Rus uçağının düşürülmesi ile ilgili Türkiye’den özür ve tazminat bekleyen Rusya için İsrail modelinin konuşulduğu belirtildi. Diplomatik kaynaklar, yeni adımların atıldığı iki ülke arasındaki ilişkide İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Mavi Marmara krizinde ABD Başkanı Barack Obama arabuluculuğu ile özür dilemesinin örnek teşkil edebileceğini belirtiyor. İsrail modelinin uygulanması durumunda Türkiye ile Rusya arasındaki krizde kimin arabuluculuk yapacağı merak konusu oldu.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e gönderdiği “Münasebetlerimizin hak ettiği seviyeye yükseltilmesi temennisiyle” mesajına, dün Kremlin’den yanıt geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, “Türkiye’yle iyi ilişkiler ve normalleşme istiyoruz. Karşılıklı avantajlı ve güzel işbirliği yaptığımız döneme dönmeyi istiyoruz. Ama aynı zamanda, Başkan Putin’in de söylediği gibi, Ankara gerekli adımları atmadıkça ilişkilerin normalleşmesi Rusya nezdinde mümkün olamaz” dedi.
Habertürk'ten Bahar Bakır'ın haberine göre, Rusya’nın Türkiye’den atmasını beklediği adımlar ve Türkiye’nin bunlara karşı tavrı şöyle:
Özür için İsrail örneği
Putin, Türkiye’nin Rus SU-24 uçağını düşürmesinin ardından, “Türkiye bizi sırtımızdan bıçakladı” diyerek ilişkilerin düzelmesi için özrü şart koşmuştu. Özür konusuna olumsuz bakan Türkiye, sınır ihlali yapan uçağın Rus uçağı olduğunun bilinmediğini ve sınır ihlaline karşı meşru bir cevap olduğunu belirtiyor. Bu nedenlerle özür dilenmeyeceğini söylüyor. Ancak diplomatik kaynaklar İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Mavi Marmara krizinde ABD Başkanı Barack Obama arabulucuya özür dilemesinin örnek teşkil edebileceğini belirtiyor. Ne var ki Türkiye ile Rusya krizinde arabuluculuk yapmasına izin verilen bir ülke yok.
Tazminat
Rusya, uçağın düşürülmesi ile ilgili zararın karşılanması için Türkiye’den tazminat beklediğini de açıklamıştı. Türkiye, “tazminat ödemek suçu kabul etmek” olarak değerlendirileceğinden, bu konuya da mesafeli yaklaşıyor.
Suçlunun yargılanması
Düşürülen Rus savaş uçağının Suriye topraklarına paraşütle atlayan pilotunu vurduğu iddia edilen Alparslan Çelik’in yargılanması da istenmişti. Çelik’in İzmir’de tutuklanması Rusya tarafında olumlu olarak karşılanmıştı. Ancak Çelik, bulundurduğu silahlar nedeniyle yargılanmıştı.
Türkiye'den Rusya'ya son bir haftada atılan adımlar
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Kasım 2015'de başlayan uçak krizinin ardından ilk kez Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e hitaben özel bir mektup yazdı. Erdoğan, 12 Haziran’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e Rusya Günü nedeniyle bir kutlama mesajı gönderdi. Erdoğan, mesajında, “Önümüzdeki dönemde Türkiye ve Rusya arasındaki münasebetlerin hak ettiği seviyeye yükselmesini temenni ederim” dedi.
Bir diğer adım da Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov, bu sene verdiği resepsiyona geçen senekinin aksine Türkiye bürokrasisinden katılım olmasıydı. Ayrıca Dışişleri Kararnamesi'yle Rusya'ya yeni büyükelçi atandı.