Hayvan hakları savunucuları, 2018 Dünya Futbol Şampiyonası öncesi Rus resmî makamlarının internetteki ihale ilanlarına dikkat çekiyor. Bir ilanda başıboş hayvanların “yakalanıp araçlara konularak bertaraf edilmeleri” öngörülüyor. Hayvanların “yakalanıp, kısırlaştırılarak barınaklara yerleştirilmesi” değil. Şampiyona boyunca karşılaşmalar onbir şehirde oynanacak. Ancak sokak hayvanları için barınaklar sadece Moskova, St. Petersburg ve Nişni Novgorod kentlerinde mevcut. Kaliningrad ise henüz inşaat halinde.
Yelena Ivanova-Verhovskaya, Moskova belediyesi bünyesindeki başı boş hayvanları izleme biriminin yönetici yardımcısı. DW’ye konuşan Rus hayvan hakları savunucusu, maçların oynanacaığı şehirlerdeki resmî makamların, sokak hayvanları için geçici barınaklar yapma sözü verdiğini söylüyor ve ekliyor: “Sokak köpekleri yakalanıp kısırlaştırılarak barınakta tutulacak, Dünya Kupası bitince de salıverilecekti. İki-üç ay önceki söylemler bu şekildeydi. Ancak onlarca yıldır süren bu sorunu kısa süre içinde çözmek mümkün değil. Korkarım ki bütün hayvanları kurtarmamız mümkün olmayacak.”
Hayvan barınaklarındaki koşullar kötüleşiyor
2008 yılında başkent Moskova’da yürürlüğe giren bir program uyarınca, başıboş köpeklerin yakalanarak kısırlaştırıp aşılandıktan sonra tekrar salıverilmeleri öngörülüyordu. Ancak o tarihten buyana hayvanlar sadece yakalanıp, sayıları 13’ü bulan barınaklardan birine tıkılıyor. Yılda bir kez, sokak köpeklerinin yakalanması için Rus makamları tarafından ilan veriliyor. Yakalanan köpek başına da ilgili kişi ve kuruluşlara belli bir ücret verildiğini belirten hayvan hakları savunucusu Yelena Ivanova-Verhovskaya, “Barınaklarda hayvanlar kayıt altına alınıyor. Ancak kapasite sınırlı. Tüm barınaklar tıka basa dolmuş vaziyette” diye dert yanıyor. Konuyla kimsenin ilgilenmediğini söyleyen Ivanova-Verhovskaya, bir kontrol biriminin oluşturlması gerektiğini savunuyor.
Sokak köpeklerinin yakalanıp barınaklara konulması için bu yıl 900 milyon Ruble kaynak ayrılmış durumda. Geçen sene bu miktar 670 milyondu. Ancak bu ödenek artırımına rağmen, aşırı doluluk nedeniyle hayvan barınaklarındaki koşullar her geçen gün daha da kötüleşiyor. İkisi hariç, barınakların su şebekesine dahi bağlanmadığını söyleyen Yelena Ivanova-Verhovskaya, olumsuz koşulları şöyle tarif ediyor: “Köpeklere, dışarıdan temin edilen su veriliyor. Çoğu kez hiç su bulunmuyor. Kafesler ahşaptan ve sık sık tamir edilmesi gerekiyor. Sadece küçük tamiratlar için ödenek ayrılıyor, ama bu yeterli olmuyor.”
Uydurma teşhisler sonucu itlaf
Hayvan hakları koruyucuları, başıboş köpeklerin yakalanarak kısırlaştırılıp aşılandıktan tekrar sonra salıverilmelerini öngören programın başka şehirlerde de durdurulmaması için uyarıda bulunuyor. Program Rostov’da 2016 yılında yasaklandı. Yüksek Mahkeme, köpeklerin salıverilmesinin ortam güvenliğini tehdit ettiğine hükmetti. Hayvan hakları savunucusu Yelena Ivanova-Verhovskaya, bu kararın sonuçlarına dair şunları söylüyor: “Hayvanları yakalayıp barınaklara koymaya izin veriliyor. Ancak kapasiteler fazlasıyla dolu. Buna rağmen tekrar salıverilmelerine müsaade edilmiyor. Bu nedenle de havyanlar çeşitli gerekçelerle itlaf ediliyor. Yasaya karşı gelmemek için, köpeklere kuduz ya da aşırı saldırganlık gibi uydurma teşhisler konuluyor.”
Belediyeler verdikleri ihale ilanların yanı sıra, belirli sayıda sokak köpeğinin yakalanması amacıyla bazı firmalarla doğrudan sözleşmeler de yapıyor. Ancak bu hayvanların çok az bir bölümü barınaklara yerleştiriliyor. Bu oranın yüzde bir olduğu tahmin ediliyor. Geri kalanlara ise çeşitli hastalık teşhisi konuyor ve bunların doğruluğunu kimse kontrol etmiyor. Hayvanlar en nihayet itlaf ediliyor. DW’ye konuşan hayvan hakları aktivisti Viktoria Pavlenko, “Moskova yakınlarında geçenlerde infial uyandıran bir olay meydana geldi: İtlaf masraflarından tasarruf edebilmek amacıyla bazı köpekler canlı canlı yakıldı” diyerek durumun vahametini gözler önüne seriyor. İhaleleri genelde son derece gaddar yöntemler uygulayan firmaların kazandığını savunan Pavlenko, şu çarpıcı bilgiyi de aktarıyor: “Köpekler genelde daha yakalanırken ya da kamyonete konulur konulmaz itlaf ediliyor.”
‘Hayvanların itlaf edilmesi yolsuzluğa müsait bir konu’
Hayvan hakları savunucuları, bunun artık son bulması ve sorunun sorumlu bir şekilde çözümü için, sokak hayvanları ile ilgili tek tip bir yasal düzenleme yapılmasını talep ediyor. Bu doğrultuda hazıralanan yasa tasarısının gündeme alınması, parlamentonun ilk oturumuda kabul edildi. Ancak konuyla ilgili yapılması planan ikinci ve üçüncü oturumlar sürekli ertelendi. “Bu durumdan, sokak hayvanlarını avalayan firmalar ve yerel politikacılar kazançlı çıkıyor” diyen hayvan hakları savunucusu Yelena Ivanova-Verhovskaya, şu saptamayı yapıyor: “Başıboş hayvanların itlaf edilmesi, yolsuzluğa fazlasıyla müsait bir konu. Son derece pahalı ve etkin olmaktan uzak bir mesele. Ayrıca, hayvanların itlaf edilmesi için ilaç üretip satan firmalar da bu işten çıkar sağlayabilir.”
İlgili yasanan bir an önce çıkarılmasının sağlamak amacıyla geçtiğimiz sonbaharda, hayvan hakları savunucuları tarafından parlamento binasının yakınında açlık grevi eylemleri düzenlendi. Kimi aktivistler de aynı amaçla Moskova’da uyarı nöbetleri tuttu. Rusya’nın diğer bölgelerinde de bu doğrultuda yerel aktivite ve eylemler düzenlendi. Ancak milletvekilleri şu ana kadar tüm bu eylem ve çağrılara duyarsız kaldı.
Evlaliya Samedova
© Deutsche Welle Türkçe