Beslenmede son yıllarda katkısız ve hormonsuz gıdaların tüketilmesine duyulan endişe bir yeme bozukluğunu ''Orthorexia nervosa"yı ortaya çıkardı. Orthorexia nervosa yenilen ve içileni aşırı düzeyde kontrol etme, tüketilecek ürünlerin hormonlu mu, kanserojen mi, katkı maddeli mi olup olmadığını devamlı inceleme hali olarak da görülür.
Beslenmenizden yağı tamamen çıkarmayın
Doğru beslenme ve tıbbi gerçekler
Beslenme bozukları dediğimiz zaman ilk anda aklımıza gelen beden sağlığımıza orta ve uzun vadede zarar veren gıdaların tüketimi yahut hatalı diyetler ve buna bağlı olarak oluşan yeme bozukları olsa da son yıllarda oluşan katkısız ve hormonsuz gıdaların tüketilmesine duyulan endişe bir başka yeme bozukluğunu ortaya çıkarmaktadır.
Oysa aşırı bir şekilde sağlıklı beslenme takıntısı beraberinde bir takım hastalıkları getirebilecek bir yeme bozukluğudur. Dr. İsmail Ağar Bugün gazetesine yaptığı açıklamada, ''Orthorexia nervosa adı verilen bu durumda da kişiler, yediklerini içtiklerini aşırı düzeyde kontrol etme eğilimindedir. Bu kontrol gerek diyete bağlı kalma takıntısının doğurduğu durum olduğu gibi tüketilecek ürünlerin hormonlu, kanserojen ya da katkı maddeli olup olmadığını devamlı inceleme hali olarak da görülür" diye konuşuyor.
Nasıl belirtiler verir
Orthorexia nervosa altındaki insanlar yemelerine izin verilen yiyecekleri tüketmeye devam etmekte ve diyetlerine olan bağlılıklarında başarısızlık olurlarsa kendileri hakkında kötü şeyler düşünmektedirler. Bu takıntıya sahip olan insanlarda şöyle belirtiler gözlenebilir:
Günde 3 saatten fazla zamanı sağlıklı yiyecekleri düşünerek geçirirler.
Yedikleri şeyler hakkında kendilerini erdemli hissederler ama bu durumdan hoşlanmazlar.
Yaşam kaliteleri düşer, toplumsal izolasyon yaşarlar (çünkü diyetleri onların evden başka bir yerde yemek yemelerini zorlaştırmaktadır).
Kendisi gibi yemeyen diğerleri hakkında kendilerini kötü hissederler.
Doğru yemek yeme adına bir zamanlar sevdikleri yemekleri es geçerler. n Diyetlerinden uzaklaşırlarsa suçluluk duygusu çekerler ya da kendilerinden nefret ederler.
Doğru diyetle beslendiklerinde her şeyi kontrol altında tuttuklarını hissederler. Orthorexia nervosa resmi bir tıbbi durum değildir ama doktorlar bunun önemli ve gelişen sağlık fenomeni olduğuna inanmaktadır. Yukarıdaki tanımlamalara dayanarak sizde de benzer sorun olduğunu düşünüyorsanız bir doktora görünmelisiniz.
Coloradolu doktorun buluşu
Orthorexia nervosa Dr. Steven Bratman tarafından geliştirilen bir terimdir kendisi yemek düzensizliği konusunda uzman Coloradolu bir doktordur. Terim Yunan kökenli kelimelerden oluşturulmuştur. Orthos doğru demektir ve orexis iştah demektir. orthorexia nervosa psikiyatri toplumunda kendine hatırı sayılır bir taraftar kitlesi bulmuştur. Ve son zamanlarda resmi yeme düzensizlikleri konusundaki tanısal ve istatistiksel kılavuz listesinde tanınmıştır.
Az beslenir saflık ararlar
Orthorexia nervosa hastası kişiler sağlıklı yiyecek konusunda o kadar takıntılı hale gelirler ki bunu hayatlarının başka alanlarına da sıçratırlar. Örneğin hastalar sık sık yemelerine izin verilen yiyeceklerle ilgili çok özel sistemler yaratırlar ve bunlar yiyeceklerinin beslenme değerlerine dayandırılır.
Birçok vakada hastalar kilo altına düşme noktasına gelinceye kadar kendilerini yiyeceklerden kısıtlarlar. Ama orthorexia nervosa hastalarından farklı olarak yeme düzensizliği ince olma arzusu tarafından yönlendirilir. Orthorexia nervosa hastaları en az beslenme ve diyetlerinde saflık arama peşindedirler.
Yarının yemeğini bugünden tasarlarlar
Orthorexia nervosa sadece saf ya da doğru yiyecekler yeme takıntısıyla karakterize olur. Birçok vakada orthorexia nervosalı hastalar sağlıklı yiyecekleri düşünerek çok büyük zaman geçirirler ve önceden bir sonraki günün menülerini ayarlarlar. Hastalık geliştikçe kişinin yemesine izin verilen yiyecek listesi gittikçe kısıtlayıcı hale gelebilir. Bu yüzden bu hastaların evin dışında yemek yemesi aşırı derecede güçleşmektedir.
Sosyallikten uzaklaşırlar
Hastalar kendilerini diğerlerinden izole hissetmekte ve yasaklayıcı diyetleri onların birçok sosyal aktiviteye katılmalarını önlemektedir. Orthorexia nervosa hastaları aynı zamanda depresyona ve obsesif kompülsif hastalığına da yakalanmaktadırlar. Genel olarak hastalar mükemmelcidirler, ve erdemlerini mükemmel bir diyete sadık kalmakla eş anlamlı olarak ölçerler. Bu anlamda orthorexia nervosa, anorexia nervosa ile birçok ortak benzeşim gösterir.
Takıntılı bir hal
İyi beslenme sağlıklı bir yaşam tarzı için önemlidir ve birçok insan daha sağlıklı yemenin yararlarını yaşamaktadır. Ama bazı insanlar için sağlıklı yemek sağlıksız bir takıntıya dönüşebilir. Besleyici şeyler yiyen insanlarda böyle bir takıntı gelişebilir ve orthorexia nervosa diye bilinen yemek düzensizliği rahatsızlığını çekmeye başlayabilirler.
Antidepresan yararlı olabilir
Orthorexia nervosa psikiyatri toplumu tarafından resmi olarak kabul edilmemiş olmasına rağmen hastalar genellikle psikiyatri tedavisi alırlar. Yeme düzensizliği uzmanları orthorexia nervosa' lı hastalara en iyi tedaviyi yapabilecek kişilerdir. Diğer yeme düzensizlikleriyle birlikte antidepresanlar veya anksiyeteye karşı ilaçlar orthorexia nervosa tedavisinde etkili olabilmektedirler.