T24 Haber Merkezi
British Museum’un koleksiyonundaki en önemli eserler arasında yer alan Elgin Mermerleri ait olduğu topraklara dönebilir. Uzun süredir Yunanistan ile Britanya arasında diplomatik krize dönüşen bu tarihi eserlerin iadesi gerçekleşmeye hiç olmadığı kadar yakın. İngiliz kamuoyunun da iade edilmesi yönündeki görüşlerine eski Britanya Başbakanı Rishi Sunak uzun süre karşı koymuştu. Ancak yeni başbakan Keir Starmer konuya çok daha ılımlı bakıyor. İki ülke arasındaki görüşmeler eserlerin Yunanistan’a nakli sürecinin nasıl gerçekleşeceği gibi teknik boyutlara kadar ilerlemiş durumda.
Elgin mermerleri için üç ülkenin mücadelesi
10Haber'de yer alan habere göre, geçen yıldan bu yana çalınan tarihi eserler nedeniyle güvenirliliği zedelenen British Museum’daki Elgin Mermerleri için Yunanistan uzun süredir hukuki mücadele veriyor. Türkiye’den gönderilen belgeler eserlerin kaçırılarak Britanya’ye götürüldüğünü ortaya çıkarınca kamuoyu baskısı İngilizleri zora soktu. Kanunlarında tarihi eserlerin yurtdışına çıkarılmasını büyük oranda kısıtlayan Britanya, Elgin Mermerleri’yle tarihi bir adım atmak üzere.
Osmanlı döneminde kaçırıldığı belgelerle ispatlandı
British Museum, 1816 yılında Lord Elgin’den satın alındığından beri Parthenon mermerlerini sergilemektedir. Britanya’nin Osmanlı İmparatorluğu'nda büyükelçi olan Elgin, bugün bile tartışmalara yol açan bir kararla mermerlerin Akropolis’ten çıkarılmasını emretmişti. Perikles’in usta heykeltıraşı Phidias tarafından yontulan antik eserler, milâttan önce 5. yüzyıldan beri Parthenon’un anıtsal frizini süslüyordu.
Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın paylaştığı bir belge Elgin Mermerleri’nin yerinden çıkarılması için herhangi bir izin verilmediğini ortaya çıkarmıştı. Buna rağmen Lord Elgin, ekonomik ve politik gücünü kullanarak o dönem zor durumda olan Osmanlı’nın içinde bulunduğu koşulları fırsat bilerek eserleri yurtdışına çıkarmıştı.
Türkiye tarihi eserlerin iadesi için mücadele ediyor
Türkiye’nin Yunanistan’ın elini güçlendirecek bu beyanı sonrası hız kazanan görüşmeler emsal teşkil edebilir. Zira tıpkı Yunanistan gibi Türkiye de çok sayıda tarihi eserinin iadesi için British Museum’a karşı hukuk mücadelesi veriyor. Müzenin sembolü konumundaki Knidos Aslanı başta olmak üzere Troya’dan kaçırılan eserler, Ksanthos antik kentinden götürülen 12 heykelden oluşan Nereidler Anıtı, Bodrum’dan kaçırılan Kral Mausolos Heykeli ve Adyaman’dan çalınan Samsat Steli British Museum’da sergilenen Türkiye’ye ait eserlerden sadece birkaçı.