TBMM Dilekçe-İnsan Hakları Karma Alt Komisyonu, Kamu Denetçiliği Kurumu'nun bilgi ve belge taleplerine olumlu yaklaşmayan kamu kurum ve kuruluşlarını dinledi. Karma Komisyon, 2016 yılından itibaren artarak devam eden şikâyet başvurularına karşın Kamu Denetçiliği Kurumu'nun bilgi ve belge taleplerine olumsuz yaklaşan Türkiye Futbol Federasyonu'nu belirlenecek bir tarihte dinleme kararı aldı.
Kurum ve kuruluşlardan 'güvenlik soruşturması' dosyalarını gönderin çağrısı
Komisyonda, Kamu denetçilerinin katılımcı kurum ve kuruluş temsilcilerine gizlilik kapsamındaki 'güvenlik soruşturması' dosyalarının gönderin çağrısı dikkat çekti. Kamu Denetçisi Saadettin Kalkan, güvenlik soruşturmaları sebebiyle sakıncalar ortaya çıktığında idarenin göreve başlatmama hakkına sahip olduğunu ancak bu kişilerin kendilerine başvuru yaptıklarında o güvenlik soruşturmasının sonucuna, içeriğine ulaşmak zorunda olduklarını söyledi. Kamu denetçisi Yahya Akman da, Kalkan'ın açıklamalarını destekleyen konuşma yaptı ve son dönemlerde güvenlik gerekçesiyle kamu görevlileri hakkında ki birtakım toplanan bilgilerin paylaşılmaması veya az bir kısmının paylaşılması durumu olduğunu belirtti ve "Özel Kanunu'muzun özel maddesi gereği yani çok gizli nitelikte dahi olsa devlet sırrı diye kabul edilen nitelikteki bilgiler dahi olsa bunların istenildiği zaman bizimle paylaşılması gerekiyor" dedi. Akman, gerekirse bir kurye tarafından getirilip ilgili ombudsmana bu belgelerin teslim edileceğini söyledi.
Bakanlık: Kamu Denetçiliği Kurumu bir tavsiye kararı veya iki satır uygun bir yazı göndersin
Konunun muhataplarından Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürü Mehmet İslamoğlu, güvenlik soruşturmasına ilişkin bilgi ve belgelerin paylaşılmamasının, bu bilgi ve belgeleri gönderen kurum ve kuruluşun talebi olduğunu söyledi, "Yani o kurum ve kuruluşlar nezdinde Kamu Denetçiliği Kurumumuzun girişimde bulunması ve oradan da bize bir tavsiye kararı veya iki satır uygun bir yazı gönderilmesiyle kurumlarımızın eli, dolayısıyla da bizim elimiz çok rahatlamış olacak" dedi.
Denetçilerin dayandıkları yasa ne diyor?
Kamu Denetçiliği Kurumu'nun 6328 sayılı yasasının, 'bilgi ve belgelerin istenmesi'ne ilişkin düzenlemesi şöyle:
MADDE 18 – (1) Kurumun inceleme ve araştırma konusu ile ilgili olarak istediği bilgi ve belgelerin, bu isteğin tebliğ edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde verilmesi zorunludur. Bu süre içinde istenen bilgi ve belgeleri haklı bir neden olmaksızın vermeyenler hakkında Başdenetçi veya denetçinin başvurusu üzerine ilgili merci soruşturma açar.
(2) Devlet sırrı veya ticari sır niteliğindeki bilgi ve belgeler, yetkili mercilerin en üst makam veya kurulunca gerekçesi belirtilmek suretiyle verilmeyebilir. Ancak, Devlet sırrı niteliğindeki bilgi ve belgeler Başdenetçi veya görevlendireceği denetçi tarafından yerinde incelenebilir.
Komisyonda kim ne dedi?
KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN – Bir husus daha var, tüm kamu kuruluşlarını da ilgilendiriyor, burada zatıalinizi de bilgilendirmek isterim. Özellikle kamu sektöründe göreve başlayacak yani bir sınavdan sonra veya görevde yükselme sınavından sonra veya ilk atamalarda sınavdan sonra, sınavı kazanıyor, mülakatı geçiyor ama güvenlik soruşturmaları sebebiyle sakıncalar ortaya çıktığında idare bunu göreve başlatmama hakkına sahip yani takdir hakkı sebebiyle, içinde bulunduğu güvenlik soruşturması sebebiyle. Ancak, kişi bize başvurduğunda biz o güvenlik soruşturmasının sonucuna, içeriğine ulaşmak zorundayız.
İdarelerin burada bizimle sıkıntıya girdikleri nokta, kendilerine o bilgi ve belgeler, güvenlik soruşturmaları ulaştığında idarelere deniyor ki, doğrudur da: "Başka biriyle, üçüncü şahıslarla, ikinci şahıslarla paylaşmayın ." Ama biz kamu denetçileri ikinci veya üçüncü şahıs değiliz, işin aslıyız, bizimle bu bilgileri mutlaka paylaşmalıdırlar çünkü bizim en doğru karara ulaşmamız gerekir. Biz karara, neticeye ulaşamıyoruz bu sebeple. Bu güvenlik soruşturmaları sebebiyle de ciddi gecikmeler oluyor karar vermemizde. Kişi ortada kalıyor, ne yapacağını bilemiyor, nereye başvuracağını bil emiyor.
Dolayısıyla bizim, idarelerden talebimiz, ricamız… Kişiye özel, normal hukuki yazışma kuralları çerçevesinde gönderilen resmî varakalar hem kişiye özel gönderilebilir hem de gizli gönderilebilir. Dolayısıyla bu kişiye özel , gizli gönderilen belgeler kamu kuruluşunda, ilgili kurumda hiç kimse tarafından açılmaz, son muhatabı kimse o kişi tarafından açılır. Dolayısıyla bizim, kuruluşlardan ricamız; kişiye özel ve gizli… Bu kamu görevlisinin güvenlik soruşturmasına ilişkin bilgileri gönderirlerse sadece bizim tarafımızdan açılır ve saklanır, başkalarıyla yani ikinci veya üçüncü şahıslarla paylaşılmaz. O anlamda da sıkıntı çektiğimizi söyleyebilirim.
SAĞLIK BAKANLIĞI YÖNETİM HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRÜ MEHMET İSLAMOĞLU - Kamu denetçimizin söylediği, güvenlik soruşturmasına ilişkin bilgi ve belgelerin paylaşılmaması hususu, bu bilgi ve belgeleri bize gönderen –bizim istediğimiz ve bize gönderen- bizimle paylaşan kurum ve kuruluşların talebidir. Yani o kurum ve kuruluşlar nezdinde Kamu Denetçiliği Kurumu muzun girişimde bulunması ve oradan da bize bir tavsiye kararı veya iki satır uygun bir yazı gönderilmesiyle kurumlarımızın eli, dolayısıyla da bizim elimiz çok rahatlamış olacak.
KAMU DENETÇİSİ YAHYA AKMAN – Son dönemlerde güvenlik gerekçesiyle kamu görevlileri hakkında ki birtakım toplanan bilgilerin bizlerle paylaşılmaması veya az bir kısmının paylaşılması durumu söz konusu. Bunu Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında ifade etmek isterim ki bir kez daha özel Kanunu'muzun özel maddesi gereği yani çok gizli nitelikte dahi olsa devlet sırrı diye kabul edilen nitelikteki bilgiler dahi olsa bunların istenildiği zaman bizimle paylaşı lması gerekiyor.
Gerekirse bir kurye tarafından getirilip ilgili ombudsman arkadaşa bu belgelerin sunulması gerekiyor çünkü bu tip kararların verilebilmesi için yani kararın verilebilmesi için o son noktayı öğrenmeniz gerekiyor. Evet, kurum takdiri diyoruz yani kurum nihayetinde birini göreve alıp almamak takdirini kullanabilir ama bazen ihraçlarla ilgili bazen çeşitli cezalandırmalarla ilgili bazen de dediğim gibi ilk göreve alma konularıyla ilgili devlet kurumlarımızın ayrıca bu bilginin başka bir kimselerle paylaşılmaması maddesini yanlış yorumlamaması gerektiğini ben de ifade etmek istiyorum, bunu kendi şahsi görüşüm olarak söylemiyorum, 6328 sayılı Yasa'daki hüküm gereği bunu ifade ediyorum.