Rachel Schraer-BBC Sağlık Muhabiri
İngiltere'de yapılan, küçük ve erken aşamadaki bir araştırmada sihirli mantarlarda (magic mushroom) psilosibin adlı maddenin, depresyonu halen kullanımda olan yöntemler kadar iyi tedavi ettiği sonucuna varıldı.
Psilosibinin, insanların ruh halini ve keyif alabilme kabiliyetini aktif bir şekilde geliştirmekte daha güçlü bir etkisi olduğu kaydedildi.
Ancak uzmanlar, bunun küçük kapsamlı bir çalışma olduğu ve daha çok araştırma gerektiği konusunda uyarıyor.
Halüsinasyon görülmesine neden olan psikedelik maddelerin birçok ruh sağlığı sorunu üzerindeki etkileri araştırılıyor.
Prozac'ın piyasada olduğu son 30 yılda, yeni depresyon ve anksiyete ilaçları genelde aynı ilacın çeşitlemeleri.
Ancak birçok kişi, bu ilaçların istenmeyen yan etkileri olduğunu, zamanla işe yaramadığını ya da en başından beri faydası olmadığını söylüyor.
Psilosibini araştıran bilim insanları ise farklı bir yaklaşımı olan yeni tedavilere ilgi duyulduğunu söylüyor.
Araştırma nasıl yapıldı?
Imperial College London'daki Psikedelik Araştırma Merkezi'nde yapılan çalışmada, bir dizi farklı yöntemle katılımcıların ruh hali ve fonksiyonellik durumu ölçüldü.
Araştırmaya katılan 59 kişiye, psilosibin ya da selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) adlı sık kullanılan bir antidepresan verildi.
Depresyon belirtilerine bakılırken öncelikli olarak bu kişilerin uyku, enerji, iştah, ruh hali ve intihar düşünceleri hakkındaki sorulara verdikleri yanıtlar incelendi.
Bu sorular genel olarak olumsuzluk odaklıydı. Yani mutlu olup olmadıkları değil, mutsuz olup olmadıkları soruldu.
Bu ölçülerde psilosibin, kullanımda olan SSRI antidepresan ilaçlar kadar iyi sonuçlar verdi.
59 katılımcının tümünün depresyon belirtilerinde azalma gözlendi.
Araştırmacıların başlıca odak noktası olmasa da, psilosibinin birçok diğer alanda çok daha olumlu sonuçları oldu.
Bunlar arasında işte ve sosyal yaşamda işlevsellik, ruhsal sağlık ve mutlu hissetme kabiliyeti de vardı.
Bu, geleneksel depresyon tedavisiyle psikedelik maddelerin karşılaştırıldığı ilk araştırmaydı ve sadece diğer tedavilerden sonuç alamayanlara değil, orta ve ağır şiddette depresyon geçiren herkese açıktı.
'Umut veren ipuçları'
Oxford Üniversitesi Pskiyatri Profesörü Guy Goodwin, araştırmayla ilgili olarak, "Dar kapsamlı bir araştırma ve psilosibinin ağır depresyonda daha iyi bir tedavi yöntemi olduğunu kanıtlamıyor. Ancak olabileceği yönünde umut veren ipuçları sunuyor" dedi.
Bu son araştırma, psikedeliklerin, depresyon, kaygı bozukluğu, madde kullanımı ve diğer sık görülen rahatsızlıkların tedavisinde bir alternatif olabileceği yönündeki artan kanıtların sonuncusu.
Prozac, citalopram, escitalopram ve sertaline gibi SSRI ilaçlar, doktorların kaygı bozukluğu ve depresyon tedavisinde ilk başvurdukları yöntemler.
'Duygusal körelme'
Çalışmayı yapan uzmanlardan Dr Robin Carhart Harris Beynin bu ilaçlrın beynin stres sistemi üzerinde çalışıp, tepkileri körelttiğini ve acı veren duygulara katlanmayı kolaylaştırdığını söyledi.
Ancak Harris, bu ilaçların insanların "iyi hissetmesine" katkı yapmayabildiğini, bazı ilaçların ise hem olumlu hem de olumsuz, tüm duyguları körelttiğini vurguladı.
Duygusal körelme, istenmeyen bir yat etki olabiliyor.
Öte yandan psilosibinin ise, düşünce yapımızı belirleyen beyindeki reseptörler üzerinde çalıştığı kaydediliyor.
Dr. Harris, psikedelik tedavi alan katılımcıların "yeniden kurulmuş, yıllardır olmadığı kadar yaşamdan keyif aldıklarını" söylediklerini bildirdi.
Psilosibin alan deneklerin, SSRI'lara kıyasla baş dönmesi, cinsel işlev kaybı ve ağız kuruması gibi yan etkileri daha az hissettikleri de belirtiliyor.
Ancak denekler ilacın alındığı gün, baş ağrısı gibi yan etkilerden şikayet etmişlerdi.