Başbakan'ın 'Türkiye mozaiği listesi'ne siyasetçiler ve sanatçılar kendi listelerini oluşturarak renk kattı.
İşte Milliyet gazetesinin haberine göre muhalefetin ve sanatçıların mozaik listesine alternatifleri:
CHP’nin alternatif isimleri
CHP Grup Başkan Vekili Kemal Kılıçdaroğlu, AKP 3. Kongresi’nde demokratik açılımı savunurken, Said-i Nursi’den Nâzım Hikmet’e uzanan 14 ismi telaffuz ederek içerisinde “milli birlik” mesajı taşıyan bir “Türkiye mozaiği” çizen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın listesine alternatif bir liste yaptı.
Kılıçdaroğlu’nun listesindeki isimler şöyle:
- Yaşar Kemal
- Necip Fazıl Kısakürek
- Aziz Nesin
- Yılmaz Güney
- Mimar Sinan
- Sabahattin Ali
- Ziya Gökalp
- Âşık Mahzuni Şerif
- Parvus Efendi (19. yüzyıl. Teorisyen)
- Agop Dilaçar (Ermeni asıllı Türk dil bilimci)
- Kul Himmet (16. yüzyılda yaşamış Alevi Bektaşi halk ozanı)
- Cemil Meriç (Edebiyat eleştirmeni)
- İdris-i Bitlisi (Kürt siyasetçi ve yazar)
- Mustafa Suphi (Türkiye Komünist?Partisi’nin ilk merkez komitesi başkanı)
DTP: Türkiye’nin tüm renkleri mozaiğimizdir
Ahmet Türk (Genel Başkan):
Anadolu’da herkes bu mozaiğin ürünüdür. Biz hiçbir kültürü, kimliği, farklılığı inkâr edemeyiz. Eğer biz başkalarının farklılığını inkâr edersek, bizim talebimizin bir anlamı olmaz. Anayasadaki bütün farklılıklar üzerinde ısrarla duruyoruz. Farklılıkları esas alan bir zenginlik olduğuna göre, kültürel farklılıkları da esas alan bir mantıkla olaya bakmamız gereklidir. Mozaik budur. Başka türlü mozaik olur mu. Bin çiçekli bahçede bir gül bile koparsanız, o eksik olur.
Hasip Kaplan (Şırnak Milletvekili):
Türkiye’nin bütün renkleri, bütün sesleri, bütün kültürleri, bütün halkları ve bu topraklarda yaşayan kültürleriyle beraber hepsi mozaiktir. Tarihi zenginliğimizdir. Bunları eşit ve özgür şekilde yaşatmak ve saygı göstermek temel felsefemizdir. Bu coğrafyada yaşayan herkes bu ülkenin mozaiğidir.
Sırrı Sakık (Muş Milletvekili):
Sayın Başbakan sadece tespit yaparak, sorunu çözmeyerek, mozaiğin gelişmesine katkı sunamaz. Mozaik herkesin tek kimlikte buluştuğu bir şey değildir. Kürt, Ermeni, Rum, Çerkez ve Gürcü kimliğinin de Türk kimliği kadar kutsal olduğunu sayın Başbakan bilmelidir.
MHP’nin mozaiği yok, Türk milleti var
Cihan Paçacı (MHP Genel Sekreteri):
Tarihimize baktığımızda, bugüne gelişimizde önemli rolleri olmuş isimlerin kimler olduğu belli. Bu şekilde bir isimlendirmeye gidilmemesi gerekir.
Mehmet Şandır (MHP Grup Başkan Vekili):
Kimliklere siyasi anlam yükleyerek birlik sağlanmaz. Türkiyelilik kimliği milli kimlik değil adres kimliğidir. Türkiye’nin milli kimliği Türk milletidir. Başbakan toplumun değerlerini, isimlerini kullanıyor, istismar ediyor. MHP’nin mozaiği yok. Tek meselesi var o da Türk milletidir.
Atilla Kaya (MHP Genel Başkan Yardımcısı): Öyle isimler sayarak birlik beraberlik sağlanmaz. Bu tür istismarla ülkenin kimliğini ancak tahrip edersiniz, ediyorlar da. Başbakan Türk kelimesinin tarihimizde hangi anlamları içerdiğini bilerek konuşmalı.
Hüsamettin Cindoruk (DP Genel Başkanı):
Başbakan, 14 ismi ansiklopedinin farklı sayfalarından rastgele seçer gibi sıralamış. Önce bu isimleri niçin seçtiğini söylemesi lazım. Yaşar Kemal, ‘Anadolu binbir çiçekle bezenmiş bir kültür bahçesidir’ demişti. Yaşar Kemal’den bahsetseydi.
Erdoğan’ın verdiği isimler
Ahmet Yesevi
Hacı Bektaş
Pir Sultan Abdal
Hacı Bayram Veli
Yunus Emre
Mevlana
Sebahat Akkiraz
Tatyos Efendi
Cem Karaca
Ahmet Kaya
Mehmet Akif
Nâzım Hikmet
Ahmet Hani
Said-i Nursi
Yeter ki listeyi yaparken kimseyi dışlamayalım
Elif Şafak (Yazar):
Bence sanat ve kültür insanları buluşturur. Aynı masa etrafında bir araya gelmeyenleri kaynaştırır. Sanatçı zaten “biz” ve “onlar” ayrımı yapamaz ki. Yaptığı işin doğası gereği yapamaz. Sanatçının “ötekisi” olmaz. Ve eğer biz bugün görece daha rahat koşullarda üretebiliyorsak, bunu bizden önceki sanatçıların varlığına da borçluyuz. O yüzden ben hep bir vefa borcum olduğunu düşünüyorum. Halide Edip Adıvar’a, Oğuz Atay’a, Sevgi Soysal’a... Ve Üçüncü Selim’e, Şeyh Galip’e, Dede Efendi’ye... Hepimiz kendi kişisel vefa listelerimizi yapabiliriz. Yeter ki hiçbir sanatçıyı şu veya bu sebepten ötürü dışlamayalım. Hiçbir değerimizi, hiçbir insanımızı ‘öteki’leştirmeyelim.
Baykal’dan sadece tebessüm
CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “mozaik açılımına” ilişkin sorularını yanıtsız bırakarak, sadece tebessüm etmekle yetindi.
Ayşe Böhürler (AKP MKYK üyesi):
“Güzel konuşmaydı, beğendim ama konuşmayı dinlerken, Başbakan o isimleri sayarken onların içinde Ahmet Arif de olmalıydı diye düşündüm” diye konuştu.
Deniz Kızı Etfelya Hanım ve Mois Kohen’i ekledim
Prof. Dr. Baskın Oran (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim Üyesi):
Başbakan Erdoğan’ın listesinde Kürtler, Aleviler ve Ermeniler de dahil “hemen hemen tüm ezilmiş ve dışlanmışların olduğunu” belirterek, “Yalnız bu listede Rum ve Yahudiler yok, onlar da olsaydı daha iyi olurdu” dedi. Oran, listeye iki isim daha ekledi:
- Deniz Kızı Eftelya Hanım (1891’de İstanbul’da doğmuş olan Kanto sanatçısı.)
- Tekin Alp (Mois Kohen): Türk milliyetçiliğinin önde gelen ideologlarından.
‘Deniz Gezmiş de olsun’
Lale Müldür (Şair):
Divan-ı Lügatit Türk Kuran
Kitab-ı Mukaddes
Şeyh Galip
Şems-i Tebrizi
Mevlana
Yunus Emre
Fatih Sultan Mehmet
Ahmet Haşim
Yahya Kemal Beyatlı
Asaf Halet Çelebi
Ece Ayhan
Oğuz Atay...
Pınar Kür (Yazar):
Başbakan Erdoğan’ın listesinde bir tane kadın, bir tane de gayrimüslim var. Bu da kadınların ve gayrimüslimlerin bu memlekette hâlâ ikinci sınıf vatandaş olduğunu gösteriyor. Ki bu da Başbakan’ın dünya görüşünün yansıması. Benim listemde Halide Edip Adıvar, Deniz Gezmiş, Afife Jale, Muazzez İlmiye Çığ ve İstanbul’un önemli mimarlarını yetiştiren Balyan ailesi var.
Ümit Ünal (Yönetmen): Orhan Pamuk’un hak ettiği saygıyı gerçekten görebildiği ve ‘koruma’sız yaşayabildiği; Baskın Oran gibi bir bilim adamının söyledikleri yüzünden hakaretlere maruz kalmadığı; Murat Belge gibi her alanda birikimli bir yazarın iğrenç saldırılara uğramadığı bir ülke hayal ederim.
Işıl Kasapoğlu (Tiyatro yönetmeni):
Ben bu mozaiği destekliyorum; Kürt ve Ermeni açılımını desteklediğim gibi. Yaşar Kemal, Orhan Pamuk gibi isimler de olabilirdi günümüzden. Mimar Sinan da konuşulabilirdi, Ara Güler de... Ya da şu sıralar sergisi süren Yüksel Arslan da...
Cevat Çapan (Şair, çevirmen): Bir kültürün oluşması çok uzun bir sürece yayılır. Bu tip değerler toplum tarafından zaman içinde sahiplenilir. Bu konularda tek tek isim saymak doğru olmaz.
Haldun Dormen (Tiyatro sanatçısı): Ermeniler, Kürtler, Rumlar ve Yahudilerin yok edilmesi beni rahatsız ediyor. Onlar olmadan biz de olamayız. Osmanlı’dan beri var bu. Bu konuda bir liste yapmam; sanat yapmış bütün insanlar diyebilirim...
Gülriz Sururi (Tiyatro sanatçısı):
Vehbi Koç
Sakıp Sabancı
Hasan Ali Yücel
Muhsin Ertuğrul
Türkan Saylan
Yılmaz Büyükerşen
Mimar Sinan
Yaşar Kemal
Deniz Gezmiş.
Başbakan’ın listesi sanatçıları böldü
Yılmaz Erdoğan:
Başbakan’ın aslında ne demek istediğine bakmak ve konuşmasının anafikrini almak lazım. Bu açıdan ben çok doğru bir konuşma yaptığını düşünüyorum. Elbette ki, biz kültürel anlamda çok zengin bir ülkeyiz, o listeye çok sayıda değerli başka isimleri de eklemek mümkün...
Tarık Akan:
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı’nın Atatürk’ün adını söylememesi beni çok incitti. Nasıl Atatürk’ün adını söylemez? Aziz Nesin’in adını söylememesinin nedeni ona Sivas’ı mı, Madımak’ı mı hatırlatıyor acaba?
Tamer Karadağlı:
Bence böylesine zengin bir ülkenin kültür mozaiğinin 14 kişiyle sınırlandırılmaması gerekir. Bence o kadar değerli isim var ki... 14 kişi değil, 14 bin, hatta 14 milyon kişinin adını söylemek gerekir.
Altan Erkekli: Yüreği vatan ve sanat aşkıyla dolu olan bu ülkenin her bir bireyinin kültür mozaiğinin bir parçası olduğunu düşünüyorum. Bu açıdan sadece 14 isim saymak hiç doğru değil. Hepimiz bu mozaiğin parçası değil miyiz?