T24 - Demokratik Toplum Partisi'nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasına karar verilmesinin ardından, konuyla ilgili AB dönem başkanı İsveç'ten "kaygı duyulduğu" açıklaması geldi. AB-Türkiye Karma Parlamentosu Eşbaşkanı Helene Flautre, kararı “demokratik açılımın sabote edilmesi” olarak yorumladı. ABD ise konun Türkiye'nin iç işi olduğu ve konuyla ilgili yorum yapamayacağını ifade ederek, "şiddetten kaçınma" yorumunda bulundu.
İsveç: Kaygı duyduk
AB dönem başkanı İsveç, yaptığı yazılı açıklamada DTP'nin kapatılması ilgili alınan karardan duyulan endişeyi dile getirirken siyasi parti
kapatmanın, itidalle kullanılması gereken olağanüstü bir önlem
olduğunun altını çizdi. Türkiye’ye siyasi partilerle ilgili yasasını,
Venedik Komisyonu önerilerine ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne
uygun hale getirmesi çağrısında bulunan İsveç, gelişmeleri yakından
izlemeyi sürdüreceğini kaydetti. Avrupa Birliği Dönem Başkanı, şiddet
ve terörü kınadığını da açıkladı.
Başkanlıkça yapılan yazılı açıklamada, "Başkanlık, şiddet ve terörizmi şiddetle kınarken; siyasal partilerin feshedilmesinin, azami kısıtlamayla başvurulması gereken istisnai bir önlem olduğunu anımsatır" denildi.
Açıklamada, konuya ilişkin gelişmelerin "yakından izleneceği" de ifade edildi.
Flautre: Karar, demokratik açılıma yönelik bir sabotaj
Avrupa Birliği Komisyonu sessiz kalmayı tercih etti. Komisyon sözcüsü Amadeu Altafaj Tardio, kararın bütün boyutlarıyla inceleneceğini, bu nedenle şu aşamada açıklama yapmayacaklarını söyledi.
Avrupa Parlamentosu ise karara sessiz kalmadı. Avrupa Birliği-Türkiye Karma Parlamento Komisyonu Eş Başkanı Helene Flautre, kararı “demokratik açılımın sabote edilmesi” olarak yorumladı. “Bu karar son derece vahimdir ve Türkiye’deki demokratik açılıma yönelik bir sabotajdan başka bir şey değildir,” diyen Fransız parlamenter, siyaset yasağı getirilen Ahmet Türk ve Aysel Tuğluk’un Kürt sorununa barışçıl çözüm bulunması için çalıştığına vurgu yaptı. Leyla Zana’nın da Avrupa Parlamentosu’nun verdiği Sakharov Ödülü’nü aldığını hatırlatan Flautre, DTP’yi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurmaya teşvik etti. Yeşiller üyesi Flautre, hükümete de siyasi partiler yasasını değiştirme ve anayasal reform yapma çağrısı yaptı.
Avrupa Parlamentosu Türkiye raportörü Hollandalı parlamenter Ria Oomen-Ruijten ise karardan büyük üzüntü ve aşırı düzeyde endişe duyduğunu belirterek “Bu demokratik açılımı felç edecektir. Yetkililere bir an önce yargı reformu yapmaları çağrısında bulunuyorum” dedi.
Avrupa Birliği’nde Nasıl Bir Uygulama Var?
Avrupa Birliği ülkelerinde siyasi partilerin kapatılmasıyla ilgili kanunlara pek rastlanmıyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kapatılan siyasi partilerin açtığı davalarda aldığı kararlar, bu alanda asıl belirleyici rolü oynuyor ve yol haritası görevi yapıyor. Bu kararlarda dikkate alınan üç ana unsur ise demokratik kurallara bağlı kalınması, şiddete teşvik etmemek ve teröre destek vermemek.
DTP’nin durumuyla sıkça karşılaştırılan parti ise İspanya yargısı tarafından kapatılan ve yasağı AİHM tarafından onaylanan Herri Batasuna. AİHM, bu parti hakkında aldığı kararda da öncelikle bu unsurları göz önünde bulundurdu. Batasuna’nın kapatılmasına onay verilmesinde etkili olan unsurlar ise şunlar oldu:
-Partiden yapılan açıklamalarda AB’nin de terör listesinde yer alan ETA’ya destek verilmesi,
-Parti üyelerinin ETA’ya destek amaçlı gösterilere katılması,
-Batasuna’nın yönetimindeki bölgelerde ETA üyelerinin fahri hemşeri ilan edilmesi,
-Batasuna ile ETA arasında organik bağ belirlenmesi.
ABD: Türkiye'nin iç meselesi ancak...
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ian Kelly, Anayasa Mahkemesi'nin DTP'yi kapatmasının Türkiye'nin iç işi olduğunu, kararın detaylarıyla ilgili yorum yapamayacaklarını belirterek, ''Türkiye'deki tüm siyasi aktörleri, uzlaşının takipçisi olmaya, demokratik değerleri yansıtmaya ve şiddetin kullanımı ve desteklenmesinden kaçınmaya teşvik ediyoruz" dedi.
Kelly, "Fakat, Türkiye'nin demokratik sisteminin, tüm vatandaşları için siyasi özgürlükleri geliştirmeye devam etmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu özgürlükleri sınırlandıran ya da kısıtlayan tedbirler, aşırı ihtiyatla yürütülmeli" görüşünü ifade etti.
Günlük basın toplantısında DTP'nin kapatılması kararıyla ilgili soruya yazılı cevap verdi.
Kelly, şunları kaydetti:
"Anayasa Mahkemesi'nin kararı Türkiye'nin iç işidir ve kararın detaylarıyla ilgili yorum yapamayız. Fakat, Türkiye'nin demokratik sisteminin, tüm vatandaşları için siyasi özgürlükleri geliştirmeye devam etmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu özgürlükleri sınırlandıran ya da kısıtlayan tedbirler, aşırı ihtiyatla yürütülmeli.
Türk hükümetinin, tüm Türk vatandaşlarının vatandaşlık hak ve özgürlüklerini tam olarak kullanmasının sağlanması yönündeki çabalarının devamını destekliyoruz. Türkiye'deki tüm siyasi aktörleri, uzlaşının takipçisi olmaya, demokratik değerleri yansıtmaya ve şiddetin kullanımı ve desteklenmesinden kaçınmaya teşvik ediyoruz."