Kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında kamu idareleri, bankalar ve çeşitli kuruluşlardan Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bilgi akacak.
SGK Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü İzleme, Değerlendirme, Bilgilendirme ve Kontrol Daire Başkanlığı tarafından kayıt dışı istihdamla mücadele konusunda genelge yayımlandı.
Genelgede, kayıt dışı istihdam ve kayıt dışı istihdamla mücadelenin ülkenin en önemli sorunları arasında yer aldığı vurgulanarak, bu mücadelenin, sadece kurumun alacağı tedbir ve yapacağı denetimlerle verilemeyeceğine dikkat çekildi. Genelgede, aynı zamanda devletin tüm kurumları arasında işbirliğinin sağlanması ve bu konuda gerekli hassasiyetin gösterilmesini gerektiği kaydedildi.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun, bankalar ve kamu idarelerine işlem yaptıkları kişilerin sigortalı olup olmadıklarını kontrol etme ve sigortasız olanları kuruma bildirme yükümlüğü getirdiği anımsatılan genelgede, bu yükümlüğü yerine getirmeyen banka ve kamu idarelerine idari para cezası uygulanmasının öngörüldüğü belirtildi.
Genelgeye göre, bankalarca, bankaya gidilerek ya da internet ve telefon bankacılığı aracılığıyla ilk defa mevduat hesabı açtırılması, kredi taleplerinin sonuçlandırılması, kredi kartı ve çek karnesi verilmesinde, başvuru sahibinden meslek bilgileri ve çalışılan yerin unvanı ve açık adres bilgileri alınarak, elektronik ortamda SGK Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü Yazılım Geliştirme ve Sistem Daire Başkanlığına bildirilecek. Daire Başkanlığınca, kurumun tescil kütüklerinden toplu ve elektronik ortamda sigortalılık kontrolü yapılacak ve bu bilgiler sosyal güvenlik il müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkez müdürlüklerine iletilecek.
Banka müşterilerinin bilgilerinde değişiklik olması halinde, bu bilgiler yine daire başkanlığına gönderilecek ve değişen bilgiler sonucu sigortasız olduğu tespit edilenlerin elektronik ortamda il veya merkez müdürlüklerine bildirimi sağlanacak.
Eğitim kurumları, veliler, kursiyerler
Milli Eğitim İl Müdürlükleri, ilk ve ortaöğretimde, her yıl öğrencilerin kayıt döneminde velilerin meslek, iş yeri unvan ve adres bilgilerini kurumun ilgili birimlerine gönderecek.
Okul öncesi eğitim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, uzaktan eğitim yapan kuruluşlar, dershaneler, sürücü kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, öğrenci etüt eğitim merkezleri ve özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel eğitim kurumlarına açılma izni verilmesinde, iş yeri unvan ve adresi bilgileri ile zorunlu olarak istihdam edilen personele ait iş sözleşmeleri kuruma bildirilecek.
Özel eğitim kurumlarından özel kreş, anaokulu, ilk ve ortaöğretim, özel kurslar, dershaneler ve özel destek veya rehabilitasyon merkezleri kayıt esnasında, öğrenci velileri ve hayatta olan anne ve babalarına ait meslek, iş yeri unvan ve adres; sürücü kurslarında ise kursiyerlere ait meslek, iş yeri unvan ve adres bilgileri SGK'ya iletilecek.
Özel yurtların açılmasına izin aşamasında iş yeri unvan ve adres bilgileri ile yurtlarda zorunlu çalışması gereken personele ait kimlik bilgileri kurum birimlerine aktarılacak.
Her türlü özel eğitim kurumunu denetleyen birim tarafından, buralarda çalışanların kimlik bilgileri, sosyal güvenlik il müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkez müdürlüklerine ulaştıracak.
Spor kulüpleri, rehberler
Tarım ve Köy İşleri İl Müdürlükleri, desteklerden yararlanmak için tarımsal faaliyetlerde bulunacak veya iş yeri açacaklara izni verilmesinde, faaliyette bulunan veya iş yeri sahibinin, personelin ve denetimlere iş yerinde ücretle çalıştırılanların, lisans verilen yarış atı antrenörü, seyis, binici veya at sahiplerinin ve kooperatif aracılığıyla kredi verilen kişilere ait kimlik bilgilerini SGK'ya gönderecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, araştırma, sondaj veya kazı için izin verilmesinde iş yeri unvan ve adres bilgileri ile belli periyotlarda bu tür faaliyetlerle ilgili hazırlanan raporlarda ücretli çalışanların kimlik bilgilerini kuruma bildirecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, her yıl belli periyotlarda rehberlerin kimlik bilgilerini SGK'ya iletecek.
Gençlik ve Spor İl Müdürlüklerince Sporcu Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Yönetmeliği gereğince düzenlenen lisans formuna eklenen meslek, iş yeri unvan ve adresi bilgileri, spor kulüplerinin tescil bilgileri ile spor kulüplerinin belli periyotlarda yapılan denetimleri esnasında kulüpte çalışanlara ait kimlik bilgileri, özel spor, masaj, izcilik kulüplerinin tesis ruhsatı tescil bilgileri ile tesislerin belli periyotlarda yapılan denetimlerinde buralarda çalışanların kimlik bilgileri, özel tesislerde çalışan antrenörler adına düzenlenen Antrenör Onay Formuna ilave edilecek meslek ve iş yeri adres bilgileri sosyal güvenlik il müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkez müdürlüklerine aktarılacak.
Özel tiyatrolar, seyahat acenteleri
Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü, profesyonel özel tiyatrolara yapılan destekler için alınan başvuru formalarındaki iş yeri unvan ve adres bilgilerini Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü Yazılım Geliştirme ve Sistem Daire Başkanlığına ulaştıracak. Sigortalılık kontrolünün ardından sigortasızlarla ilgili SGK il müdürlükleri veya merkez müdürlükleri bilgilendirilecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, seyahat acentelerinin denetiminde, acentelerde ücretli çalışanlar ve acenteye bağlı turist rehberlerine ait kimlik bilgilerini, tesislere işletme belgesi verilmesinde iş yeri unvan ve adres bilgilerini, denetimlerde işletmelerde ücretli çalışanlara ait kimlik bilgilerini SGK birimlerine verecek.
Kültür ve Turizm İl Müdürlükleri, turist rehberlerine "rehberlik yapılacağına" ilişkin kimlik kartı verilirken, rehberlerin kimlik bilgileri ve çalıştıkları acentenin iş yeri unvan ve adres bilgilerini kuruma gönderecek.
Sağlık kurumları, özel güvenlik, kapıdan satış
Sağlık İl Müdürlükleri, beşeri ürün satanlara imalat izni, teknisyen veya gözlükçülere yetki belgesi verilmesi, depo, işletme ve merkezlerin denetimi, özel hastane ve merkezlere ruhsat verilmesinde iş yeri unvan, adres ve çalışanların kimlik bilgilerini kuruma bildirecek.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü, Aylık Denetim Raporu'na, denetim yapılan yerlerde çalışanlara ait kimlik bilgilerini ekleyerek sosyal güvenlik il müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkez müdürlüklerine iletecek.
Sanayi ve Ticaret İl Müdürlükleri, kapıdan satış yetki belgesi alan satıcı ve/veya sağlayıcıların iş yeri unvan, adres ve kimlik bilgileri konusunda SGK'yı bilgilendirecek.
Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, tahsiline yetkili oldukları işgal, tatil günlerinde çalışma ruhsatı, tellallık ve çeşitli (kayıt ve suret, iş yeri açma izni, muayene, ruhsat ve rapor gibi) harç işlemlerinde, iş yerlerine ruhsat veya kurma izni verilmesinde, iş yeri adres ve unvanını kurumun ilgili birimlerine verecek.
Noterlerdeki işlemler
Emniyet İl Müdürlükleri ve İl Jandarma Komutanlıkları, ruhsat alım aşamasında silah ruhsatı alanlara ait meslek bilgilerini, bıçak ve benzeri üretimde bulunan veya atış sahası işleten iş yerlerinin unvan ve adresi bilgilerini, özel güvenlik merkezlerinin adres, unvan ve özel güvenlik görevlilerinin kimlik bilgilerini kuruma aktaracak.
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TURSAB) seyahat acentalarına yetki belgesi verilmesinde iş yeri unvan ve adres bilgileri ile acentaların denetlenmesi aşamasında acentalarda ücretli çalışanlar ve acentaya bağlı turist rehberlerine ait kimlik bilgilerini SGK müdürlüklerine sağlayacak.
Noterlerdeki, evlenme sözleşmesi, gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi, miras taksimi, gayrimenkul, kira sözleşmesi, taahhütname, borç senedi, beyanname, vekaletname gibi iş ve işlemlerde muhatap tarafların meslek, iş yeri unvan ve adres bilgileri sosyal güvenlik il müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkez müdürlüklerine bildirilecek.
Telefon başvuruları, spor federasyonları
Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü, Karayoluyla Uluslararası Yolcu ve Eşya Taşınması Hakkında Yönetmelik uyarınca yetki alanların kimlik bilgilerini, araç muayene istasyonu açılmasına ilişkin ruhsat verilmesinde iş yeri unvan, adres bilgileri ile bu iş yerlerinin denetimlerinde çalışanlara ait kimlik bilgilerini temin edecek.
PTT Genel Müdürlüğü Parasal Posta İşletmeleri Daire Başkanlığı, gerçek kişilerden PTT şubelerine posta çeki hesabı açma başvurusunda Posta Çeki Hesap Açma Formu'ndaki meslek ve iş yeri adresine ilişkin bilgileri iletecek.
Özerk Spor Federasyonları, lisans formuna meslek, iş yeri unvan ve adresi bilgilerini ekleyerek bildirecek.
TTNET A.Ş tarafından internet aboneliği için başvuru formlarında gerçek kişiler için meslek (iş yeri unvanı ve adresi ile birlikte), tüzel kişilikler için iş yeri unvan ve adres bilgilerini sağlayacak.
Türk Telekom, Vodafone, Turkcell ve AVEA gibi sabit telefon ve GSM operatörlerince telefon hattı başvuru formalarıyla, kişilerin meslek bilgileri ve iş yeri unvanı ve adres bilgileri alınacak.
Bu kurumların sağladıkları bilgiler de SGK Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü Yazılım Geliştirme ve Sistem Daire Başkanlığına gönderilecek. Daire Başkanlığınca toplu ve elektronik ortamda sigortalılık kontrolü yapılacak ve sigortasız olanlara ait bilgiler manuel veya elektronik ortamda sosyal güvenlik il müdürlükleri ile sosyal güvenlik merkez müdürlüklerine gönderilecek.
Ayrıca, valilikler, il özel idareleri, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğü, İç Ticaret Genel Müdürlüğü ile Tüketici ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü, Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Hava Yönetimi Daire Başkanlığı, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Gençlik ve Spor Kuruluşları Daire Başkanlığı da görev alanlarına giren konularda SGK'ya bilgi akışı sağlayacak.
‘Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele’ servisleri kurulacak
Takvim ayı içerisinde alınan bilgiler takip eden ayın beşinci iş gününün mesai saati sonuna kadar kurumun ilgili birimine bildirilecek. Ancak kurum ve kuruluşların yaptığı işlemlerin özelliğine göre bazı bilgilerin verilme periyodu farklı olacak.
Yapılan kontroller sonucu yükümlülüklerini yerine getirmeyen kamu idareleri ve bankalar ile diğer kuruluşlara, sigortalı başına aylık asgari ücretin 10'da biri tutarında idari para cezası uygulanacak.
Mevzuattaki gerekliliklerin yerine getirilmesi amacıyla il müdürlükleri ve merkez müdürlüğü olan yerlerde sadece merkez müdürlüklerinde biri servis sorumlusu olmak üzere en az 3 personelden oluşan "Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele" adıyla bir servis kurulacak.
Bu servisler, kontroller sonunda sigortasız olduğu tespit edilenler için gönderilen bilgilerin eksiksiz olması halinde, bu kişilerin listesini resen tescilleri yapılmak üzere tescil servisine intikal ettirecek. Bilgilerde eksiklik olması, resen tescil yapılması için yeterli bilgi olmaması veya eksik bilgi olması halinde resen tescil yapılmayacak.
Bilgi gelmeyen kamu idarelerinin il müdürlükleri ve noterlerle irtibat kurarak gerekli bilgileri temin edecek bu servisler, ayrıca tescil işlemlerinin yapılıp yapılmadığını aylık olarak izleyecek, işlemlerin bir an önce sonuçlandırılması sağlayacak.