Geçtiğimiz günlerde Mısır'da köpek balığı saldırısından sonra yaşamını yitiren Rus turistin ardından, söz konusu balıkta olağandışı saldırganlık tespit edilmişti. ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, "Deniz suyu sıcaklıklarındaki değişim ve denizin asit seviyelerindeki değişim, hayvan davranışlarını etkiliyor" diye konuştu. Prof. Dr. Deniz Ayas da, "Ülkemiz karasularında kaplan köpek balıklarının herhangi bir bireyinin kaydı yok" dedi.
Mısır’ın Hurgada kentinde Kızıldeniz’de denize giren bir turist, köpek balığı saldırısı sonucu yaşamını yitirmişti. Mısır Çevre Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, söz konusu balığın, "Kaplan Köpek Balığı" olduğu ve olağandışı saldırganlık gösterdiği, geçmişte yaşanan köpek balığı saldırılarıyla da ilişkisi olabileceği açıklanmıştı.
"İklim değişikliği hayvan davranışlarını etkiliyor"
Bilim insanlarına göre, iklim değişikliği hayvan türlerinin davranış şekillerini değiştiriyor. Peki iklim değişikliğinin de sebeplerinden biri olan denizlerdeki ısınma Mısır'daki köpek balığının olağandışı saldırgan olmasını açıklar mı? Helsinki Üniversitesi ve Lancaster Üniversitesi'nden araştırmacılar, 100'den fazla hayvan türünden veriler topladı. Organizma grupları en büyükten en küçüğe doğru balıklar, kuşlar, kabuklular, memeliler ve böcekler, amfibiler ve kertenkeleler olmak üzere ayrıldı. Çalışmaya dahil edilen tüm davranış özelliklerinin (saldırganlık, aktivite, cesaret, sosyallik ve çevrelerini keşfetme) insanların sebep olduğu çevresel değişim nedeniyle belirgin bir şekilde değiştiğini gözler önüne serdi.
Helsinki Üniversitesi Biyoloji ve Çevre Bilimleri Fakültesi'nden Doktora Sonrası Araştırmacı Petri Niemelä, yaptığı açıklamada, "En büyük değişiklik hayvanların çevrelerini keşfetme faaliyetlerinde görüldü. Hayvanlar çevresel değişimin her türüne karşı güçlü bir tepki veriyor ancak hayvan davranışlarında en büyük değişimi iklim değişikliği yarattı" demişti.
"Olağandışı saldırganlık denizlerdeki değişiklikle açıklanabilir mi?"
Habertürk'ten Demet Demirkır'ın haberine göre, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, iklim değişikliği ve başka faktörlerin tetiklediği deniz suyu sıcaklıklarındaki değişimin ve denizin asit seviyelerindeki değişimin hayvan davranışlarını etkilediğini; ancak insana saldırdığı geçmişten de bilinen köpek balığının iklim değişikliği kaynaklı daha da saldırganlaştığını gösteren bir bulgunun olmadığını söyledi.
"Denizlerimizin sıcaklığı giderek artıyor"
Prof. Dr. Salihoğlu, şunları söyledi:
"Son 40 yılda atmosferdeki sıcaklıklarda 1 dereceyi geçen artışlar oldu. Bunlar benzer şekilde denizlere de yansıdı. Okyanuslar 1,1 derece ısındı; yaptığımız araştırmalar ise Karadeniz’deki bazı bölgelerde 2,5 derece, Marmara’da 2 derece ve Akdeniz’de de 1,5 dereceye varan artışlar meydana geldiğini gösterdi. Bu, sadece deniz suyundaki sıcaklıkları değiştirmiyor, okyanus asitlenmesi ya da denizdeki akıntı yani sirkülasyon sistemlerinin değişmesini, denizin üretkenliğini, denizin biyoçeşitliliğini değiştiriyor. Bunlar da ekosistem üzerinde baskılar oluşturuyor. Ancak baskının tek nedeni sadece iklim değişikliği değil. Denizler üzerindeki kirlilik, avcılık baskısı ve kıyılarda yapılaşma baskısı var."
"Denizlerdeki bazı türler yok olacak"
Prof. Dr. Salihoğlu, "Piramitin en tepesinde bulunan köpek balığı gibi avcı balıklar birçok yönden etkileniyor. Hem onların alışık olduğu sular değişiyor; çünkü kapalı denizlere girdikleri zaman oradaki sular da ısındığından daha derin denizlere göç ediyorlar. Diğer taraftan onların beslendiği habitatlar da göç ettiğinden, bu durumda tek takip ettikleri parametre sıcaklık olmuyor. Bu defa besinin daha fazla olduğu yerlere, kutuplara doğru bir hareket söz konusu olabiliyor. Ortada çok net bilimsel sonuçlar olmamakla birlikte suyun sıcaklıkları, balıkların göçleri, akıntı sistemleri değişiyor, bunlar değiştikçe bu balıkların beslendiği türler de farklı bölgelere hareket ediyor" dedi.
Kaplan köpek balıkları Türkiye'de de görülür mü?Hürriyet'ten İsmail Sarı'ya konuşan Prof. Dr. Deniz Ayas, şu açıklamaları yaptı: "Geçmişte Akdeniz’in bazı ülkelerinde gözlemlendi. Bu türün daha çok Orta ve Batı Akdeniz’de kayıtları varken Doğu Akdeniz’de herhangi bir kaydı bulunmuyor. Ülkemiz karasularında ise kaplan köpek balıklarının herhangi bir bireyinin kaydı yok. Fakat diğer denizel türler gibi köpek balıkları da Kızıldeniz’den Akdeniz’e doğru göç ediyor diyebilirim." Türkiye'de hangi türleri bulunuyor?Türkiye sularında bulunan köpek balığı türlerine de değinen Prof. Dr. Ayas, "Çok sayıda köpek balığı türü ülkemiz karasularında yaşasalar da en az sekiz büyük köpek balığı türü için beslenme, üreme ve yavru bakım alanları sularımızda bulunuyor. Kısa yüzgeçli mako köpek balığı, esmer köpek balığı, kum köpek balığı, sivri burun camgöz köpek balığı, iri burun camgöz köpek balığı, sapan köpek balığı türleri ve mavi köpek balığı gibi türler sularımızda dağılımı bulunan büyük köpek balığı türleri" ifadelerini kullandı. |