Geçen hafta hayatını kaybeden sanat eleştirmeni John Berger ile ünlü Hollywood levhası üzerinde oynayan vandallar arasında ortak nokta var mı?
Hayatta olduğu gibi sanatta da bazen ayrıntılar yüzünden büyük resmi göremeyiz. Yılbaşı günü vandallar da güney California'da yaşayanların Santa Monica dağlarına baktığında farklı bir şeyle karşılaşmasına neden oldu.
Güvenlik tedbirlerini aşan vandallar sadece beyaz ve siyah kağıt kullanarak Los Angeles'ın ünlü HOLLYWOOD levhasını 'Hollyweed' şeklinde değiştirerek marihuananın eğlence amacıyla kullanımını yasallaştıran yeni yasayı kutladı (normalde 'ot' anlamına gelen 'weed' halk arasında 'esrar' için de kullanılıyor.
Bu geçici değişiklik insana herhangi bir kültürel sembolü ele geçirip ona yeni anlamlar yüklemenin ne kadar kolay olduğunu hatırlatıyor.
Bu olaydan bir gün sonra, 2 Ocak'ta ünlü İngiliz sanat eleştirmeni ve ödüllü romancı John Berger'in 90 yaşında Paris'te öldüğü haberi geldi. Berger de kültürel ikonların maniple edilmeye ne kadar açık olduğunu anlatmıştı okurlarına.
Berger 1972'de BBC için yaptığı Batı sanatı ile ilgili adlı programla herkesin tanıdığı bir isim haline gelmişti. Programın ilk bölümünde yaptığı hareketle izleyiciyi şaşırtmıştı.
Zamanın modası gömleği ve disko tarzı saçlaryla Berger, İtalyan Rönesans ressamı Sandro Botticelli'nin bir eseri önünde durmuş, bir bıçak çıkararak resimdeki Venüs'ün kafasını kesmişti.
Berger'in şiddetle saldırdığı şeyin resmin aslı değil de kopyası olması gerçeği izleyicinin şaşkınlığını azaltmamıştı. Zira o güne dek sadece zarif tarihçilerin sanat eserlerini kutsal emanet gibi ele almasına tanık olmuşlardı.
Berger ise bu saldırıyla kitaplarda, dergilerde, filmlerde ve reklamlarda görmeye alıştığımız imgeleri kontrol edenlerin bu eserlerin anlamını kendi siyasi ve ekonomik çıkarları için nasıl çarpıttığını anlatmaya çalışıyordu.
Bu fikri Alman filozof Walter Benjamin'in 1935'te yazdığı 'Mekanik Yeniden Üretim Çağında Sanat Eseri' adlı makalesinden uyarlamıştı Berger.
Sanat eserlerinin onları yeniden üretme gücüne sahip olanlar tarafından kullanımına halk kitlelerinin bakışını değiştirmek suretiyle Berger görme biçimimizi değiştirmiş oldu.
Bunu, gözlerimizin Hollywood levhasındaki O'lar kadar açılmasına neden olacak şekilde yaptı.