Murat Yetkin: Montrö tartışması, darbecilik suçlamasına dönüştü, emekli amirallerin açıklaması hükûmeti neden bu kadar öfkelendirdi?

Gazeteci-yazar Murat Yetkin, 103 emekli amiralin ortak imza attığı bildiriye ilişkin olarak, "Montrö tartışması ve emekli amirallerin açıklaması Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve hükümeti neden bu kadar öfkelendirdi? Emekli amirallerin açıklamasında hükümeti bu kadar öfkelendiren acaba, açıklamada Anayasanın temel ilkelerinin -ki burada ima edilenin laiklik ilkesi olduğu sonucu çıkarılabilir- değişmemesi gerektiği söylenmesi mi?" düşüncesini dile getirdi.

Yetkin yazısında, "İsim verilmeden Tuğamiral Mehmet Sarı’nın üzerinde üniformasıyla bir İslami cemaat toplantısına katıldığının ortaya çıkmasına tepki gösterilmiş olması mı? Atatürk’ün Türkiye’ye çizdiği çağdaş rotadan uzaklaşma çabalarının kınanması mı? Muhtemelen Montrö tartışmasının Cemaat toplantısında görüntülenen amiralle aynı metinde yer alması işi şirazesinden, tartışmayı Montrö tartışması olmaktan çıkardı. Yoksa emekli amirallerin ordu içinde 15 Temmuz 2016 askeri darbe girişimine yol açacağı endişesini mi taşıyor hükümet? Ya da bu açıklama üzerinden darbe tehdidini AK Parti (ve belki de MHP ve Saadet) tabanına hatırlatıp anketleri tersine çevirici yeni bir siyasi toparlanma hamlesi mi gözetiyor?" ifadesini kullandı.

Yetkin şunları kaydetti:

"Hükümet kanadı açıklamaya imza atan emekli subayları “FETÖ’cü” imasıyla suçluyor. Bu denizcilerin ciddi kısmı Fethullahçı savcı ve hakimlerin marifetiyle Ergenekon-Balyoz davalarında tutuklandığı, yargılanıp mahkûm olduğu için emekliliğe mecbur edilmişlerdi. O davalar sürerken bugün onları “FETÖ’cü” olmakla suçlayan AK Partili siyasetçilerin tamamı “kıblemiz bir” diyerek Fethullahçılara övgüler düzüyordu. Daha ilginci, imzacıların çoğunun “Mavi Vatancı” olması ve Erdoğan’ın son AB Zirvesine dek izlediği Doğu Akdeniz siyasetini desteklemesi.

Montrö Sözleşmesi, 1924 Lozan Antlaşması gibi, Türkiye Cumhuriyeti’nin iki kurucu anlaşmasından biri. Türkiye’nin deniz egemenlik haklarının temeli. Dönemi Dışişleri Bakanı İsmet İnönü başkanlığındaki müzakere heyetinde genç bir deniz subayı olarak yer alan, geleceğin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ün anılarından Montrö’nün neden bu kadar önem taşıdığını bu bağlantıdan okuyabilirsiniz.

Montrö tartışması bundan önce 2019’da Kanal İstanbul nedeniyle de alevlenmişti. Son Montrö tartılması ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kadına şiddete karşı İstanbul Sözleşmesinden çıkma kararı üzerine TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un -bir gazetecinin sorusuna verdiği cevap üzerine başladı. Şentop, konuya sadece hukuk tekniği açısından yaklaştığını söylese de kamuoyu algısı açısından tartışma önce Montrö’ye, şimdi de darbeciliğe kaydı.Şimdi herhalde Cumhurbaşkanı Erdoğan nelere muktedir olduğunu gösterip emekli bürokratlara haddini bildirmek için Montrö Sözleşmesi’nden çıkmaya kalkmayacaktır. Zaten öfkelerini emekli askerlerden çıkaran AK Partililerin çoğu dahi Lozan ve Montrö bağlılıklarını vurguluyor. Gündemi pandemi gibi, ekonomi gibi konulardan AK Parti sularına çeviren bir tartışma sürüyor."

Ne olmuştu?

103 emekli amiral imzasıyla, TBMM Başkanı Mustafa Şentop'un Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne ilişkin sözleri sonrası başlayan tartışmalara ve Deniz İkmal Komutanı Tuğamiral Mehmet Sarı'nın "takke ve cübbe" giydiği bir fotoğrafının basına yansımasına ilişkin olarak ortak bir bildiri yayımlandı. Bildiride "Montrö; sadece Türk Boğazlarından geçişi düzenleyen bir sözleşme değil, Türkiye'ye İstanbul, Çanakkale, Marmara Denizi ve Boğazlardaki tam egemenlik haklarını geri kazandıran, Lozan Barış Antlaşmasını tamamlayan büyük bir diplomasi zaferidir" denilirken, Tuğamiral Sarı'nın görüntülerine ilişkin olarak da "Kabul edilemez nitelikteki bazı görüntüler, haber ve tartışmalar ömrünü bu mesleğe adamış bizler için çok derin bir üzüntü kaynağı olmuştur" ifadesi kullanıldı. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun bildiriye "Haddinizi bilin" sözleriyle tepki gösterirken, TBMM Başkanı Şentop da bildiri için "darbe çağrışımlı" nitelemesi yaptı.

Bildiriye ilişkin olarak soruşturma başlatıldı.

TIKLAYIN | 103 emekli amiralden 'Montrö' ve 'tarikattaki amiral' bildirisi, Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Başkanı'ndan tepki: Darbe çağrışımlı bildiri, haddinizi bilin!

TIKLAYIN | Emekli amirallerin bildirisine AKP'den tepki yağdı: "Üniforma şerefini emekli olduktan sonra taşımak daha büyük şereftir!"

TIKLAYIN | 'Emekli amiraller' bildirisindeki imzacılardan ilk açıklama Atilla Kıyat'tan geldi: Suçlayanlar utanç duyacak

TIKLAYIN | 103 emekli amiralin 'Montrö' ve 'tarikattaki amiral' bildirisine soruşturma başlatıldı

3 Nisan 2021 Cumartesi saat 22.54'te, imza listesindeki emekli amirallerden Cem Gürdeniz, Turgay Erdağ ve Ali Sadi Ünal'ın da yazarları arasında bulunduğu VeryansınTV'de paylaşılan, 103 emekli amiralin adı eşliğinde yayımlanan 4 Nisan tarihli bildiride şu ifadelere yer verildi:

"Yüce Türk Milletine,

Son zamanlarda gerek Kanal İstanbul, gerekse Uluslararası Antlaşmaların iptali yetkisi kapsamında Montrö Sözleşmesi'nin tartışmaya açılması endişe ile karşılanmaktadır.

Türk Boğazları, dünyanın en önemli suyollarından biri olup, tarih boyunca çok uluslu antlaşmalara göre yönetilmiştir. Bu antlaşmaların sonuncusu ve Türkiye'nin haklarını en iyi şekilde koruyan Montrö; sadece Türk Boğazlarından geçişi düzenleyen bir sözleşme değil, Türkiye'ye İstanbul, Çanakkale, Marmara Denizi ve Boğazlardaki tam egemenlik haklarını geri kazandıran, Lozan Barış Antlaşmasını tamamlayan büyük bir diplomasi zaferidir. Montrö, Karadeniz'e kıyıdaş ülkelerin güvenliğinin temel belgesi olup Karadeniz'i barış denizi yapan sözleşmedir. Montrö, Türkiye'nin herhangi bir savaşta, savaşan taraflardan birinin yanında istemeden savaşa girmesini önleyen bir sözleşmedir. Montrö, Türkiye'nin II. Dünya Savaşında tarafsızlığını korumasına imkân yaratmıştır. Bu ve benzeri nedenlerle, Türkiye'nin bekasında önemli bir yer tutan Montrö Sözleşmesinin tartışma konusu yapılmasına/masaya gelmesine neden olabilecek her türlü söylem ve eylemden kaçınılması gerektiği kanaatindeyiz.

Diğer taraftan; son günlerde basında ve sosyal medyada yer alan kabul edilemez nitelikteki bazı görüntüler, haber ve tartışmalar ömrünü bu mesleğe adamış bizler için çok derin bir üzüntü kaynağı olmuştur. TSK ve özellikle Deniz Kuvvetlerimiz son yıllarda; çok bilinçli bir FETÖ saldırısı yaşamış ve çok değerli kadrolarını bu hain kumpaslara kurban vermiştir. Bu kumpaslardan çıkarılacak en önemli ders; TSK'nin, anayasanın değişmez, değiştirilmesi teklif edilemez temel değerlerini titizlikle sürdürmesi zaruretidir.

Bu gerekçelerle, TSK ve Deniz Kuvvetlerimizi bu değerlerin dışına çıkmış, Atatürk'ün çizdiği çağdaş rotadan uzaklaşmış gösterme çabalarını kınıyor ve tüm varlığımızla karşı çıkıyoruz. Aksi halde, Türkiye Cumhuriyeti, tarihte örnekleri olan, bunalımlı ve bekası için en tehlikeli olayları yaşama risk ve tehdidi ile karşılaşabilecektir.

Türk Milletinin bağrından çıkan şanlı bir geçmişe sahip, Ana ve Mavi Vatan'ın koruyucusu Deniz Kuvvetleri Komutanlığı personelinin Atatürk ilke ve devrimleri doğrultusunda yetiştirilmesi elzemdir. Ülkemizin her köşesinde denizde, karada, havada, iç güvenlik bölgesinde ve sınır ötesinde fedakârca görev yapan, Mavi Vatandaki hak ve menfaatlerimizin korunması için Atatürk'ün gösterdiği yolda canla başla çalışan cefakâr Türk Denizcilerimizin yanındayız."

İmza atanlar:

1. E. Amiral Ergun MENGİ
2. E. Amiral Alaettin SEVİM
3. E. Amiral Nazif ÖZDAĞDEVİREN
4. E. Amiral Işık BİREN
5. E. Amiral Ahmet ŞENOL
6. E. Amiral Hasan HOŞGİT
7. E. Amiral Vedat ERSİN
8. E. Amiral Metin AÇIMUZ
9. E. Amiral Atilla KEZEK
10.E. Amiral Nurhan KAHYAOĞLU
11.E.Amiral Önder ÇELEBİ
12.E.Amiral Metin POYRAZLAR
13.E.Amiral Mücahit ŞİŞLİOĞLU
14.E.Amiral Engin BAYKAL
15.E.Amiral Hüseyin ÇİFTÇİ
16.E.Amiral Atilla KIYAT
17.E.Amiral Vehbi ALPMAN
18.E.Amiral Celal PARLAKOĞLU
19.E.Amiral Mustafa Ekmel ÖZDENGİL
20.E.Amiral Serdar DÜLGER
21.E.Amiral Abdullah METE
22.E.Amiral Ertan DEMİRTAŞ
23.E Amiral Orhun ÖZDEMİR
24.E.Amiral Ersin GÜLER
25.E.Amiral Nadir KINAY
26.E.Amiral Hüseyin HOŞGİT
27.E Amiral İlker GÜVEN
28.E.Amiral Baha EREN
29.E.Amiral Abdullah GAVREMOĞLU
30.E.Amiral Şükrü BOZOĞLU
31.E.Amiral Hakan ERCAN
32.E.Amiral Mesut ÖZEL
33.E.Amiral Taner EZGÜ
34.E.Amiral İbrahim AKIN
35.E.Amiral Ömer AKDAĞLI
36.E.Amiral Mehmet OTUZBİROĞLU
37.E.Amiral Taner BALKIŞ
38.E.Amiral İzzet ARTUNÇ
39.E.Amiral Hakan ERAYDIN
40.E.Amiral Mehmet Ali ÇINAR
41.E.Amiral Deniz DAĞLILAR
42.E.Amiral Yalçın ERTUNA
43.E.Amiral Türker ERTÜRK
44.E.Amiral Aydın CANEL
45.E.Amiral Sami ÖRGÜÇ
46.E.Amiral Yalçın KAVUKÇUOĞLU
47.E.Amiral Nazım ÇUBUKÇU
48.E.Amiral Ahmet AKSOY
49.E.Amiral Can ERENOĞLU
50.E.Amiral Doğan HACİPOĞLU
51.E.Amiral Abdullah AKGÜL
52.E.Amiral Aziz ÖZTÜRK
53.E.Amiral A.Serdar AKINSEL
53.E.Amiral İlker GÜVEN
54.E.Amiral Mustafa İPTEŞ
55.E.Amiral Caner BENER
56.E.Amiral Nejat BERKSUN
57.E.Amiral Kadir SAĞDIÇ
58.E.Amiral Tayfun TANSAN
59.E.Amiral İskender YILDIRIM
60.E.Amiral Ali Yüksel ÖNEL
61.E.Amiral Uğur YİĞİT
62.E.Amiral Mustafa ÖZBEY
63.E.Amiral Cem GÜRDENİZ
64.E.Amiral Bülent BOSTANOĞLU
65.E.Amiral Murat BİLGEL
66.E.Amiral Cengiz ALPÖZÜ
67.E.Amiral Serdar Okan KIRÇİÇEK
68.E.Amiral Tufan MİMİR
69.E.Amiral Turgut TUFAN
70.E.Amiral Turhan ÖZER
71.E.Amiral Alper TEZEREN
72.E.Amiral Mustafa ÜLTANUR
73.E.Amiral Ruhsar SÜMER
74.E.Amiral Cemal ÜREN
75.E.Amiral Gündüz Alp DEMİRUS
76.E.Amiral Deniz CORA
77.E.Amiral Gürkan İNAN
78.E.Amiral Atilla TONGUÇ
79.E.Amiral Mustafa KARASABUN
80.E.Amiral Erol YÜKSEL
81.E.Amiral Özbek GÜRGÜN
82.E.Amiral Bülent OLCAY
83.E.Amiral Nejat GÜLDİKEN
84.E.Amiral Turgay ERDAĞ
85.E.Amiral İsmail TAYLAN
86.E.Amiral Aydın GÜRÜL
87.E.Amiral Raif NALDEMİR
88.E.Amiral Numan ALANSAL
89.E.Amiral Tanzar DİNÇER
90.E.Amiral Erol ADAYENER
91.E.Amiral Haluk Sayın
92.E.Amiral Ferhat FERHANOĞLU
93.E.Amiral Mehmet Ali ÖZGÜVEN
94.E.Amiral Ali Sadi ÜNSAL
95.E.Amiral Doğan DENİZMEN
96.E.Amiral Taner AKKAYA
97.E.Amiral Necati KURT
98.E.Amiral Tayfun URAZ
99.E.Amiral Engin HEPER
100.E. Amiral Hayati Bilgiç
101.E. Amiral Hasan Nihat DOĞAN
102.E. Amiral Ömer Bayram ÇETİN
103.E.Amiral Mithat Kemal ALGÜL

VeryansınTV'de yayımlanan metine; daha sonra yapılan güncellemeyle "Deniz Şehitlerimizi anarak Saygıyla duyururuz" ifadesi eklendi.