Dünya Sağlık Örgütü (WHO) heyetinin Türkiye'deki sigara yasağı uygulamasını yerinde incelemek amacıyla geçen ay yaptığı ziyaret sırasında traji komik bir olay yaşandığı ortaya çıktı. Ziyaret sırasında bir bürokratın sigara yakması üzerine heyet üyeleri şaşkınlık yaşadı.
Türkiye'de 19 Mayıs 2008'de yürürlüğe giren kapalı alanlarda sigara yasağının çeşitli kamu kuruluşlarında ihlal edildiğine yönelik Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'na (TAPDK), çok sayıda şikâyet iletildi.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, hastane ve yasağı takiple görevli belediyelerin de aralarında bulunduğu çeşitli kamu kuruluşlarının sigara yasağını ihlal ettiği yolunda TAPDK'ya bildirimde bulunuldu.
Aynı şekilde, özel sektör tarafından işletilen hava limanlarındaki restoranlarda da yasağın uygulanması konusunda ciddi sıkıntı yaşandığı ifade edildi.
Yasak ihlalleri Türkiye ile Dünya Sağlık Örgütü'nün değerlendirme toplantılarında da gündeme geldi. Toplantılarda, yasak konusunda kamu kuruluşlarında ciddi bir sıkıntının var olduğu, sigara yasağına uymayanlara verilecek cezaları kimin keseceği konusunda da tereddütler bulunduğu ortaya kondu.
Yasak toplantısında sigara yakıldı
Bu arada Dünya Sağlık Örgütü'nün Türkiye'deki sigara yasağı uygulamasını yerinde incelemek amacıyla Türkiye'de geçen ay yaptığı ziyaret sırasında, traji komik bir olay yaşandı.
Edinilen bilgiye göre, heyet üyeleri temasları kapsamında Maliye Bakanlığı'na da bir ziyarette bulundu. Ziyaret sırasında, bir Maliye bürokratı hemen sigarasını yakınca, heyet üyeleri arasında kısa bir şaşkınlık yaşandı.
Kanun gereği, kapalı alanlarda sigara içilmesinin yasak olduğuna dikkat çeken bir heyet üyesi, bürokrata, "Burada yasak yok mu? Nasıl sigara içiliyor?" diye sordu. Bu durum üzerine, Maliye bürokratı sigarasını söndürürken, heyet üyeleri de yaşadıkları bu olayı ilgili kuruluşlara aktardı.
İhlale anında karşılık verilmeli
Öte yandan, Sağlık Bakanlığı Tütün Kontrolü Ulusal Komite Üyesi ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nazmi Bilir de sigara yasağının başarılı olabilmesi için, ihlallere hemen karşılık verilmesi gerektiğini belirtti.
19 Mayıs 2008 tarihinde yürürlüğe giren kapalı alanlarda sigara yasağının ilk günlerinde, yasağa daha fazla riayet edildiğini, ancak zaman içerisinde ihlallerin arttığını kaydeden Bilir, "Bugün alış veriş merkezine gidiyorsunuz, sigara içilmesi yasak ama içiliyor, taksiye biniyorsunuz, yasak ama içiliyor, binaya giriyorsunuz yasak ama içiliyor. Bunun temeli denetim yetersizliği. İhlaller yapıldığında karşılık görmüyor" dedi.
Dünya Sağlık Örgütü temsilcilerinin de aynı tespitlerde bulunduğunu kaydeden Bilir, şöyle devam etti:
"Gelen yabancı heyetten birisi anlattı. Ankara'da kaldığı otelden dolaşmak için çıkmış, Karum Alış Veriş Merkezi'ne girmiş. Bana (alt kattaki kafelerde sigara içiliyor) dedi. 19 Mayıs'ı takip eden günlerde buralarda içilmiyordu. Ama aradan bir müddet geçti, içilmeye başladı. İlk ihlalde de karşılık görmedi, ikincide de, üçüncüde de görmedi. Bu şekilde ihlaller arttı. Bunun ardından diğer alış veriş merkezlerinde de ihlaller başladı. Birinci ihlalde karşılık görseydi, zincir şekilde öbürlerini de kontrol etmiş olurdunuz.
Görüşmeler sırasında ABD'den gelen bir temsilciye (Orada nasıl başarılı oldunuz?) diye soruldu. Verdiği cevap çok netti, (İlk ihlalde karşılık verildi.) Zaten ilk ihlalde karşılık verilmeyince, ikincisi, üçüncüsü, beşincisi geliyor.
Sigara içilen bir taksiye ceza yazılsa ki ağır bir cezası var, örnek ceza olur, bütün taksiler anında hizaya girer. İhlal olduğunda, başlangıçta önlem alınır ve tepki gösterilirse, olay orada kontrol edilir ve etkisi zincirleme yayılır."
Bilir, restoran, kafe ve kahvehanelerdeki sigara yasağının 19 Temmuz 2009'da uygulamaya konulacağına da dikkat çekerek, yasağın bu alanlarda da devreye girmesi ile birlikte aykırılıklara daha fazla tepki gösterilmesi gerektiğini ifade etti.
Bilir, bu şekilde yasak konusunda çok daha olumlu netice alınacağını sözlerine ekledi.