Çalışma gücünün yüzde 60’ını kaybeden sigortalılar malulen emekli olabiliyor. Şeker ya da diyabet de malulen emeklilik hakkı tanınan hastalıklar içinde, ancak sigortalının en az üç organının bozulması gerekiyor
Hürriyet'ten Noyan Doğan, şeker hastalığı ile ilgili olarak gelen sorulara bugünkü köşesinden yanıt verdi. Noyan şunları kaydetti:
Bir süredir okuyuculardan malulen emeklilikle ilgili sorular alıyorum. Kimi emeklilik şartlarını soruyor, kimileri rahatsızlıklarını yazıp malulen emeklilik kapsamına girip girmediğini merak ediyor. En çok soru soranlar arasında da şeker hastaları var. Maalesef son yıllarda diyabetli hasta sayısındaki artış, hastaların da erken emekliliği sorgulamasına neden oluyor.
Önce malulen emeklilik şartlarına değineyim, sonra şeker hastaları özelinde nasıl ve hangi şartlarda emekli olacaklarını anlatayım. İster SSK’lı olun, ister memur, isterse de Bağ-Kur’lu; çalışma gücünüzün yüzde 60’ını kaybettiyseniz malul sayılıyorsunuz. Bu durum iş kazası ya da meslek hastalığı sonucu da olabilir. Yüzde 60 kaybın tespiti için de hastaneden rapor almanız gerekiyor. Sadece hastaneden rapor olmak da yeterli değil; Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Kurulu tarafından da çalışma ya da meslekte kazanma gücünüzün yüzde 60’ını kaybettiğinizin tespit edilmesi şart. Bu tespitten sonra da sigortalıya malullük aylığı bağlanıyor. Şunu da belirteyim, malulen emeklilik hakkını elde edebilmek için malullük nedeninin çalışırken oluşması gerekiyor. Doğuştan engelli kişiler için emeklilik şartları farklı.
Hangi hastalar emekli olabilir
Peki, hangi hastalıklar nedeniyle sigortalılar malulen emekli olabiliyor? SGK’nın açıkladığı listeye göre 20’nin üzerinde hastalık nedeniyle sigortalılara emeklilik hakkı tanınıyor. Bu hastalıklar da kendi içlerinde sınıflara ayrılıyor. Liste uzun. Son yapılan düzenlemelerle birlikte daha önceleri maluliyet nedeni sayılmayan hastalıklar da kapsam içine alındı. Örneğin organ nakli olan tüm hastalara ve diyalize girmese de kronik böbrek rahatsızlığı olanlara maluliyet hakkı tanınırken, tüm kanser hastaları 18 ay boyunca malul sayılıyor ve kan kanseri tanısı konan sigortalılar 24 ay malul sayılıyor. Kanser hastalarına tedavi süresince de maluliyet hakkı tanınıyor. Yine son yapılan düzenlemelerle tedavisi olmayan genetik hastalıklar, MS, Parkinson, Alzheimer, demans, sara hastalığı, psikiyatrik hastalıklar, kardiyolojik hastalıklar, sindirim sistemi ile ilgili hastalıklar, astım, koah da malulen emekliliğe neden olan hastalıklar arasında. Solunum cihazı kullanmak zorunda olan sigortalılar da malulen emekli sayılıyor. Verem hastalarına da iki yıl süreyle maluliyet hakkı veriliyor.
Sadece hasta olmak yetmiyor
Gelelim şeker hastalarına. Şeker hastalığı da malulen emeklilik hakkı verilen hastalıklar içinde sayılıyor, ancak hastaların en az üç organın bozulması gerekiyor. Yani, diyabet ya da şeker hastalığının en az üç organı bozması ve sigortalının da yüzde 60 çalışamaz duruma düşmesi şart. Şeker hastaları özelinde gidersek, sigortalının sadece hasta olması ve diyabetin de üç organı bozması yeterli değil; ayrıca sigortalının en az 10 yıl sigortalı olması ve toplam 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları için prim ödemesi de gerekiyor. Daha açık bir anlatımla, diyabet hastasısınız ve malulen emekli olmak istiyorsunuz; hastalığınızın üç organınızı bozmuş olması, bunun da SGK tarafından raporla tespit edilmesi ve en az 10 yıldır sigortalı olmanız, 1800 gün de emeklilik sigortasına prim ödemiş olmanız gerekiyor. Bu şartların hepsine sahipseniz, şeker hastalığı nedeniyle malulen emekli olabilir ve emekli aylığı da alabilirsiniz.
Malullük için gerekli şartlar
Çalışma gücünün yüzde 60’ının kaybedilmiş olması ve bu kaybın de raporla tespit edilmesi gerekiyor.
En az 10 yıl sigortalı olunması gerekiyor.
En az 1800 gün emeklilik sigortası için prim ödenmiş olması gerekiyor.
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olunduğuna karar verilmişse sigortalılık süresi şartı aranmıyor ancak 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekiyor.
Bağ-Kur’luların ise malulen emeklilik şartlarına ek olarak genel sağlık sigortası primi de dahil hiçbir prim borcunun bulunmaması gerekiyor.