Psikopati insanların "bir psikopatın nasıl tespit edileceği" konusunda konuştuğu viral TikTok videolarında olduğu gibi, hem büyülendikleri hem de itici buldukları bir rahatsızlık. Ancak psikopati ile ilgili ön yargılar, konunun özellikle kadınlar yönünün pek anlaşılmadığını gösteriyor.
Victoria erkek arkadaşının karısından haberdardı ancak birkaç yıl sonra başka sevgilileri olduğundan şüphelendi.
Elinde kanıtı yoktu ama anlattığına göre adamın vücut dili kendisini ele veriyordu. Hikayeleri tutarsızdı. Yalan söylediğinde yüzü farklı görünüyordu.
Victoria, "Konuşmaları çok iyi aklımda tutabiliyorum. Kötü bir yalancıydı. Karısının onu neden hiç yakalamadığını anlayamıyordum." diyor.
Victoria erkek arkadaşını cezalandırmanın bir yolunu buldu ve bir süre hiçbir şey bilmiyormuş gibi davrandı.
Yedi ay sonra erkek arkadaşının çıplak fotoğraflarını eşine gönderdi.
Erkek arkadaşı sıkıntı içinde yanına geldi, böyle bir şeyi kimin yapabileceğini sorguluyordu. Karısı perişan olmuştu. Victoria'ya başka kadınlarla birlikte olduğunu itiraf etti. Victoria'dan şüphelenmedi; o da erkek arkadaşını teselli etti.
Sonra sıkılıp ilişkisini bitirmeye hazır olduğunda karısına son bir albüm daha gönderdi; son fotoğrafta kendisi de vardı. Bu büyük ifşanın ardından Victoria sonsuza dek hayatlarından çıktı.
Victoria bu hikayeyi anlattığında, küstahlığı insanları rahatsız etmişti. "'Karısına bunu neden yaptın? Karısı bunu hak edecek ne yaptı? Sana nasıl zarar verdi' diye sordular" diyor ve ekliyor:
"Ve ben de 'hayat adil değil' diye düşünürdüm."
Biraz duraksayıp şöyle devam ediyor:
"Sanırım bu eskiden ne kadar psikopat olduğumun iyi bir örneği. Duygusuzdum."
Psikopati, resmi bir ruh sağlığı teşhisi değil ve Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nın beşinci ve son baskısında listelenmiyor ancak terim yine de klinik çevrelerde yaygın olarak kullanılıyor.
Psikopati dendiğinde genel olarak bir kişinin alışılmadık derecede düşük düzeyde empati veya pişmanlık gösterdiği, antisosyal ve bazen de suç davranışına yol açan bir nöropsikiyatrik bozukluğa sahip olduğu anlaşılıyor. Terim, 1900'lerin başında Avrupa ve ABD'deki doktorlar tarafından ortaya atıldı ve 1941'de yaygınlıkla kullanılmaya başlandı.
Washington'daki Georgetown Üniversitesi'nde psikolog ve sinirbilimci olan Abigail Marsh, kriminal psikologların insanları yalnızca şiddetli ve aşırı davranışlar sergilediklerinde psikopat olarak sınıflandırma eğiliminde olduklarını söylüyor.
Ancak onun açısından durum, kişiden kişiye değişebilen daha az dramatik davranışlarla birlikte kendini gösteren bir spektrum olarak ele alınmalı.
Psikologlar ve psikiyatristler, 100 kişiden bir ila ikisinin psikopati kriterlerini karşıladığı konusunda genel olarak hemfikir ancak Dr. Marsh, insanların yüzde 30'unun bir dereceye kadar psikopatik özellikler gösterdiğini iddia ediyor.
Dr. Marsh, psikopati üzerine yapılan araştırmaların çoğunun, genel nüfustan ziyade erkek suçlulara odaklandığını söylüyor.
Madrid Üniversitesi'nde psikoloji alanında doktora öğrencisi Ana Sanz Garcia, BBC'ye, psikopati eğilimli kadınların şiddet ve suç yerine manipülasyona daha yatkın olduğunu söylüyor.
Belirtileri neler?
Abigail Marsh'ın kurucu ortağı olduğu PsychopathIs.org'a göre, aşırı psikopati vakalarında görülen temel özelliklerden bazıları şunlar:
- Kişilerarası ilişkilere duygusuz ve bencil yaklaşım
- Başkalarının acıları veya sıkıntıları konusunda empati eksikliği
- Başkalarını incittikten veya kuralları çiğnedikten sonra pişmanlık duymama
- Gelişmemiş kimlik ya da benlik duygusu
- İstediklerini elde etmek için insanları manipüle etme
- Riskli veya tehlikeli aktivitelerden çekinmeme
- İnsanlara duymak istediklerini söyleme
Victoria, manipülatif davranışının, Malezya'daki çocukluğu sırasında kendisini iyi hissetmek için bulduğu bir yol olarak başladığını söylüyor.
Babasının alkolizm sorunu nedeniyle ailesi mutsuzdu ve okulda akademik olarak başarılı olmasına rağmen sıkılıyordu. Eğlenmek için arkadaşlarının saklamaya yemin ettiği sırları - kimin kimden nefret ettiğini, kimin kime aşık olduğunu- ifşa ederdi.
Victoria hatalarının sorumluluğundan ya da beladan kurtulmak için insanları nasıl manipüle edeceğini biliyordu.
Son dönemde TikTok'ta izleyicilere "bir psikopatı nasıl tespit edebileceğini" soran meydan okuma videoları 20 milyon izlenmeyi geçerek viral hale geldi.
"Psikopat" etiketi, iki milyardan fazla görüntüleme ile uygulamada en popüler etiketlerden biri oldu. Etiket bazen kötü davranışlar için bir karalama olarak da kullanılıyor. Ancak açık olan şu ki, insanlar psikopati konusunu ve psikopatları hem büyüleyici hem de itici buluyor.
Victoria bu videoları rahatsız edici bulmuyor.
"Psikopat olmanın bir özelliğinin, insanların ne düşündüğünü umursamamak" olduğunu söylüyor. Ancak psikopatların hayvanlara eziyet etmekten hoşlanıp hoşlanmadığını tartışan videoları rahatsız edici bulduğunu söylüyor.
Kedisine bakarak, "Çoğumuz hayvanları insanlara tercih ediyoruz." diyor.
Victoria "biz" derken onun gibi kadınlardan oluşan çevrimiçi bir topluluğu kastediyor. Bu grup, psikopatisi olan en tanınmış kadınlardan biri olan yazar M E Thomas'ın blogunun takipçilerinin oluşuyor.
Thomas, Texas A&M Üniversitesi'nde adli psikolog John Edens tarafından psikopati açısından değerlendirildiğinde yüzde 99'un üzerinde puan aldı.
Thomas'ın Sociopath World adlı blogu, psikopati ile yaşamanın ayrıntılarını anlatıyor. Daha fazla insanın anlayabileceği bir terim olduğunu düşündüğü için "psikopat" yerine "sosyopat" kelimesini kullandığını söylüyor.
Psychopathy Is adlı kar amacı gütmeyen bir organizasyonun kurucu ortağı olan Dr. Marsh, "Herkes psikopatik özelliklere sahip birini tanır" diyor. Platform hem psikopat insanlara hem de yakınlarına destek sunuyor.
Dr. Marsh, amaçlarının psikopatiyi gizemli bir durum olmaktan çıkarmak; insanların kendilerini değerlendirebilmeleri ve ardından ne yapacakları konusunda bilgi alabilmeleri için tarama araçları sağlamak olduğunu söylüyor.
"Psikopati bir kategori değil, bir sürekliliktir. Nüfus içinde farklı derecelerde görülebilir. Bazı insanlarda sürekli yıkıma neden olurken bazılarının sadece semptomlarınınyönetilmesi gerekir. Bunu açıkça tartışmadığımızda uzman bilgisinin açığını TikTok trendleri dolduruyor." diyor.
Victoria ve M E Thomas, bozukluklarını kontrol altında tutmaya yardımcı olmak için meditasyon, psikolojik terapi ve çevrimiçi topluluklarındaki kişilerle birebir destek gibi imkanları kullandıklarını söylüyorlar.
Thomas, "'Psikopat' hâlâ lekeli bir sözcük. Hâlâ yapılacak çok iş ve açık konuşmak gerek. Gerçek şu ki biz varız." diyor.
İllüstrasyonlar Somsara Rielly