi Abdüllatif Şener, “Buradan şunu anlıyorum, ne olup bittiğini gizlemek için çok özel çaba gösterilmiş. Meclis de bilmesin ne olup bittiğini kanunun amir olan denetim mekanizmaları işletilmesin diye çaba gösterilmiş” dedi.
“Başbakanlık müfettişi ve hazine kontrolörleri kanunun saydığı özelliklere sahip değil"
Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş’nin 01.01.2017 -31.12.2017 tarihleri arasını kapsayan denetim süreciyle ilgili raporda, Varlık Fonu yönetimi A.Ş’ye ilişkin kuruluşuna ilişkin genel bilgilerde yer alıyor. Rapor, Meclis Plan ve Bütçe Komisyonunda ‘gizli oturumla’ görüşülecek. Ardından da Meclis Genel Kurulu'na bu denetim raporu ile ilgili bilgi sunulacak. Varlık Fonu'nun kuruluşundan bu yana Meclis’te görüşülecek ilk denetim raporunu inceleme merceğinden geçiren CHP’li Şener, denetim yapan kişiler ve denetim süreciyle ilgili problem olduğunu söyledi.
Gizli ibareli raporu T24'e değerlendiren Şener, şu ifadeleri kullandı:
"Varlık Fonu ile ilgili Meclis’ten geçen kanuna göre, bunun denetlenmesi ve Plan Bütçe Komisyonu’nda oylanması lazım. Hükümet bunu denetletmiş ve bu denetim raporu ‘gizli’ damgasıyla bütçe komisyonuna geldi ve komisyon üyelerine gönderildi. Burada kanuna da uygun olarak iki ayrı denetim yaptırılmış. Birincisi kamu kuruluşları tarafından yaptırılan denetim bir başbakanlık müfettişi ile hazine kontrolörüne yaptırılan denetim ikincisi de bağımsız bir denetçi tarafından düzenlenen rapor ve değerlendirme var.
“Müfettişler bir iki günde yazıp vermişler”
"Burada şöyle bir sorun var; Başbakanlık müfettişi ve hazine kontrolörleri kanunun saydığı özelliklere sahip kişiler değil. Sermaye piyasaları, finans, bankacılık konularında uzman kişilere denetlettiriliyor deniyor bunlarda böyle bir kanunun nitelendirdiği özellikleri görmekte zorluk var. Ama en yanlış olanı da denetim bir haftada yapılmış. Bu müfettişlere verilen görev yazısı ile raporun yazısı arasında bir hafta var. Bir iki günde yazıp vermişler.
"Ben vergi müfettişliği yaptığım bir özel firmanın bile aylarca süren incelemeleriyle uğraştım. Böyle bir kısa sürede yapılan denetim olmaz. Bu denetim raporu görülecek niteliği sahip değil.
"Bağımsız denetçi tarağından yapılan şeyde de problemler var. Türkiye Varlık Fonu A.Ş. var. Bu şirket 50 milyon lira sermaye ile kurulmuş bir şirket. Bunun altında adı varlık fonu ama başka niteliğe sahip. 16 tane kuruluşu bu alttaki varlık fonun içerisinde bunun içindeki asetlerin toplam değeri de da 50 milyar dolar civarında. Bir de konuna göre alt fonlar kurulabiliyor. Bunların kurulup kurulmadığı belli değil. Bu 16 tane fonun içindeki devlet işletmeleri THY, bankalar, Halk Bankası, Ziraat Bankası gibi fonun içindeki toplam değeri 50 milyar dolar civarında bununla ilgili hiçbir inceleme ve denetim de yapılmamış.
"Ciddi bir rapor olarak tartışmaya açmak yerine istifa ederlerse daha makbule geçer"
"Bu şirketler fona girerken durumları nedir, gelişmişler mi yoksa batmak üzereler mi belli değil. Bu fonun içindeki varlıklara dayanarak teminat gösterilerek kredi alınacaktı, buradan ne kadar kredi alınmış. Kredi nereye kullanılmış, nasıl yönetilmiş değer mi kaybetmişler yoksa sermayeleri artmış mı, azalmış mı hiçbir bilgi yok. Sadece ve sadece üsteki şemsiye anonim şirket 50 milyon sermayeli bu hakkında rapor yazılmış ben onun da çalakalem yapıldığını düşünüyorum. Bu kanunun öngördüğü bir denetim raporu değildir Meclis’e getirilen.
"Buradan şunu anlıyorum, ne olup bittiğini gizlemek için çok özel çaba gösterilmiş. Meclis de bilmesin ne olup bittiğini, kanunun amir olan denetim mekanizmaları işletilmesin diye çaba gösterilmiş.
"Bu raporu komisyona getirip de iktidar partisinin komisyonun (Plan ve Bütçe) başkan ve divanın denetim raporudur diye tartışmaya açması bile yanlıştır. Bunu ciddi bir rapor olarak tartışmaya açacakları yerine hepsi birden istifa ederse daha makbule geçer.
Varlık Fonu nasıl denetleniyor?
Türkiye Varlık Fonu’nun denetimi 6741 sayılı Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’da düzenleniyor. Bu kanuna göre,
Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi, şirket tarafından kurulacak diğer şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve Türkiye Varlık Fonu bünyesinde kurulacak alt fonlar bağımsız denetime tabidir. Şirket, 6362 sayılıSermaye Piyasası Kanunu kapsamında kurumsal yönetim düzenlemelerine uyar.
Şirket, Şirket tarafından kurulacak diğer şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve Türkiye Varlık Fonu bünyesinde kurulacak alt fonların bir önceki yıla ait mali tabloları ile faaliyetleri, her yıl ekim ayında Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu tarafından, birinci ve ikinci fıkralar kapsamında hazırlanan ve Başbakanlık tarafından gönderilen denetim raporları üzerinden görüşülerek denetlenir.