ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü (NIAID) , Ebola'ya karşı geliştirilen Remdesivir adlı antiviral ilacın koronavirüsle mücadelede işe yaradığını açıkladı.
Çeşitli ülkelerdeki hastanelerde yapılan deneylerde ilacın semptom süresini 15 günden 11 güne düşürdüğü bulundu.
Araştırmanın tüm detayları henüz yayınlanmadı. Uzmanlar bunun doğrulanması durumunda önemli bir gelişme olacağını, fakat tüm bulguları bir anda iyileştiren "sihirli bir ilaç" da olmadığını söylüyor.
Beş gün önce tıp dergisi Lancet'te yayımlanan bir diğer araştırma ise ilacın işe yaramadığını bulmuştu.
Çin'de yürütülen deneyin verilerinden yola çıkarak yayımlanan makalede, Vuhan'daki kapsamlı sokağa çıkma yasağı nedeniyle doktorların bir süre sonra hasta bulamadığı ve deneyin yarım kaldığı da aktarılıyordu.
Gilead tarafından üretilen ilaç, virüsün hücrelerin içinde üremek için ihtiyaç duyduğu bir enzimi hedef alarak virüsün çoğalma yeteneğini sekteye uğratıyor.
Öte yandan üretici şirket, ilacın dünyanın hiçbir yerinde herhangi bir tedavi için onay almadığını vurguluyor.
Şirketin internet sitesindeki bilgilere göre ilaçla ilgili devam eden altı deney var.
NIAID'in düzenlediği ve 1.063 kişinin katıldığı deneyde bazı hastalara Remdesivir, bazılarına da plasebo verildi. NIAID yöneticisi Dr. Anthony Fauci, "Veriler iyileşme süresini azaltmada ilacın net, önemli ve pozitif bir etkiye sahip olduğunu gösteriyor" diyor.
Fauci ilaç sayesinde virüsün vücuttaki üremesinin durduğunu ve bu sürede doktorların hastayı daha kolay iyileştirebildiğini belirtiyor.
Fakat ilacın ölüm oranları üzerindeki etkisi net değil. Remdesivir alanlarda ölüm oranı yüzde 8, plasebo alanlarda yüzde 11,6 olsa da bilim insanları bu farkın söz konusu deneye özgü olup olmadığı konusunda emin değil.
Henüz cevaplanmamış sorular
İlacın etkisine dair henüz cevaplanmamış çok soru var:
Zaten iyileşmekte olan insanların sürecini mi hızlandırıyor? Yoksa insanların yoğun bakıma girmemesini mi sağlıyor? Gençlerde mi yaşlılarda mı daha etkili? Başka hastalıkları olanlarda daha mı iyi sonuç veriyor? İlacın uygulanması için en iyi zaman viral aktivitenin tepe noktasına ulaştığı an mı?
Bunlar önemli sorular ve detayları araştırmanın tamamı yayınlandığında belli olacak.
AB'deki Remdesivir deneyini yürüten University College London'dan Prof. Mahesh Parmar, "Bu ilaç herkes tarafından kullanılmadan önce olması gereken birkaç şey daha var: Veriler ve sonuçları düzenleyici kurumlar ve ülkelerin sağlık yetkilileri tarafından incelenmeli" diyor ve ekliyor:
"Bu olurken biz de hem bu deneyden hem de diğer deneylerden daha uzun vadeli bilgiler edineceğiz."
İlaç insanların yoğun bakıma girmesini engelliyorsa hastanelerin kapasitesinin dolmasının önüne geçilebilir, böylece daha az sosyal mesafe önlemine ihtiyaç olur.
Oxford Üniversitesi'nde dünyanın en büyük Covid-19 ilaç deneyini yürüten Prof. Peter Horby de "Detaylı sonuçları görmemiz lazım ama eğer söylenenler doğruysa Covid-19'la mücadele için fantastik bir haber" diyor.
Cambridge Üniversitesi Hastaneleri'nde bulaşıcı hastalıklar konusunda danışmanlık yapan Prof. Babak Javid, Remdesivir'in hayatta kalma ihtimalini yüzde 30 artırdığını belirtiyor.
Öte yandan ilacın geliştiricisi Gilead'ın yaptığı bir deneyde ilacı kullananların yüzde 10'unda bulantı ve akut solunum yetmezliği yan etkileri görüldü.
Covid-19'a karşı denenen diğer ilaçlar arasında sıtma ve HIV ilaçları da var. Virüsü hedef alan ilaçların yanı sıra bağışıklık sisteminin tepkilerini azaltan ilaçlar da deneniyor.
Antiviral ilaçların hastalığın başlangıcında, bağışıklık sistemine dair ilaçların ise hastalığın ileriki aşamalarında daha çok işe yaradığı düşünülüyor.