T24 - Akdeniz- Atlantik ve bağlı denizlere yönelik tsunami erken uyarı sisteminin denemesi dün yapıldı. Kandilli'den 31 ülkeye uyarı mesajı geçildi. Uzmanlar, "Akdeniz'de en fazla 2 saatlik süre var, erken uyarı şart" diyor.
Dünya son olarak Japonya depreminde yüz yüze kaldı tsunami felaketiyle... Tsunami, sadece okyanus ülkelerini değil yanı başımızdaki daha küçük denizleri ve kıyı ülkelerini de tehdit ediyor. Kurulacak bir erken uyarı sistemiyle binlerce hayatın kurtarılacağından hareketle de Birleşmiş Milletler, UNESCO'ya bağlı olarak 2005'te bir erken uyarı projesi başlattı. "Akdeniz-Atlantik ve bağlı denizler tsunami uyarı ve haberleşme sistemi" adıyla yürütülen ve 31 ülkeyi kapsayan haberleşme ağı, dün İstanbul Kandilli Rasathanesi'nden gönderilen bir uyarı mesajıyla test edildi. "Bir deneme mesajı" başlığıyla hazırlanan mesaj, iki yolla 31 ülkeye geçildi. Faks ve e-mail dışında GTS (Global Telecominication System) adındaki Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından kullanılan ve Devlet Meteoroloji İşleri'nin yardımıyla Kandilli Rasathanesi'nde de tesis edilen uydu sistemi kullanıldı. Saat tam 13.36'da yollanan mesaj, Yeşil Burun Adaları'ndan İsveç'e, İsrail'den Estonya'ya kadar tüm yetkili kurum ve afet acil müdahale kurumlarına eş zamanlı olarak gönderildi. Mesajın ne zaman ve nerelere ulaştığıyla ilgili bilgiler de değerlendirme formları aracılığıyla günün sonunda Kandilli Rasathanesi'ne ulaştırıldı. Denemenin amacının, uyarı mesajını doğru zamanda doğru yerlere gönderilmesini sağlamak olduğunu anlatan UNESCO projesinin tatbikat eş başkanı ve Kandilli Rasathanesi Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi'nden Öcal Necmioğlu, "Mutlaka bazı noktalarda aksaklıklar tespit edilecek, sistemin nasıl iyileştirileceği bu denemelerle ortaya çıkacak. İkinci deneme ekimde Portekiz'den yapılacak" dedi.
31 ülkede aynı anda
"Dünyada tam kapasite çalışan bir uyarı sistemi yok, amacımız bunu geliştirmek" diyen Necmioğlu, "Akdeniz'de bir noktadan diğerine dalgaların ulaşabilmesi için en fazla 2 saat var. Bu süre içinde gemilerin limandan çıkarılması, kritik noktalarda alarm verilmesi, gaz ve elektriğin kesilmesi mümkün olur" dedi.
Geçtiğimiz yıl uyarı merkezi olmaya aday Fransa, Yunanistan, Portekiz, ve Türkiye arasında 2 tatbikat yapıldığını anlatan Necmioğlu, "Bu yılki tatbikattaki hedefimiz sadece uyarı merkezleriyle sınırlı kalmayıp afet acil durum mekanizmalarının, bütün bölgede faaliyet gösteren sivil savunma örgütlerine bu uyarı mesajını eş zamanlı olarak göndermek" dedi. "Okyanusta çok uzun sürelerden bahsedebiliriz ama Akdeniz bu kadar şanslı değil. O nedenle de erken uyarı sistemi şart" diyen Öcal Necmioğlu şöyle devam etti:
"Girit'in güneyinde gerçekleşecek bir tsunami dalgası 1 buçuk saatte İskenderun kıyılarına, Lübnan tarafına varacaktır. Deniz tabanındaki yer değiştirmenin ve depremin büyüklüğü bu saat dilimini uzatabilir ya da kısaltabilir. Akdeniz'de en az 10-15 dakikalık bir zaman dilimi, erken uyarı sistemi için yeterli bir süre."